Монография \ 3 «санат» а л м п и 1МП


EKi кез де — эр нэрсенщ e3i



Pdf көрінісі
бет140/217
Дата24.11.2022
өлшемі12,37 Mb.
#52446
1   ...   136   137   138   139   140   141   142   143   ...   217
Байланысты:
kabdolov zeinolla soz oneri

EKi кез де — эр нэрсенщ e3i, жай бутшнщ орнына 
белшек алынып отыр. Бултэсш аркылы кейде кедшгщей 
жанды сурет жасап, турлиие кимылды керсетуге болады:
Аудитория е с т н е н
буаз портфель
булг етп де, i3iHUie ак яабек 
шапбардын 6ip балагы
мен 
а хкен еп ботинка
гарда. Булардан сел кейш
керш ген саргыш 
салом шляпанын
астындагы тертбак адам у н а з
жымиып, кулш келе жатты 
( “Ушк,ын").
Бул арадагы мегзеу сездерге карал едеби кдЪарманныц 
сырт пшпн, кескш-кейпш гана емес, жур1с-турысындагы 
ерекшегактерд! коса ацгарып, оныц мшез-кулкьш топшы- 
лауга да болады.
— 
Эй, сакал!
Бул арадан Плюшкинге кдлай баруга болады?
(Гоголь).
Синекдоха аркылы адамньщ орнына оныц сакдлы гана 
алынган.
Яки 
жетпк,
яки 
жуз,
Meitei 
квктем,
мейЛ
1
 
к уз,
Яки 
erri сексен
жьп — 
Оны кдйтсш Бетпак, шел?
Bapi6ip сол Бетпак туз, 
Bepi6ip сол сургьит туз,
Bepi6ip сол 
сексеуи.
Bepi6ip сол тентек жел.
(Х-'Ергалиев)
Кдрацыз, кдптап журген синекдоха жене эргайсысы-ак 
ез орнында ойнап кеткен. Жетпк, cencmt жуз... Бетпакдала 
басынан кднша жыл еткенш акын, эрине, санаган жок жэне 
санай алмайды. Сейтсе'де мына мегзеулер &з ушш — накгы 
ушм, затты дерек. Квктем бе, куз бе, — 6api6ip... Демек, 
бул eid мегзеуге Караганда, Бетпак шел — жылдыц терт 
мезгшнде де жэне 6ip жыл емес, мьщ жылдыц терт мьщ 
мезплщде де Mi3 бакпайтын ку медиен, кула туз. Акын 6ip 
гана сексеуы аркылы б1здщ кез алдымызга Бетпакдаланьщ 
барлык жутац табигатын елестетсе, 6ip гана тентек жел 
аркылы кугон кытымыр, кдтал мшезш танытады. Мегзеу 
тесЫмен аз сейлеп, кеп ангарту Деген осы болады.
Терт врме кзмшы сарт erri, 
Топылдап тиген туякган
Аргымак аткып жулкынды. 
Тозаны жердщ ершда.
Жакары кыздыц жалт 
етп

Душм ел турьш бу жакган
Жарыса желмен умтылды. 
Кулед» гулеп кекшдь
(КШангытбаев).
227


Ылги гана ар нэрсенщ шеи, бугшнщ белей, кеп угым- 
ньщ аз туйгш: крмшы сарт emmi, кыз жанары жалт emmi, 
аргымак жулкынып, умтылып к/алды, туя к  (эрине, туяктар 
топылдай женелд!, тозац (эрине, кепше магынада) ерше 
6ерд1, кедиад ел (эрине, кеп-кеп адам) жамырай кулш, 
гулеп жатты... Иэ, акын эр нэрсенщ шетш гана, бугшнщ 
белепн гана сарац керсеткен ceKinfli едй 6ipaK б1здщ кез 
алдымыз кым-кдгаш кызык кимылга, тугаскдн кубылыска, 
сан алуан суретке тодды да Kerri. Бу не гажап?.. Ойлану 
керек.
Троптьщ 6ip rypi — кекесю, яки ирония (грекше eironeia
— келемеждеу); тагы 6ip TYpi — мыскщ, яки сарказм (грекше 
sarkasmos — маскаралау). Буларды кулюнщ сыры, сын мен 
сыкдктьщ сипаты туралы 6i3 юморлык, сатиральж, образдар 
жайын байыптау тусында 6ipa3 айткднбыз. Бул арада кекесш 
мен мыскылдьщ сез ажары мен магынасын езтерту
турлетадру кызметше гана назар аударып еткен жен.
— Кдйтсш, колы тимегт, 
влещш, эшш есш ер!
Ала жаздай эн салсан,, 
Селкшде де, билей бер!
(Крылов — Абай).
Сырттай Караганда, кумырскд шепрткенщ ала жаздай 
да салып, квгалды куып гелайттап кеткешн китыксыз 
кдбылдап, тусшш, тещи/, muti есы epdi кэд1мпдей мус1ркеп 
турган сеюдщ. Ал ещд осы “мусхркеудщ” астарьша удшсек, 
мырс-мырс кулю, келеке турганын ке]>емз. Иронияда, мше, 
осындай буркеншек сын, сырты теп


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   136   137   138   139   140   141   142   143   ...   217




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет