2015 жылдың «22» сәуірінде
Қазақстан Республикасының
ғылым және білім Министрлігінің
№227 бұйрығымен бекітілген
ІV. Тәрбиенің тұжырымдамалық негіздері
Тәрбиенің тҧжырымдамалық негіздері білім беру саласындағы мемлекеттік
саясатты жҥзеге асыру аясында қазақстандық қоғамдағы заманауи әлеуметтік
мәдени трансформация ескеріле отырып әзірленді.
Тәрбиенің тҧжырымдамалық негіздері жалпыадамзаттық және ҧлттық
қҧндылықтарды, адам ӛмірі мен денсаулығын, тҧлғаның еркін дамуының
басымдықтарын, патриотизм, еңбексҥйгіштік, адам қҧқықтарымен бостандығын
қҧрметтеуге тәрбиелеуді кӛздейді.
Тәрбиенің тҧжырымдамалық негіздері «Мәңгілік Ел» жалпыҧлттық идеясы
аясында отбасылық тәрбие қҧндылықтары, сондай-ақ оқу және тәрбие
процестерінің ӛзара кірігуі негізінде білім беру процесінің тәрбиелік әлеуетін
арттыруға, оқыту мен тәрбиенің кіріктірілуіне, тәрбие әдіснамасын, мазмҧны мен
қҧрылымын жаңартуға бағдарланған.
Тәрбие жұмысының басым бағыттары
Жалпыадамзаттық және ҧлттық қҧндылықтар тҧтас педагогикалық
процестің ӛзегі бола отыра, тәрбие жҧмысының барлық бағыттары арқылы ӛтеді.
1.Қазақстандық патриотизм және азаматтық тәрбие, қҧқықтық тәрбие
2. Рухани-адамгершілік тәрбие
3. Ҧлттық тәрбие
4. Отбасы тәрбиесі
5. Еңбек, экономикалық және экологиялық тәрбие
6. Кӛпмәдениетті және кӛркем-эстетикалық тәрбие
7. Зияткерлік тәрбие, ақпараттық мәдениет тәрбиесі
8. Дене тәрбиесі, салауатты ӛмір салты
13
V. «Назарбаев Зияткерлік мектептері» Дербес білім беру ұйымдарының
жазғы демалысты ұйымдастыру бойынша жобалары
НЗМ ДББҦ моделі мен тәжірибесі жалпы білім беру мектептері ҥшін еңбек
нарығының сҧранысына сай бәсекеге қабілетті тҥлектерді дайындауда
бағыттаушы болып табылады.
НЗМ «Ата-аналар кәсіпорнында 10 күн», «2 апта ауылда», «Баланы
жұмысқа ал» инновациялық жазғы әлеуметтік жобалары табысты жҥзеге
асырылуда.
«Ата-аналар кәсіпорнында 10 күн» - 9-11 сынып оқушылары ҥшін
тәжірибе.Тәжірибенің негізгі мақсаты- мамандық таңдауда оқушы мен ата-ана
арасында ӛзара сыйластықты, қарым-қатынасты орнату. Оқушылар ӛз ата-
аналарының жҧмыс орнына тек барып қана қоймайды, болашақта қандай кәсіп
таңдау қажеттілігі туралы ойланып, шешім қабылдайды.
«Ата-аналар кәсіпорнында 10 күн» жазғы әлеуметтік тәжірибесінің
міндеттері:
- мамандыққа бейімделу дағдылары, қарым-қатынас, жауапкершілік және
тәртіпке ҥйрену;
- ақпаратпен жҧмыс жасау дағдыларының тәжірибесі, коммуникативтік
дағдылар (іскерлік қатынас пен хат жаза білу, кӛпшілік алдында сӛйлеу),
атқарушы жауапкершілік, іскерлік серіктестік дағдыларыларын қалыптастыру.
Жас шамасы: 9-11сыныптар
Ӛткізілу уақыты: 2016 жылдың 1-10 шілде аралығында ҧсынылады (немесе 11
шілдеден бастап 25 тамыз аралығында)
Мерзімі: 10 кҥн
Ӛткізілу орны: ата-аналар кәсіпорындарының, ҧйымдарының базасында
(ағаларының, апаларының, туыстарының).
