18
құралады, ол қан тамырын тығындайды да қан кету тоқтатады. Қан ұю
процесіне қажетті жағдайлар:плазма құрамында кальций тұздары және
тромбоциттердің болуы. Кальций тұздары протромбин ферментін
белсендіреді, ал тромбоциттерден (олардың қабы бұзылғанда) плазмаға
протромбинді ферментің
белсенді фибринге айналдырады, ол
фибриногенді фибринге айналдырады да қан ұю жүреді. Қан ұю –
организмнің өте маңызды бейімделуі, ол қан кетуден сақтайды.
Гемофиля ауруымен ауырғандарда қан ұю қасиеті болмайды.
Қан құю
Қан
кету өмірге қауіп тудырады, себебі организмнің ішкі
ортасының
тұрақтылығын бұзады, қан қысымын төмендетеді және
гемоглобиннің саны азаяды. Қан құю ертеден белгілі, бірақ қан құюдың
амалдары көбінесе өліммен аяқталған. Тек 1901
жылы адамның
қанының тобы аңықталғанмен, бір
адмның қаны екінші адамның
қанына кейде сәкес келмегендіктен аңықталды. Оны К. Ландштейнер
деген ғалым ашты. Эротроциттердің желімдеу (
агглютинация)
себеп
болатын донорлық эротроцит құрамындағы зат –
агглютинин
(
немесе/және
) заттары. Желімдеу
тек бір жағдайда болады, егер
агглютиноген
А,
агглютинин
және агглютиноген
В,
агглютинин
кездесе ғана жүреді. Адамдардың
қаны төрт топқа бөлінеді, олардың
құрамында
А
агглютиноген және
агглютинмен ал
В
агглютиногені
агглютинмен кездескенде ғана эротроциттер жойылуы байқалады:
Топ
Эротроциттердегі
агглютиноген
Қан
плазмасындағы
агглютинин
I(0)
жоқ
және
II(A)
Достарыңызбен бөлісу: