Монография Алматы, 2021 Қалибекұлы Толқын «Полилингва» баспасы Қазақстан республикасының білім



Pdf көрінісі
бет51/82
Дата23.11.2022
өлшемі6,28 Mb.
#52167
түріМонография
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   82
Байланысты:
казыргы кытай жане казак...TOLKYN KALIBEKULY TEKST

7
+ V және N
7
+ V
(
ec)
моделі мынадай мағыналарда жұмсалады:
а) құралдық мағынаны білдіреді: қаламмен жазылды, 
компьютермен басылған, көзбен көріп, қолмен ұстады т.б.
ә) материалдық мағынаны білдіреді: алтынмен қапталған, ағашпен 
қоршады, қызыл бояумен сырланған т.б.
3. N
7
+ V және Pron
7
+ V моделі бірлестік мағынаны білдіреді: 
студентермен сөйлесті, олармен ақылдасты т.б.
4. N
7
+ V моделінің бір қатары іс-әрекеттің объектісі болатын затты 
атап көрсетеді: Отпен ойнама – күйесің, сумен ойнама – батасың 
(Мақал).
Көмектес септігіне сәйкес келетін предлогтар мыналар:

[tong], 用[yong] , 与[yu], 和[he], 跟[gen] т.б.
Бұл топтағы предлогтар іс-қимылдың құралын, амалын, бірлестік 
мағынаны білдіреді:
同群众商量 
[tong qunzhong shangliang] бұқарамен ақылдасу
用铅笔写 
[yong qianbi xie] қарындашпен жазу
与她商量 
[yu ta shangliang] онымен ақылдасу
跟他走 
[gen ta zou] онымен бірге кету.
Бұл топтағы предлогты тіркестер пысықтауыштың қызметін 
атқарады.


113
Толықтауыштық қатынастағы есімді сөз тіркесі
Меңгеріле байланысқан есімді сөз тіркесі сирек қолданылады 
және барлық есімдер бірдей ондай сөз тіркесінің меңгеруші сыңары 
бола алмайды. 
Меңгеріле байланысқан
 есімді сөз тіркесі екі топқа бөлінеді:
Сын есімді сөз тіркесі: құрылымдық моделі ‒ O + Adj.
Басыңқы сыңар сын есімнен, ал бағыныңқы сыңар зат есім, есімше, 
есімдіктерден жасалады.
Р.Әміровтың пікірі бойынша O + Adj моделінің білдіретін 
мағыналарын былай көрсетуге болады:
а) N
3
+ Adj және V
(ec)
+ Adj моделі. Бұл модель зат пен шаруаның 
арасындағы қатыстық байланысты білдіреді: 
Сөзге шешен, жұмысқа шөгел, маған оңай, суыққа төзімді
шаруаға пысықайтуға оңай, істеуге қиын т.б.
ә) N


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   82




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет