ОҚУ САУАТТЫЛЫҒЫ
453
E)Ойды тұжырымдайды
16.Неліктен Томирис Кирдің ұсынысынан бас тартты?
A)Кирді ұнатпағандықтан
B)Елінің тəәуелсіздігін ойлағандықтан
C)Соғысқа дайын болғандықтан
D)Өзі ешкімге тəәуелді болғысы келмегендіктен
E)Парсы жерінде тұрғысы келмегендіктен
17.Кир қандай патша?
A)Ашкөз
B)Ержүрек
C)Ақымақ
D)Ақылды
E)Батыл
18.Томирис неліктен парсы патшасының мəәйітін іздетті?
1. Патшаның өлгеніне көз жеткізу үшін
2. Сертін орындау үшін
3. Ұлының кегін алу үшін
A)Біріншісі дұрыс
B)Екіншісі дұрыс
C)Барлығы дұрыс
D)Үшіншісі дұрыс
E)Барлығы бұрыс
19.Кир неліктен Томириске құда түсті?
A)Спаргаписті қолға түсіру үшін
B)Байлығына қызықты
C)Сұлулығына көзі түсті
D)Қамқор болғысы келді
E)Сақ елін иеленгісі келді
20.Спаргапистің жеңісі неліктен уақытша жеңіс саналды?
A)Қиян-кескі ұрыс болғандықтан
B)Соғыс күші жетіспегендіктен
C)Соғысқа азғана əәскерін қатыстырғандықтан
D)Жаудың шағын тобымен соғысқандықтан
E)Батырлар жеңісін тойлағандықтан
82-НҰСҚА
Бақ ішінде адам болмайтын. Күндіз құс екеш құс та сайрамайтын мұнда.
Тек таңертеңгі жəәне кешкі шақтарда Гхутахтың көк жасыл жазығына қарай
алыс таулардан қоңыр салқын самал ескенде ғана құстар улап-шулап қоя беретін.
Алайда, мұнда бағбан боп келгеніне бір жұмадай ғана болған, бұ дүниенің күйкі
тірлігімен қоштасқан жиһанкез жан үшін ең лəәззатты сəәт таң алдындағы
əәупілдектің құлақ құрышын қандырар махаббат ынтығына толы, құпияға толы əәні
болатын. Осындай шақтарда ол ұйқысы қанып, төңірекке рахаттана көз жіберетін
ОҚУ САУАТТЫЛЫҒЫ
454
де, бұлақтағы тастай суға жуынып, басқа жұмысқа отырмас бұрын қолына
қыпшағын алатын. Қос ішекті термелей отырып, əәупілдек əәніне құлақ тосқан күйде
таңғы жұпар ауаны көкірегін кере жұтып, ойын бір арнаға түсіріп, өзінің
жазбаларын жалғастыруға əәзірленетін.
Сайраған құстар əәні оны көптен бері арман етіп жүрген музыка жайлы кітап
жазуға итермелейтін. Парақ-парақ қағаздар бетінде музыкалық ноталардың толып
жатқан белгілері жазылған. Құстар үнінің ырғақты саздарын ден қоя тыңдап, əәр
дыбысқа дəәл анықтама беруге тырысатын, музыка өз ойларын, түйгендерін қағаз
бетіне түсіріп, оның тарихы мен теориясын жүйелеумен шұғылданды. Ал сол
үздік-создық ойларын бір кітап етіп, ертедегі гректер мен индустардың музыка мен
музыка аспаптары жайлы ғылымның негіздері бар еңбектерін тегіс зерттеу қажет.
1.Мəәтінге сəәйкес келмейтін ақпаратты көрсетіңіз.
1.Сайраған құстар əәні оның музыка жайлы кітап жазуына кедергі болатын.
2. Алыс таулардан соққан қоңыр самал жел ескенде ғана құстар улап-шулап
қоя беретін
A)Екеуі де дұрыс
B)Екеуі де бұрыс
C)Дұрыс жауап жоқ
D)Тек біріншісі
E)Тек екіншісі
2.Бағбанды ең ерекше күйге енгізетін сəәтті белгілеңіз
A)Таңғы жұпар ауамен тыныстауы
B)Қоңыр салқын самал желдің соғуы
C)Құстардың сайраған үніне таңдануы
D)Бұлбұлдың таңғы үнін естуі
E)ƏӘупілдектің сиқырлы əәніне елтуі
1.Айдостың туфлиі жыртылып қалды. Ертесі сабаққа киіп баратын туфли
табыла қоймады. Ауылдағылар ауданға себепсіз бара бермейді. ƏӘкесі жыртылған
туфлиінің табанын алып, басқа табаны тозған аяқ киімге тігіп берді. Көзге қораш
көрінеді. Оны қарап тұрған əәкесі жоқ. «Тамаша емес пе?» деп қояды.
2.Ертесіне еріксіз əәлгі аяқ киіммен мектепке барды. Галош секілді бірдеме өзі.
ƏӘшейінде партаның үстімен жүгіріп жүретін Айдос осы жолы тыныш отырды.
Сұрағандарға «ауырып отырмын» дей салды. Аяғына бəәрі қарап отырғандай.
Партаның астына тығып əәлектенді. Мұғалімдер сабақ сұрайды, бұл дайын емеспін
дей салады. Олар да журналға тиісті бағаларын қонжитып жатыр.Тақтаға да
шықпады. Өзін қор санады. Тамағына өксік тығылды. 4 сабақ біткенше орнынан
тапжылмай отырды.
3.Сабақ аяқталысымен мектептен жүгіре шықты. Еңіреп жылап үйге
келді.Үйге кірсе, жаңа туфли əәкеліп қойыпты.
3.Айдос неліктен жылап жіберді?
A)Ата-анасына сенбегеніне ренжіп.
B)Жаңа туфли əәпергеніне қуанып.
|