Cu – элементтердің периодтық жүйесінің І-тобындағы химиялық элемент
Атомдық нөмірі 29
Атомдық массасы 63,546.
Табиғатта тұрақты екі изотопы бар: 63Cu және 65Cu.
Электрондық формула: 1s 22s 22p 63s 23p64s 13d10
Жер қыртысындағы массасы бойынша мөлшері 4,7.10–3%.
Негізгі минералдары: халькопирит,халькозин,ковеллин,малахит,азурит
Алынуы: Мысты алу процесі едәуір күрделі.Сульфидтік мыс кендерінен пирометаллургиялық,ал оттекті құрамды кендерінен-гидрометаллургиялық жолмен өндіріледі
Табиғатта таралуы:Жер қыртысында мыстың мөлшері 0,01% массаны құрайды.Ол саф күйінде және көбінесе,қосылыстар түрінде кездеседі.
Физикалық қасиеттері:Мыс-ашық қызғылт түсті жылтыр металл,тұтқыр,жеңіл созылады.Балқу температурасы-1083ос.Тығыздығы-8,9г/см3.Электр тогын жақсы өткізеді.
Химиялық қасиеттері:Құрғақ ауада және кәдімгі температурада мыс өзгермейді.Өйткені қосылыстың қорғаныш қабықшасымен қапталады,оның құрамы ауадағы қоспа заттарға тәуелді.Жоғарғы температурада мыс жай және күрделі заттармен де реакцияға түседі
МЫС
медицинада Электротехникада Құбыр өндірісінде архитектурада Жылуалмасу Қолданылуы
Алтын (лат.Aurum)
Au – элементтердің периодты жүйесінің I-тобындағы химиялық элемент, асыл металдардың бірі.
Реттік нөмірі 79, атом массасы 196,967, балқу температурасы 1063ْ С, қайнау температурасы 2947С
Қасиеттері
Таза алтын сары түсті, соғылғыш және созылғыш металл, химиялық инертті элемент. Сыртқы ортаның химиялық әсеріне аса төзімді. Оттек, сутек, азот, және көміртекпен тікелей қосылмайды. Алтынға сілтілер және жеке қышқылдар әсер етпейді. “Патша сұйығында” (1 көлем HNO3, 3 көлем HCl) және кейбір күшті қышқылдар қоспасында ериді. Қосылыстарында алтын бір және үш валентті болып келеді.
Табиғатта саф алтын түрінде, тау жыныстарында (5*10-7%), теңіз және мұхит суында (0.01-0.05 мг/т) кездеседі. Кентастардын алтынды ұсақтау, байыту және циянды натрий ерітіндісімен өңдеу арқылы алады. Алтынмен басқа металдырдың бетін жалатады, әшекей бұйымдар жасайды. Тауар өндіруде, сауда-саттықта басқа заттардың бәрінің нарқы алтынмен бағаланады.[1]
Алтын - жұмсақ сары түсті, соғылғыш, созылғыш, жайылғыш, ауыр, жұмсак. металл. Қалыңдығы, 0,0001 мм фольга жасауға болады.
Қолданылуы
Алтын ақшалық күнды металл (валюта). Coнымен қатар ол әр түрлі әшекейлік-көркемдік істердс, зергерлік бұйымдарға қолданылады.[
