17
Қанның ақ түйіршіктері немесе лейкоциттер
– ядросы бар және белменді
амеба тәрізді қозғалатын түссіз қан жасушалар. Қанның 1 мм
3
көлемінде 6-8
мың лейкоциттердің алуан түрлі (
лимфоциттер, моноциттер, базофилдер,
эозикофилдер
және
нейтрофилдер)
болады
.
Олар қызыл сүйек майында,
лимфа түйіндерінде және көк бауырда пайда болады.
Олардың
тіршілік ету мерзімі – бірнеше күн.
Лейкоциттердің қорғаныш және қалпына келтіру қызметі
олардың қанда антиденелерді құрып, бактериялардың өзіне
сіңіріп, жою қабілетіне байланысты. Қан тамырладың
қабырғалары арқылы өтіп лейкоциттер қан ағымы арқылы
организмнің ұлпа, жасушалар аралығына өте алады да
дененің зақымданған жерлерінде жинала алады. Бұл жерде
олар жиналған аяқтарымен организмдегі әр түрлі
микроорганизмдерді, көне жасушаларды өзіне сіңіріп,
жойып тұрады. Оларды жою барысында лейкоциттер
өздеріде өліп кетеді.
Қанның пластинкалары немесе тромбоцит –
ұсақ (2-5
мкм диаметрінде) ядросыз денешіктер 1 мм
3
көлемінде 250-400 мың
тромбоцит болады, олар қан ұю процесіне қатысады.
Қанның қызметі
Қан келесі қызмет атқарады:
1.
асқорту
– қан ұлпалар мен мүшелерге қоректік заттарды, суды,
минералды тұздарды және витаминдерді тасымалдайды;
2.
бөліп шығару
– қан бөліп шығару мүшелері арқылы ыдырау өнімдері
шығарады;
3.
тыныс алу
- өкпе мен ұлпалардыңарасында газ алмасу процесін
қамтамасыз етеді;
4.
регуляторлық
- әр түрлі мүшелердің гуморальдық реттелуін
аңықтайды, организмде гормондар мен басқа заттарды жеткізеді, олар
мүшелердің қызметіне әсер етеді (күшейтеді немесе бесеңдетеді)
5.
қорғаыш
– қанның құрамында фагоцит қабілеті бар жасушалар
болады және арнайы белоктар -
антиденелер
болады, олар ұлы
организмдердің көбеюіне кедергі жасайды да олардың бөліп шығарады.
6.
Достарыңызбен бөлісу: 
