Монография Алматы, 2021 Қалибекұлы Толқын «Полилингва» баспасы Қазақстан республикасының білім
жүктеу/скачать 6,28 Mb. Pdf көрінісі
|
казыргы кытай жане казак...TOLKYN KALIBEKULY TEKST
| shi)
+ Adj және S (shоu) + V моделіндегі бастауыш- баяндауышты сөз тіркестері (сөйлемнің анықтауыш мүшесі болғанда) қазақ тіліне үйірлі анықтауыш болып аударылады. Қытай және қазақ тілдеріндегі толықтауыштық қатынастағы сөз тіркестері, анықтауыштық қатынастағы сөз тіркестері, пысықтауыштық қатынастағы сөз тіркестері, толықтырғыштық қатынастағы сөз тіркестерінің ерекшеліктері мен олардың жасалу жолдары көрсетілді. Қытай тіліндегі толықтауыштық қатынастағы сөз тіркестерінің ерекшеліктері мынада: 1) орын тәртібінде ‒ құрылымдық модель бойынша көрсетсек: қытай тілінде V + O, ал қазақ тілінде, керісінше O + V; 2) байланысу тәсілінде ‒ қытай тілінде аналитикалық тәсіл, тек орын тәртібі арқылы байланысады, септік жалғауы жоқ; ал қазақ тілінде барыс, табыс, жатыс, шығыс, көмектес септіктері арқылы байланысқа түседі. Жасалу жолдары: “етістік – зат есім”, “етістік – есімдік”, “етістік – етістік”, “етістік – сын есім”, “етістік – сан-мөлшер”. Мұндай сөз тіркестері сөйлемде баяндауыш, толықтауыш, бастауыш, анықтауыш, пысықтауыш, толықтырғыш қызметін атқарады. Қазақ тілінде толықтауыштық қатынастағы сөз тіркестері есімді және етістікті сөз тіркестері деп қарастырылады. Байланысу формасы – меңгеру. Құрылымдық моделі мен мағыналары көрсетілді. Қытай және қазақ тіліндегі өзара сәйкес келетін модель және септік жалғауымен сәйкестенетін қытай тіліндегі предлогтар анықталды. Табыс септігімен бара-бар келетін предлогтар мыналар: 把[ba], 将 [jiang]. Бұлар қазақ тіліне толықтауыш болып аударылғанымен, қытай тілінде пысықтауыштың қызметін атқарады. 159 Қазақ тіліндегі барыс септікті сөз тіркесінің құрамындағы S 3 + V моделі мен қытай тіліндегі V жүктеу/скачать 6,28 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|