Жоғары мектептегі оқу үрдісінің заңдылықтары

* оқу мақсаттары. Оқытудың мақсаты қоғамның даму деңгейі мен қарқынына, оның қажеттіліктері мен мүмкіндіктеріне, педагогикалық ғылым мен практиканың даму деңгейі мен мүмкіндіктеріне байланысты;

* оқыту мазмұны. Оқытудың мазмұны оқытудың қоғамдық қажеттіліктері мен мақсаттарына, Әлеуметтік және ғылыми-техникалық прогрестің қарқынына, оқушылардың жас мүмкіндіктеріне, оқыту теориясы мен практикасының даму деңгейіне, оқу орындарының материалдық-техникалық және экономикалық мүмкіндіктеріне байланысты;

* оқу сапасы. Оқыту сапасы оқытудың алдыңғы кезеңінің өнімділігіне және онда қол жеткізілген нәтижелерге, оқытылатын материалдың сипаты мен көлеміне, білім алушылардың ұйымдастырушылық-педагогикалық әсеріне, оқушылардың оқуына, оқу уақытына байланысты болады;

* оқыту әдістері. Дидактикалық әдістердің тиімділігі әдістерді қолданудағы білім мен дағдыларға, оқыту мақсатына, оның мазмұнына, оқушылардың жасына, олардың оқу мүмкіндіктеріне (оқуына), материалдық-техникалық қамтамасыз етілуіне, оқу процесін ұйымдастыруға байланысты болады;

* оқытуды басқару. Оқытудың өнімділігі оқу жүйесіндегі кері байланыстардың қарқындылығына, түзету әсерінің негізділігіне байланысты;

* оқуды ынталандыру. Оқытудың өнімділігі оқытудың ішкі ынталандыруларына (уәждемелеріне); сыртқы (қоғамдық, экономикалық, педагогикалық) ынталандыруларға байланысты.

Оқыту процесінің заңдылықтары жеке болып табылады* өзіндік дидактикалық (оқыту нәтижелері қолданылатын әдістерге, оқыту құралдарына, оқытушының кәсібилігіне және т. б. байланысты);

* эпистемологиялық (Оқыту нәтижелері оқушылардың танымдық белсенділігіне, оқу қабілеті мен қажеттілігіне және т. б. байланысты);

* психологиялық (оқыту нәтижелері оқушылардың оқу мүмкіндіктеріне, зейіннің деңгейі мен тұрақтылығына, ойлау ерекшеліктеріне және т. б. байланысты);

* социологиялық (жеке тұлғаның дамуы тікелей немесе жанама қарым-қатынаста болатын барлық басқа адамдардың дамуына, зияткерлігінің орташа деңгейіне, мұғалімнің оқушылармен қарым-қатынас стиліне және т. б. байланысты);

* ұйымдастырушылық (оқу процесінің тиімділігі ұйымға, оқушылардың оқу қажеттілігін қаншалықты дамытатынына, танымдық қызығушылықтарын қалыптастыратынына, қанағаттанушылыққа әкелетініне, танымдық белсенділікті ынталандыратынына және т.б. байланысты).

17. Жоғары мектепте оқыту принциптері К.Д. Ушинский оқыту принциптеріне үлкен мән берді.

Принциптердің тұжырымдары мен саны келесі онжылдықтарда өзгерді (Ю. К. Бабанский, М. А. Данилов, Б. П. Есипов, Т. А. Ильина, М. Н. Скаткин, Г. И. Щукина және т. б.). Бұл педагогикалық процестің объективті заңдары әлі толық ашылмағанымен түсіндіріледі.