Ұйымдастыру ерекшеліктері: қауіпсіздік, ата-аналармен бірлесіп тәжірибе
бағдарламасын қҧру, ҧйым басшылығымен бағдарламаны алдын- ала ҧйғару,
тәжірибенің рефлексивті кҥнделігін жҥргізу, фото, аудио, видеоматериалдар
жинау, есеп жазу, 1 қыркҥйек кҥні жалпы мектептік отансҥйгіштер Форумында
материалдарды кӛрсету.
7-8 сынып оқушылары ата-анасының кәсібімен жете танысу мақсатында ата-
анасының жҧмысында немесе туыстарының жҧмысында 1 кҥндік «Баланы
жұмысқа ал» атты тәжірибеден ӛтеді. Жобаның мақсаты - еңбекті сҥю,
бағалау және ҥлкендерге,олардың жҧмысына қҧрметпен қарау тәрізді кәсіби
дағдыларға баулу және тәрбиелеу. Сонымен бірге, бҧл жоба келешекте
балалардың болашақ мамандығын дҧрыс таңдауға бағдарлайды. Ата-анасының
кәсібімен танысу барысында оқушылар ата-анасы істейтін жҧмыстың қыр-
сырын, қиындығын ӛз кӛзімен кӛруіне мҥмкіндік алады. Осы тәжірибеге
қатысқаны туралы оқушылар бейнероликтер тҥсіреді, фотоматериал және эссе
жазуға материалдар жинайды.
14
«2 апта ауылда» әлеуметтік тәжірибесі балаларды ауылдық жерлерді
зерттеу, ауыл мәдениетімен танысу, қазақ ҧлттық салт-дәстҥрлерімізді білуге
бағытталған. Жобаға 7-11 сынып оқушылары қатысады. Тәжірибе барысында
балалар ҧлы батырлар, сол жерлерде болып ӛткен жойқын соғыстар, тарихи
оқиғаларды салыстырып, іздеу шығармашылық жҧмыстарын жҥргізеді.
Тәжірибеден ӛткеннен кейін оқушылар ӛзінің туған ӛлкесі, ауылдың пайда болу
тарихы, зерттеу жҧмыстарының нәтижесі туралы жинаған материалдарын
ҧсынады.
«2 апта ауылда» әлеуметтік жобасының міндеттері:
- ауылды тану, тҥсіну, тҧрмыс салтына араластыру және ауыл тҧрғындарының
мәдениеті арқылы Қазақстан қоғамына қатысты болуы мен сәйкестігін
қалыптастыру;
- қазақ тілінің тәжірибесі, еңбек дағдыларының, ҥлкендермен, қатарластарымен
қарым-қатынас жасау тәжірибесінің дамуы;
- тҧрмыстық және коммуникативтік кедергілерді жеңу арқылы денсаулық,
ӛмірлік тҧрақтылықты қалыптастыру.
Жас шамасы: 7-8 сыныптар: міндетті тҥрде барлық оқушылар, 9-11 сыныптар:
қалауы бойынша.
Мерзімі: 2 апта, 2016 жылдың 1-14 шілде аралығы ҧсынылады (немесе 15 -
шілдеден бастап 25- тамызға дейінгі аралық)
Ӛткізілу орны: туыстар ҥйінде, ата-аналар жолдастарының ҥйінде, ата-ананың
келісімімен оқушылар жолдастарының ҥйінде.
Ұйымдастыру ерекшеліктері: қауіпсіздік, ата-аналармен ӛткізу уақыты
туралы келісімге келу, алдын ала бағдарлама дайындау, тәжірибенің рефлексивті
кҥнделігін жҥргізу, фото, аудио, видеоматериалдар жинау, есеп жазу,
1 - қыркҥйек кҥні жалпы мектептік отансҥйгіштер Форумында материалдарды
кӛрсету.
НЗМ ДББҰ жазғы мектепті ұйымдастыруы
Жазғы мектеп – жазғы демалыс пен әртҥрлі пәндер саласында белсенді
сабақтар ҥйлесетін жазғы мектептік лагерьдің бір тҥрі. Әдеттегідей мҧндай
мектептерді ЖОО мҧғалімдері мен студенттері, білімпаз-энтуазистер жҥргізеді.
Жазғы мектептер ғылыми қоғамды модельдеу және дарынды балаларды зерттеу
жҧмыстарына
тарту
мақсатында
ҧйымдастырылады.
Жазғы мектеп
курсының
элементтері
Академиял
ық қызмет
тіл дағдыларын
және пәндер
бойынша
білімді
дамытуға,
IELTS, SAT
емтихандарына
дайындалуға
бағытталған
Практикалық
қызмет
Сыныптан
тыс
қызметтер
тіл тәжірибесіне
спорт, ӛнер,
драма үйірмесі,
әлеуметтік және
мәдени іс-
шаралар және
т.б. арқылы
бағытталған
Әлеуметтік
-
эмоционалд
ық даму
оқушылар
әлеуметтік
ойындарға,
спорттық,
сауықтыру
сабақтарына,
экскурсияларға,
семинарларға,
мастер-
класстарға
қатысады
зерттеу дағыларын
дамытуға
бағытталған (іздеу,
ӛңдеу және ақпарат
беру)
15
«Қазақ әндері» жобасы
Жоба аясында мектеп оқушыларына 100 қазақ әнін ҥйрену ҧсынылады.
Ҥйренуге ҧсынылатын қазақ әндері ҧлттық, отбасылық, жалпыадамзаттық
барлық қҧндылықтарға баулуға негізделген. Қазақ әнімен ӛскен бала табиғаты
ӛнерге жақын келеді, жаны таза, әсемдік пен сҧлулыққа жақын, туған Отанына,
туған жеріне қҧрметпен қарайтын тҧлғалар қалыптасады. Музыканың адам
жанын тәрбиелеудегі қҧдыреті ҧшан - теңіз. Ҧмытылып бара жатқан ән
дәстҥрлерімізді жаңарту, оқушылардың жас ерекшелігіне сай келетін балалар
әндерін ҥйрету арқылы ән мәдениетін насихаттауда «Қазақ әндері» жобасын
жҥзеге асыру уақыт талабы.
Жоба аясында қазақ әнінің шығу тарихын зерттеу арқылы зерттеушілік -
жобалық жҧмыстарға оқушыларды баулу, дағдыландыру да аса маңызды білім
беру міндеттерінің бірі.
Балалардың
жазғы
демалысын
тиімді
ҧйымдастыруда жоба аясында қазақ әндерін, оның ішінде әсіресе патриоттық
әндерді балаларға ҥйрету ӛз жемісін беретіндігі айғақ.
«Қазақ әндері» жобасының мақсаты:
Білім беру: қазақтың ҧлттық ән дәстҥрін білуге ҥйрету, оқушылардың ӛз ана
тілін, қазақ тілін терең білу және сӛйлеу дағдыларын жетілдіру, қазақ әнінің
тарихын зерттеу арқылы зерттеушілік - жобалық жҧмыстарға дағдыландыру;
Дамыту: оқушылардың бойында рухани - адамгершілік, музыкалық мәдениетті
дамыту, ӛнерді сҥюге баулу;
Тәрбиелеу: қазақтың ҧлттық ән ӛнері мен ҧлттық ән дәстҥрі арқылы
оқушыларды қазақстандық патриотизмге тәрбиелеу.
Жобаны білім беру ұйымдарында жүзеге асыру жолдары:
- Әр сыныптарда, отрядтарда ӛз ән дәптерін бастау;
- Ән дәптеріне әннің мәтінін тек қолмен жазу (компьютерде теруге рҧқсат
берілмейді);
- Оқушыларға әндерді тізім бойынша ҧсыну немесе оқушылардың ӛздеріне
ҧнаған әндерін алуға, ӛздігімен ән тізімін қҧру қҧқығын беру;
- Кез - келген әр тәрбиелік шараның, әсіресе сынып сағаттарының соңынан 5-7
минут әндер айтуды дағдыға айналдыру;
- Сыныптың, отрядтың оқушысы ӛзіне ҥй тапсырмасы ретінде ҧнаған әнді ӛзі
жеке айтып ҥйренеді, оған сӛздерін басқа балалар ҥшін жазып алып келу
жауапкершілігі жҥктеледі (ӛзі музыкалық аспаптада сҥйемелдеуі мҥмкін).
