Модуль Химиялық термодинамика және тепе-тендік Дәріс Химиялық термодинамиканың негіздері
Адсорбциялық құбылыстың жалпы сиспаттамасы
жүктеу/скачать 0,8 Mb.
|
Ìîäóëü Õèìèÿëû? òåðìîäèíàìèêà æ?íå òåïå-òåíä³ê Ä?ð³ñ Õèìèÿëû? òå
| Адсорбциялық құбылыстың жалпы сиспаттамасы.
Берілген дененің(заттың) дисперстілік дәрежесі жоғарылыған сайын, ол өзінің көбейген бетіне басқа дененің көп бөлшегін сіңіреді. Еріген немесе газ қалпындағы заттардың қатты дене немесе сұйықтың бетіне өздігінен жиналып, шоғырлана келіп, қоюлану құбылысын сорбция деп атайды. Әдетте өзінен басқа сіңіруші затты сорбент, ал оғен сіңірілетін затты сорбтив деп атайды. Ал сорбцияға кері құбылысты десорбция дейді. Сорбтив бөлшектері сорбентке қаншалықты терең сіңуіне байланысты және ондағы пайда болатын өзара әсер мен байланыс күшіне, табиғаты сәйкес сорбция күшін қарастырады. Егер сіңіру дененің тек беткі қабатында ғана жүретін болса, онда оны адсорбция деп атайды. Мұнда да сіңіруші затты адсорбент, ал сіңірілетін затты адсорбтив деп атайды. Адсорбция мөлшері адсорбенттің қасиетіне, сіңіретін заттың табиғатына, температураға байланысты. Қатты адсорбент ретінде активтелген көмір, силикагель, алюмогель, ал сұйық адсорбент ретінде су, көмірсутектер т.б. органикалық сұйықтық қосылыстары. Адсорбция газдар мен сұйықтар қоспаларын бір бірінен бөлу, оларды кептіру, тазарту үшін противогаздарда қолданады. Бөлу жоспарында, көптеген биологиялық процестерде адсорбцияның маңызы үлкен. Сорбент пен сорбтив бөлшектерінің табиғаты мен өзара әрекеттесу сипатына орай, сорбция құбылысын физикалық және химиялық деп бөледі. Физикалық сорбция әлсіз және қайтымды. Ол тек молекуааралық, яғни ван дер вальстік күш әсерімен жүзеге асады. Ал химиялық сорбцияны хемосорбция деп те атайды және ол қайтымсыз, өйткені ол артық не бос валенттілік арқылы іске асады. Хемосорбция одан әрі жіктеле келіп абсорбциялы және адсорбциялы болып бөлінеді. Хемосорбцияны да физикалық сорбция мен абсорбциядан осы құбылыстар кезінде бөлінетін жылу шамасымен өлшеп, ажырытуға болады. Абсорбция дегеніміз сорбент массасына диффузия арқылы газ енгендегі сробция құбылысы.Ол берілген бір заттың (сорбтивтің) екінші бір затта(сорбентте) еру құбылымына пара пар. Фаза араларындағы таралу заңы Генри заңына бағынады. Қазір абсорбциялық құбылыстар өнеркәсіптк кеңінен қолданылады. Адсорбент бетінің 1см ²-на сіңген заттың мөлшерін меншікті (үлесті) адсорбция (Г) деп атайды. Іс жүзінде кез келген адсорбент бетін өлшеу мүмкіедігі бола бермейтіндіктен, 1кг адсорбентке адсорбцияланған мольмен өлшеп, А әріпімен белгілейді: жүктеу/скачать 0,8 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|