Монография \ «санат» а л м п и мп
BipaK бул — казак поэзиясыныц есею, жетшу барысындагы мыц белпнщ тек 6ipeyi
|
Сөз өнері
| BipaK
бул — казак поэзиясыныц есею, жетшу барысындагы мыц белпнщ тек 6ipeyi гана. Ал еде- биеттщ барлык калыптасу, даму тарихын жан-жакты талдап, тусшуде эдебиеттанудыц элп саласы аткарар кызмеп тшп белек- тендес! жок, Эдебиет теориясыныц толгамдары эдебиеттщ тарихын непзге алумен 6ipre, эдебиет сынымен тыгыз байланысып жатады. Юдебиет сыны эркашан дал ез тусындаш едебиеттщ ripi щхщесше белсене араласып, накгы йдеби туывдыны жан- жакты талдау, оньщ идеялык-керкемдок кунын белплеу, ез кезшщ эстетикасы ушш мэш мен мацызын аныкгау аркылы, 6ip жагынан, жазушыга жазтандарыныц багалы касиеттерш, ерекш елж тер 1 мен кемш Ш ктерш KepceTin, оныц творчестволык ecyiHe тшелей колгабыс жасаса, еюнип 49 жагынан, окырманды окыгандарыньщ байыбына барып, оны жете тусгнш, дурыс багалауга баулиды. Бул ретте, сыншыны жазушы мен окырманньщ екеуше ортак — ара денекер десе де болар едй BipaK бул аз. Сыншы — колын, окырманныц вскелец талабы мен талгамыныц жаршысы, эдеби кубылысты жалпы мемлекеттт мудде тургысынан пайымдайтын когамдык ой-пШрдщ озгын вкш. Олай болса, жалпы э д еб и ет дамытудагы сыншыныц куца, жазушыга типзер сынньщ ыкдалы оныц окырманга тиг1зер эсерше, кдлыц кепш тктщ керкемдйс талгамын кальштастыруына тыгыз байланысты. Сын тек жазушы уипн гана емес, окырман уипн де жазылады. Оныц керкем шыгармага косалкы комментарий емес, ез алдына жеке шыгарма болып табылатыны да сон- дыкган. Эдеби сында керкем шыгарманы багалаудыц жолдары, тэсшдер 1 , шарттары, критерийлер 1 бар. Муны бшу, игеру де оцай емес. Б 1 реулер керкемдйс критерий дегецгц эдеби шыгарманыц кемшшгш гана к^зб^лау деп ойлайды. Бул — кате угым. Керкемдйс критерий, ец алдымен, эдеби шыгарманыц багалы жагын кере бшу. Сынныц ец киын мшдетшщ e3i — осы. Кез келген шыгармада болатын улкенде-кшшп кемшшйсп табу бэршен оцай. Ал шыгарма неегмен жаксы екенш белплеу, оньщ нагыз поэтикалык сулулыгы мен сырлылыгы неде екенш аныкгау бэршен киын. Бул сыншыныц берйс принципш, зор медениетш, нэзйс туейштн, epeni ойын, терец бипмш, бийсталгамын керек етедь Белинскийдщ аныкгауынша, “сыншы таланты — сирек талант, сыншы жолы — тайгак йэм катерл! жол” да, шын мэнщдеп эдеби “сын — кимыл, крзгалыс уетшдеп эсте тика”. Эстетика, сайып келгенде, когамдагы керкемдйс даму тэж1рибесйиц теориялык жинакталуы (обобщеннее!) екеш мелгм. Бул ретте, б 1 здщ эстетикалык гылым да, эдеби сын да ел1м1здщ идеялык йршшшмен жүктеу/скачать Достарыңызбен бөлісу:
|