16
«100 кітап» жобасы
«Назарбаев Зияткерлік мектептері» ДББҦ оқу мен тәрбиенің біртҧтастығы
негізінде
оқушыларды
рухани
тәрбие
мен
шығармашылыққа
бейімдейтін «Зияткерлік мектеп оқушысына оқуға ұсынылатын 100
кітап» атты жобасы жҥзеге асырылуда.
Жобаның мақсаты - оқушыларға қазақ әдебиетінің, әлем классикасының
алтын қорындағы аса қҧнды шығармаларды оқыту, сол туындылардың рухани
маңыздылығын жеткізу. Осы мақсатта Білім беру бағдарламалары орталығы 100
кітап тізімі әзірленген. Аталған тізімде 60 қазақ әдебиетінің, 40 әлем әдебиетінің
классикасы, оның ішінде 20 - ағылшын, 20 - орыс әдебиеті қамтылған. Әр
туынды ӛзінің тҥпнҧсқа тілінде оқытылады.
Жобаны жүзеге асыру жолдары:
-оқушысының бойында бірнеше дағдыларды дамытуды кӛздейтін әлеуметтік
тәжірибелер ҧйымдастыру;
-шығармалар желісімен оқушылар оқып шыққан кітабы бойынша ӛздері салған
суреттерден электронды кітапқа иллюстрация жасау;
-оқыған шығармалардың аудио нҧсқаларын дайындау;
-жоба аясында оқылатын кітаптардың электронды нҧсқасын ата-аналарының
поштасына салып отыру және бірлесе оқу;
-«Кӛркем әдебиетті оқу» кҥнделігін жҥргізу;
- кейбір шағын шығармаларды оқушылардың ӛз дауысымен жазып, электронды
және аудио кітаптарды www.iKitap.kz арқылы тегін тарату;
- Жоба аясында оқушылар «iBooks Author» бағдарламасын игеріп, ӛзі
электронды кітап жасап ҥйренеді.
- «Кітап кейіпкерінің күнін» ӛткізу;
- 23 - сәуірде Халықаралық кітап және авторлар кҥнін ҧйымдастыру.
Р.S. 1-2 қосымша нұсқаулықтың соңғы бетінде
17
БЕКІТЕМІН
ҚО ББД ОӘО директоры
____________________
Г.Ш Қожахметова
«20» мамыр 2015 ж.
VI. Жазғы демалыс уақытындағы мектеп жанындағы
алаңдардың қызметін ұйымдастыру туралы
ЕРЕЖЕ
I. Жалпы ережелер
1.1. Мектеп жанындағы алаң балалардың демалысы мен қамтылуын ҧйымдастыру
бағдарламасын іске асыру мақсатында білім беру ҧйымдарының, қосымша білім беру
ҧйымдарының базасында қҧрылады.
1.2. Мектеп жанындағы алаң оқушылардың жазғы демалыс уақытында спорттық,
мәдени бағыттағы ҧйымдардың қатысуымен қҧрылады.
1.3. Мектеп жанындағы алаң 3 сағат, дҥйсенбіден жҧмаға дейін 10.00-ден 13.00-ге
дейін жҧмыс істейді. Мектеп жанындағы алаңның 1- маусымының жҧмыс ҧзақтығы-
15 кҥн. Мектеп жанындағы алаңдардың жҧмыс бағдарламасы 6-12 жасқа дейінгі
балаларға арналған. Бір топтағы балалар саны 20-дан аспау керек.
1.4. Мектеп жанындағы алаңның жҧмысын ҧйымдастырудағы негізгі қҧжаттар:
- ашылу туралы білім беру ҧйым басшысының бҧйрығы;
- жҧмыс мерзімі;
- мектеп жанындағы алаңның маусымдық жҧмыс бағдарламасы;
- мектеп жанындағы алаңның кҥнделікті жҧмыс жоспары, ӛткізілетін іс-шаралардың
әзірлемесі;
- бағдарламаны іске асыруды қамтамасыз ететін педагог қызметкерлердің тізімі;
- қауіпсіздік техникасының журналы;
- қатысу журналы.
1.5. Мектеп жанындағы алаңға балалар тӛмендегі қҧжаттар негізінде қабылданады:
- ата-ана ӛтініші;
- баланың денсаулығы туралы медициналық анықтама.
1.6. Балалардың мектеп жанындағы алаңға қатысуы жеке кесте бойынша жіберіледі.
ІІ. Негізгі мақсаттар мен міндеттер
2.1. Мектеп жанындағы алаң қызметінің негізгі мақсаты балалар мен
жасӛспірімдермен мәдени, спорттық-сауықтыру, тәлімдік, әлеуметтік жҧмыстарды
ӛткізу болып табылады.
2.2. Мектеп жанындағы алаңның негізгі міндеттері:
- балалар мен жасӛспірімдердің бос уақытын мектеп жанындағы алаңда ең тӛмен
шығындармен ҧйымдастыру;
- мәдени-эстетикалық тәлімді, балалар мен жасӛспірімдердің физикалық дайындығын,
салауатты ӛмір салтын насихаттауды ҧйымдастыру;
- сауықтыру және спорттық іс-шараларды ҧйымдастыру және ӛткізу;
- демалыс уақытында белсенді, эмоциялық қаныққан демалыспен қамтамасыз ету;
- мектеп жанындағы алаңда балалар және жасӛспірімдермен жҧмыс істеудің тиімді
формаларын іздестіру және енгізу.
18
ІІІ. Мектеп жанындағы алаң жұмысын ұйымдастыру
3.1. Алаң қызметінің тәртібі балалардың демалысы мен еңбегінің ең қолайлы тәртібін,
олардың жас ерекшеліктерін, іс-шара ерекшеліктерін, белгіленген санитарлық-
гигиеналық нормаларды есепке ала отырып жасалады.
3.2. Мектеп жанындағы алаң басшысы балалар тобымен жҧмыстарды бағдарламаға
сәйкес ҧйымдастырады.
3.3. Мектеп жанындағы алаңдағы балалар мен жасӛспірімдердің сауықтыруы мен
демалысын ҧйымдастыру денешынықтыру-сауықтыру тәсілдерін, ойын әрекеттерін
қолданумен жҥзеге асырылады.
ІV. Қызметтің негізгі бағыттары
4.1. Жҧмыс бағдарламасы балалардың жас және жеке ерекшеліктерін есепке ала
отырып жҥзеге асады.
4.2. Мектеп жанындағы алаңның қызметінің негізгі бағыттары болып мыналар
табылады:
- мәдени;
- спорттық-сауықтыру;
- педагогикалық кӛмек (қызметтің әр тҥрлі тҥрлері арқылы әлеуметтік бейімделу:
жеке және топтық; ойындық, сюжеттік-рӛлдік, еңбектік, оқу)
V. Материалды-техникалық қамтамасыз ету
5.1. Мектеп жанындағы алаң спорттық қҧрылғылармен қамтамасыз етілуі тиіс: қатты
немесе шӛпті тӛсемі бар футбол алаңымен, жҥгіретін жолмен, гимнастикалық
алаңмен.
5.2. Мектеп жанындағы алаңда балалар мен жасӛспірімдердің демалысы мен
сауықтырылуын ҧйымдастыруда спорттық жабдықтар қолданылады.
VI. Кадрлық қамтамасыз ету
6.1. Мектеп жанындағы алаңдағы балалардың сауықтырылуы мен демалысын
ҧйымдастырумен
мҧғалімдер,
тәрбиешілер,
тәлімгерлер,
спорттық
жаттықтырушылар, қосымша білім берудің педагогтері айналысады.
6.2. Педагогтар мен балалар тәртіпті, кҥн тәртібін, жҧмыс жоспарын, қауіпсіздік
техникасын және жол жҥру ережелерін қатаң сақтау керек.
6.3. Мектеп жанындағы алаңды ҧйымдастыруға жауапты тҧлға аптасына бір рет
қызметкерлерге арналған қауіпсіздік техникасынан нҧсқау ӛткізеді, ал тәрбиешілер
нҧсқау алушылардың жеке қолы арқылы балаларға нҧсқау ӛткізеді.
6.4. Мектеп жанындағы алаңның жҧмысы барысында тамақтандыруды ҧйымдастыру
жҥзеге асырылмайды.
