Монография Алматы, 2021 Қалибекұлы Толқын «Полилингва» баспасы Қазақстан республикасының білім

жүктеу/скачать 6,28 Mb.

Pdf көрінісі

бет	44/82
Дата	23.11.2022
өлшемі	6,28 Mb.
	#52167
түрі	Монография

1 ... 40 41 42 43 44 45 46 47 ... 82

Байланысты:
казыргы кытай жане казак...TOLKYN KALIBEKULY TEKST

(shi) ), меңгерілуші толықтауыш (S (shou)
Толықтауыштық қатынастағы сөз тіркесінің синтаксистік қызметі: 1. Толықтауыштық қатынастағы

(quxiang)
+ S (Етістік + зат есім)
Іс-әрекеттің мекенін (бағытын, беталысын) білдіреді:
去学校
[qu xuexiao] мектепке бару.
住宿舍
[zhu sushe] жатақханада тұру.
IV. Толықтауыш іс-әрекетке құрал, амал болған объектіні атайды:
写毛笔
[xie maibi] қылқаламмен жазу.
吃大碗
[chi da wan] үлкен кесемен тамақ жеу.
V. V + S
(shi)
. Толықтауыш қимыл, іс-әрекеттің иесін білдіреді, яғни
толықтауыш пайда болған, жоғалған не бар адамдарды, заттарды
атайды:
住客人
[zhu keren] қонақтар жатыр.
少了一本书
[shao le yi ben shu] бір кітап жоғалды.
挂着牌子
[gua zhe paizi] маңдайша жазу ілулі тұр.
死了父亲
[si le fuqin] әкесі қайтыс болды.
多了一个人
[duo le yi ge ren] бір адамға көбейді.
Бұл көрсетілген V + S
(shi)
моделі қазақ тіліндегі S + V моделімен
сәйкес келеді.
Қытай тілі грамматикасы бойынша жазылған еңбектерде
толықтауышты меңгеруші толықтауыш (S
(shi)
), меңгерілуші толықтауыш
(S
(shou)
), нәтиже толықтауыш деп бөліп жүр. Толықтауышты бұлай
жіктеу қытай тіл білімінде орнығып қалыптасты.
Толықтауыштық қатынастағы сөз тіркесінің синтаксистік қызметі:
1. Толықтауыштық қатынастағы
сөз тіркесі етістікті сөз тіркесі
болғандықтан, сөйлемде, көбінесе, баяндауыш қызметін атқарады:
你上学吗？
Сен сабақ оқисың ба?
2. Толықтауыштық қатынастағы
сөз тіркесі сөйлемде бастауыш
болады:
吸烟对身体有害。
Темекі тарту денсаулыққа зиян.

107
Ескере кететін жайт: 吸烟 (темекі тарту) қытай тілінде сөз тіркесі
болады, қазақшаға аударылғанда, ол күрделі сөзге өзгереді.
3. Толықтауыштық қатынастағы
сөз тіркесі сөйлемде толықтауыш
қызметін атқарады:
我朋友喜欢踢足球。
Менің досым доп тепкенді жақсы көреді.
4. Толықтауыштық қатынастағы

жүктеу/скачать 6,28 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 40 41 42 43 44 45 46 47 ... 82