Қозған күйде электрон өте аз уақыт болады да квант түрінде знергия бөліп шығарып, қайтадан қалыпты (түрақты) күйге кө-шеді. 3. Химиялық байланыстардың типтері: иондық байланыс, металдық байланыс, молекулааралық байланыс, сутектік байланыс және биологиялық рөлі. •Химиялык байланыс(ХБ)- молекулалар тузгенде атомдар асарсындагы пайда болатын куштер. •Байланыс энергиясы-бул байланысты узуге жумсалатын энергиянын молшеры. Бул байланыс берыктылыгынын олшемы байланысты узу энергиясы шамасынын байланыс тузылу энергиясына тен бырак танбасы карама-карсы •Валенттылык байланыс теориясы 1928 жылы агылшын галымдары Гайтлер мен Лондон негызын калады .кагидалары: -2 атомнын сырткы электрон кабатындагы жалкы электрондары бырыгып олардын ядроларын айналып журетын электрон жубын тузу аркылы ХБ пайда болады - ХБ-ты ар турлы екы атомга жататын спиндеры карама карсы (антипараллель) екы электрон тузеды - ХБ тузылгенде атомдар арасында пайда болган электрон тыгыздыгы жуйедегы потенциал энергиясы азайтады - орбитальдагы ен жогаргы кабаттасу багытына карай ХБ ыгысады Кавалентты байланыс – атомдардын электрондарынын ортак электрон жуп куру аркылы байланысуы Валенттылык- атомдары байланстырып туратын электрон жубы Каваленттылык- атомдардын электрон жубын тузуге жумсайтын электрон саны. Коваленттык полюссыз байланыс- екы ядронын арасындагы атомдардын электр терыстыгы бырдей болгандыктан екы ядрога симметрия турде ортак болады:О2,СО,Н2,N2,Br2 Полюяты байланыс-екы ядронын арасындагы атомдардын электротерыстылыгы ар турлы болгандыктан быр ядрога ыгысып турады:HCl,HF,H2O,NH3 Иондык байланыс карама-карсы зарядталган иондардын электрлык статикалык тартылуынан болады. Донорлы-акцепторлы байланыс деп быр атомнын кос электронды орбиталы екыншы атомнын бос орбиталь мен буркескенде тузылетын ковалентты байланыс.
Иондык байланыс электр терыстык мандеры бойынша кушты ерекшеленетын элементтердын атомдардын арекеттескенде тузыледы. Иондык байланыста иондар тузыледы. Иондык байланыста иондар электростатикалык куш аркылы тартылады. Сутектык байланыс курамында сутекпен байланыскан F,O,N сиякты электртерыстыгы жогары элементер бар молекулалар арасында журеды сутектык натижеснде интермолекулалык асерлесуден туратын косылыс. Жогары балку жане кайнау температурасына ие болуы. Молекулааралык байланыс газ тарызды доазада молекулалар тауелсыз козгалады жане молекулалар арасындагы асерлесулер кыска журеды. Суйык жане ерытынды куйге оту кезынде молекулалар байкалатындай турде асерлесе бастайды