6.5. Сапарлар мен саяхаттарды ҧйымдастыру мектеп директорының (жазбаша)
рҧқсатымен сәйкес нҧсқаулар арқылы іске асады.
VII. Ересектер мен балалардың құқықтары мен міндеттері
7.1. Мектеп жанындағы алаңдағы жҧмыстың қатысушылары балалар, педагогикалық
жҧмысшылар, ата-аналар болып табылады.
7.2. Қатысушылардың қарым-қатынасы ынтымақтастық, жеке бас қҧрметі, жалпы
адамзаттық қҧндылықтардың басымдылығы негізінде қҧрылады.
7.3.
Балалардың
қҧқықтары
заңнамада
қарастырылған,
БҦҦ-ның
Бас
Ассамблеясының 44-сессиясында қабылданған балалардың қҧқықтары туралы
Конвенцияға сәйкес іске асырылады.
Балаларға мынадай кепілдемелер беріледі:
- ӛмірі мен денсаулығын сақтау;
- физикалық және психикалық қысым кӛрсетудің барлық тҥрлерінен қорғау;
19
- ар-намысын қорғау;
- эмоциялық-тҧлғалық қарым-қатынастағы қажеттіліктерді қанағаттандыру;
- жеке даму ерекшеліктері мен жасына сәйкес физиологиялық қажеттіліктерді
(демалыста т.б.) қанағаттандыру;
- оның шығармашылық қабілеттері мен қызығушылықтарын дамыту.
7.4. Ата-аналардың мынадай қҧқықтары бар:
- жазғы алаң жҧмысының бағдарламасымен танысу;
- балалармен жҧмысты жақсартуға арналған ҧсыныстар енгізу;
- балалар қатысатын жасаққа қатысу;
- балалармен жҧмыс туралы педагогтердің есеп беруін тыңдау;
- ӛтінішке сәйкес баласын уақытынан бҧрын алып кету.
7.5. Оқытушының мынадай қҧқықтары бар:
- тәрбиелік бағдарламаларды таңдау, жетілдіру;
- педагогикалық тәжірибені тарату, ғылыми-тәжірибелік жҧмыстарға қатысу.
7.6. Оқытушының мынадай міндеттері бар:
- ішкі тәртіп ережесін, лауазымдық нҧсқауларды сақтау;
- балалардың ӛмірі мен денсаулығын қорғау;
- физикалық және психикалық қысым кӛрсетудің барлық формаларынан баланы
қорғау;
- баланы оқыту мен тәрбиелеу сҧрақтарын отбасымен бірге шешу;
- кәсіптік біліктілікке ие болу, оны ҥнемі жетілдіру.
VII. 2016 жылғы жазғы каникулдағы
балалардың сауықтыру демалысын, бос
уақытын ұйымдастыру мен қамтылуын
қамтамасыз ету, ұйымдастыру бойынша
«Шуақты жаз – радужное лето» мақалалар
мен бейнероликтер сайысы
ЕРЕЖЕСІ
1. Жалпы ереже
1.1. Осы ереже «Шуақты жаз – радужное лето» атты (одан әрі -Байқау)
2016 жылғы жазғы каникулдағы балалардың сауықтыру демалысын, бос
уақытын ҧйымдастыру мен қамтылуын қамтамасыз ету, ҧйымдастыру
бойынша Қарағанды облысы білім беру ҧйымдары педагогтері арасында ӛтетін
мақалалар мен бейнероликтер сайысының мақсатын, міндеттерін, ҧйымдастыру
ретін, оның қатысушыларына қойылатын талаптарды, қатысушыларды бағалау
және жеңімпаздарды марапаттау тәртібін белгілейді.
1.2. Сайысты даярлауды және ӛткізуді «Қарағанды облысында Білім беруді
дамытудың оқу-әдістемелік орталығы» КМҚК жҥзеге асырады.
20
1.3. Сайыс педагогтерді кәсіби жетілдіру, балалардың сауықтыру демалысын,
бос уақытын ҧйымдастыру бойынша озық педагогикалық іс-тәжірибені тарату;
педагогикалық жаңашылдықпен шығармашыл жҧмыс жасайтын педагогтерді
қолдау мақсатында ҧйымдастырылады.
Достарыңызбен бөлісу: |