Монография \ «санат» а л м п и мп
|
Сөз өнері
| Караганда,
б 1 здщ эдебиеттануда куш кешеге дешн кенже кдлып келген сала — эдебиет теориясы. Сез жок» муны сокд тимеген тьщ десек, агат болар едь Эдебиеттщ тарихы мен сыны оныц теориясымен тыгыз бай ланысты екенш ескерсек, белгш кдзак эдебиетшшершщ кдй-кдйсысы болса да ездершщ ipi, ipreni зерттеулер1 мен сын ецбектершде эдебиет теориясын орагытьш етпегеш, оньщ 6ip жайм болмаса 6ip жайын крзгап- байкдганы даусыз. ЭдебиетД^офщсви зерттеу ici кенжелеу жатты дегенде 6i3 бул шь1Н%1кКа ®зэз жума кдраудан аулакдыз. СойтеЛура/ ррспублйкдмыздьщ жогары оку орындары ушш эде)биет теор'иясьщан алпысыниш жылдардыц аягына дешн (“Сез онерЫщ” 6ipimui басыльцмил 1970 жылы шыкхы) кдзакша окулык жазыдмай кедошн айигауга болмайды. 1926 жылы Ахмет Байгуррынов ез 1 нщ “Эдебиет таньгг- Кышын” кйгап кып бастьГръф шыгарды. Бул б 1 здщ жыл 3 санауымыздан уш гасырдан астам бурын Эллада елшде жарык, керген Аристотельдщ “ Поэтикасы” Tepi3fli сез енершщ болмысы мен б т м ш жуйел! байыгггайтьш кдзак; когамындагы тущыш теориялык, зерттеу едь Аралары 6ip-6ipiHeH тым алшак, жаткэнына кдрамастан бул ею ютапты езара салысщра, кдтар атауымыздьщ меша — eiceyi де: 6ipi грек эдебиетшщ, eKiHUiici кдзак эдебиетшщ алганщы “елш-билерГ’. Асылы, уздис кдсиеттер 6ip-6ipiHeH кдншалыкцы ерекше болса, 6ip-6ipiHe соншалыкхы украс болады... BipaK, амал не, Ахац “тагдыр тэлкегше” тускен туста “ Эдебиет таныткыш” та автормен 6ipre жойылып кетп. Бул ецбеюп пайдалану былай турсын, оныц атын атаудьщ e3i кылмыс боп есептелда. Ахан ашкдн едеби терминдерд1 крлданган Есмагамбет Ысмайылов пен Зешн Шашкиннщ жазбалары да “Эдебиет таныпсыштьщ” аятын кушты. Сонымен, жеттснпш жылдарга шекп студент-фило- логгар мен журналистердщ крлында журген 6ipfleH-6ip курал — Кджым Жумалиевтщ орта мекгепке арналган “Эдебиет теориясы” гана болтаны мэл!м. Эрине, К,Жумалиев гатабыньщ кдзак эдебиеттануын- даты орнын да, тек мектеп окушылары тана емес, кдлыц кепшипкгщ эстетикалык, талгамын кдлыптастыруда ондаган жылдар бойы аткдрган релгн де е ш ш жоккд шыгармайды. Алайда бул эдебиет теориясыныц туб 1 рл 1 , тубегешп мэсе- лелерш кещрек жэне терещрек зерттеу мгндетш кун тэрйбь нен TycipreH жок, кдйта 6 i 3 w сол эрекетке мегзей бердо. 1961 жылы 6i3 тущыш рет мемлекетттк университеттер мен педагогикалык, институттерге арнап “ Эдебиеттану непздершен” багдарлама жасалды. Ол йрнеше марте басы- лып шыкты. BipaK устаздар ушш де, шэюрттер ушш де тек багдарлама тана емес, сол программалык проблемаларды байсалды пайымдайтын, сейтш жогарыда керсетшген олкы- лыктьщ орнын толтыратын арнаулы енбек жазу кджеттшн ем1рдщ 03 i талап етп. Колыныздагы ютап, мше, дал осы муддеден туды. Эдебиет теориясынан жазылган монографиялар, оку- лыктар орыс тшшде б 1 ркцдыру. Жогары оку орындарында осы кезде пайдаланылып журген оку куралдары, непзшен, Г Л .Абрамович пен Л.И.Тимофеевт 1 н* ютаптары. Булардан баска Ф.М.Головенченконыц, Н.А.Гуляевтщ, Г.Н.Поспе- довтыц, Л. В. Щепилованын жене баскдлардыц ютаптарын * жүктеу/скачать Достарыңызбен бөлісу:
|