Момышұлы Бауыржан Тақырып Дайындаған: Балмуханова Ақбота жобасы

Момышұлы 
Бауыржан 
Тақырып
Дайындаған: Балмуханова Ақбота

ЖОБАСЫ
01
02
03
04
05
ҚОРЫТЫНДЫ
Бауыржан Момышұлының туылған жері
Мемлекетке қызмет көрсеткен жылдары
Тұрмысы
Пайдаланылған әдебиеттер 

Кеңес Одағының батыры, жазушы, әскери жауынгер Бауыржан Момышұлы
1910 жылы 24 желтоқсанда Жамбыл облысы, Жуалы ауданы, Көлбастау
ауылында малшының отбасында дүниеге келген. Әкесінің шын аты
Момынәлі, бірақ халық арасында Момыш деп аталып кеткен. Ол 1911
жылы 92 жасында қайтыс болған Имаштың төртінші ұлы. Ал әжесінің есімі
Қызтумас, қартайған кезінде оны Сарыкемпір, ақ әже деп атап кетті.
Әкесі Момыш 33 жасында шаңырақ көтерді. Анасы Разия Байтан руының
ұрпағы Әбдірахманның қызы. Алайда, болашақ халық батыры анасынан
ерте айырылды. Разия Бауыржан үш жасқа келгенде қайтыс болды. Сол
себептен, Бауыржан Момышұлының ана туралы барлық ойлары негізінен
әжесі мен әкесінің әңгімелерімен қалыптасты. Сондай-ақ, қазақтың батыр
ұлының өзінен үлкен төрт әпкесі болды.

1929 жылы Бауыржан тоғыз жылдық Әулиеата мектеб н б т ред . 1934
жылға дей н аудандық атқару комитет н ң жауапты хатшысы,
аудандық атқару комитет н ң төрағасының орынбасары, көмекш с ,
сосын аудандық прокурор, аудандық д ни бөл мн ң меңгеруш с
сек лд түрл лауазымдарды атқарды. 1932 жылдың қаңтарынан
қараша айына дей н Қазақ КСР-н ң «Госплан СНК» секторының
меңгеруш с болды.
Бауыржан Момышұлының соғысқа дей нг азаматтық мансабы
осылай дамыды. 1934-1936 жылдары КСРО Промбанк Қазақ
республикалық басқармасының аға кеңесш с болып қызмет етед .
Сонымен қатар ол Ленинград қаржы академиясында қысқа
курстарды аяқтады.

Бауыржан 1932 жылы әскери қызметке шақырылып, 14-ші тау атқыштар полкінің курсанттар қатарына алынды. 1933 жылы ол сол
бөлімде взвод командирі болды. Отан алдындағы борышын өтеп шыққаннан кейін әскери жұмыстан босатылды. Ал 1936 жылы 25
наурызда Момышұлы қайтадан әскери қызметке шақырылып, Орталық Азия әскери округінің 315-ші атқыштар полкіне взвод
командирі болып тағайындалды. Бір жылдан кейін оның полкі Қызыл ту Қиыр шығыс армиясының арнайы бөлімшесіне қосылып,
Бауыржан жартылай ротаның командирі болды.
Соғыс басталғанға дейін Момышұлы 105-ші атқыштар дивизиясының артиллериялық бөлімін басқарды. 1940 жылдың ақпанында
Житомирге 202-ші жеке қарсы бөлімшенің командирі болып тағайындалды. 1941 жылдың қаңтарында тәжірибелі артиллериялық
командир Алматыға жіберілді. 1941 жылдың шілде айында жаңа 316-шы атқыштар дивизиясының жаңадан құрылған штабына
Қазақстан мен Қырғызстаннан қосымша әскер алына бастады.
Сонда Бауыржан Момышұлы жаңадан құрылған дивизияның 1073-ші атқыштар полкінің атқыштар батальонының командирі
болып тағайындалды. Осыдан бастап ол ұрыс алаңында жүрді. Солардың ерекшесі Мәскеуді қорғау шайқасы. Сол кезде
панфиловшылар үшін өте маңызды сәтте, 1941 жылдың қараша айында Бауыржан Момышұлы 19-шы гвардиялық атқыштар
полкіне командир болады. Аталмыш полктің басқа бөлімшелерімен бірге немістердің Мәскеуге кіруіне жол бермеді.
1941 жылы 19 желтоқсанда Момышұлы капитан болды. Капитан Бауыржан Момышұлы фашистік басқыншылармен шайқаста жеке
батылдық пен шексіз ерлік көрсетті. Жауынгерлік еңбегі үшін Момышұлы жоғары мемлекеттік марапатқа – Ленин орденіне ұсынылды.
Бірақ, ол бұл марапатты алмады. Калинин майданының қолбасшысының 1942 жылғы 6 маусымдағы № 0196 бұйрығымен оның бірінші
марапаты Қызыл Ту ордені болады. Ержүрек қазақ батыры ұйымдастырушылық қабілеттерге ие және полк бөлімшелерінің жауынгерлік
әрекеттерін шебер басқара алды. 1942 жылдың тамыз айынан бастап Момышұлы өзінің Панфилов дивизиясына командир болып барды.
1942 жылдың қазан айында Момышұлына подполковник, сегіз айдан кейін полковник атағы берілді. Алайда, Крюковка үшін шайқаста
алған жарақаттың салдарынан Момышұлы біраз уақыт ауруханада жатты. 1945 жылдың 21 қаңтарында Момышұлы ІІ Балтық фронтының
6-гвардиялық армиясының 9-гвардиялық атқыштар бөлімінің командирінің орынбасары болып тағайындалды.
1945 жылдың ақпан-наурыз айларында, Приекуле станциясының солтүстік-батысында Момышұлы басқарған бөлімшелердің күшімен
күшейтілген жаудың қорғаныстары бұзылды. Бөлімшенің шебер әрекет етуінің нәтижесінде 15 елді мекен жау қолынан босатылып,
немістерге айтарлықтай зиян келтірілді.

1946 жылы Бауыржан Ворошилов атындағы әскери академияның
тыңдаушысы болды. Ал 1948 жылы Генералдық штабтың әскери
академиясын аяқтады. 1948 жылдың аяғында полковник Момышұлы
құрлықтағы әскерлерд ң бас қолбасшылығына тағайындалды және
Шығыс С б р әскери округ н ң 49-шы жеке атқыштар бригадасының
командир н ң орынбасары болды. 1950 жылы Калининде Молотов
атындағы ҚарМУ-дың Логистика және жабдықтау әскери
академиясының жалпы тактика және пайдалану өнер кафедрасында
дәр с берд . 1955 жылы ауруына байланысты Кеңес әскер н ң қатарынан
шығып кетт .
Бауыржан Момышұлы үлкен әскери тәж рибе ие болды. Майданның
алдыңғы қатарында бола отырып, ол тек бұйрықты ғана орындамай,
әскери ғылымды едәу р байытқан өз л м н жасады. Оның ойлары мен
әрекеттер соғыстың немесе шайқастың тактикалық және стратегиялық
шеш мдер нен әлдеқайда кең болды.