Монография \ 3 «санат» а л м п и 1МП
жүктеу/скачать 12,37 Mb. Pdf көрінісі
|
| epTerinepi
(орыстыц халык эпосы, кене дуние эпосы т.б.)”* — деп тусшд1ред1 Мунда да улкен логика бар: эдебиет теориясында эпос жанр атанганмен, эдебиет тарихында халыкдастандары, айталык, “Крбыланды батыр”, “ Ер Таргын”, “Кдмбар батыр” сиякты батырлар жыры екеш рас. Эйтсе де, мэселеге историзм принципшен кдрасак, * Л.И.Тимофеев. Основы теории литературы. М., “ Просвещение”, 1966, стр. 343. 295 булайша бутарлай бермей-ак,, бэрш 6ip жуйеде тексеруге i эбден болады. Ойткеш эпос деген терминнщ эдебиет/ тарихындагы магьшасы эдебиет теориясындагы магынасы- мен сабактас; сондыктан 6i3 бул жанрдьщ байыбына дэл осы тургыдан барган дурыс деп бшем1з. Эпостьщ туу, кдлыптасу тарихы тым apire, адам сана- сыньщ алгаш ояну дэу1рлергне тамыр тартып жатыр. Кдй халыкгьщ болсын, баягы бабалар заманынан бермен кдрай ауыздан-ауызга таратып, урпактан-урпаккд мура гып кдл- дырып келе жаткдн эдеби туындыларыньщ д е т — эпостык шыгармалар. Олай болса, эпос — керкем творчествоньщ ец 6ip егде, етене, кец тынысты, кэмелегп Typi. Бул тарихгы шолу туршде болса да ойга орныкгырмай турьш, эпостыц жанрлык сыр-сипатьш тусшу кцын. Эпостык шыгарманьщ аркдуы — автор ушш “iund” субъективтйс шындык емес, “сырткы” объективтж шындык — жекелеген адамдардын, кецш куш гана емес, букш халыкгыц турмыс-йршшп, тарихи тагдырлары мен улттык даму зандылыкгары. Осыдан келед1 де дэу1ршк кубылыстар мен когамдык кдтынастарды керкем жинакгаудагы журткд мэлгм эпикалык, кулаш деген угым шыгады. Бул — эпоскд тэн айрыкша сипаттардьщ 6ipi. Адамньщ кецш куйгнен туатын лирика мен кдмыл- эрекетше непзделетш драмадан эпостьщ айырмасы — мунда шындык кец келемдеп баявдау, эцпмелеу аркылы жинак- талады. Сонда эпикалык шыгармадагы авторлык суреттеу мен каИармандардыц диалог-монологтары — эпостык баяндауды жузеге асыру жолдары, амалдары мен жүктеу/скачать 12,37 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|