Метеорологиялық-климатологиялық энциклопедия

5. ұзындық ӛлшем бірлігімен (меншікті салмағы белгілі сұйық 
бағанасының биіктігінің ӛлшем бірлігімен); 
6. атмосфералық үлеспен. 
Актуальді немесе лездік вакуум түрлері актуальді кысым 
жағдайында туындайтын вакуум (уакыттың осы сәтінде) 
сұйықтыкпен толтырылған кеңістіктің тыныштықтағы кез келген 
бір 
нүктесінің 
сүйықтықтың 
шамасыньгң 
атмосфералық 
қысымынан кем болады. 
ВУЛКАНОЛОГИЯ — жанартауларды, олардағы процестер мен 
әрекеттерді, олардың пайда болу себептерін, дамуын, құрылысын, 
атқылайтын жыныстарын (лавалар, газдар, т.б.), орналасу 
заңдылықтарын зерттейтін ғылым; динамик. геологияның бір 
саласы. В-ның практик. міндеттері – халық жиі қоныстанған 
аймақтарда жанартау атқылауын алдын ала болжайтын әдістерді 
табу, жанартаудың ыстық суы мен буын шаруашылық қажетіне 
пайдалану жолдарын іздестіру. Теориялық және практик. 
мәселелерді шешуде В. геология, геотектоника, геофизика,
геохимия, физ. химия және петрология  әдістерін қолданады. 
Олардың 
негізінде 
В. 
жанартау 
энергиясының 
кӛзі, магма эволюциясы, оның түрліше тереңдікте орналасу 
жағдайлары, жер қыртысын құрудағы жанартаудың алатын орны, 
т.б. сияқты жалпы теориялық мәселелерді шешеді. В. туралы 
алғашқы мәліметтер б.з.б. 6 – 1 ғ-лардағы  Гераклит,  Аристотель, 
Страбон, Кіші Плиний  еңбектерінде кездеседі.  Жанартау  
әрекеттерін жан-жақты зерттейтін тұңғыш обсерватория 1842 ж. 
 Италиядағы Везувий  жанартауы беткейінде ашылды. 1911 ж. 
 Гавайи  
аралдарындағы
Килауэа 
жанартауында, 
кейін Индонезия мен Жапонияда В-лық обсерваториялар салынды. 
Камчаткадағы (Ресейде) Ключевская шоқысы жанартауындағы В-
лық станса 1935 жылдан жұмыс істейді. Халықар. В. 
ассоциациясының «Вulletіn Volcanologіgue», т.б. арнаулы ғыл. 
журналдары шығады.

жүктеу/скачать 4,63 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: