122
3
. V
(Inf)3
+ V және V
(ec) (-мақ/-мек) 3
+ V.
Мақсаттық мағынаны білдіреді:
оқуға барды, көрмекке келді т.б.
Қазақ
тіліндегі істің, қимылдың кімге, неге,
қай жаққа
бағытталғандығын білдіретін сөз тіркесі мен қытай тіліндегі P + O
+ V
(quxiang)
құрылымды сөз тіркесі сәйкес келеді. Бірақ бұл тіркестің
құрамында қытай тілінде тек мынадай предлогтар ғана жұмсалады:
到
[dao], 朝[chao], 往[wang], 向[xiang].
到农村去
[dao nongcun qu]
ауылға бару
往前走
[wang qian zou]
алдыға жүру.
Шығыс жалғаулы сөз тіркесі: құрылымдық моделі ‒ O
6
+ V.
Шығыс септігі арқылы меңгерілетін бағыныңқы сыңар есім сөздері
болады. Ал меңгеруші басыңқы етістік сөздердің көпшілігі қимыл
және қабылдау мәнді етістіктер болады.
O
6
+ V
моделіндегі сөз тіркесінің құрылымдық, мағыналық түрлері
мынадай:
1
. N
6
+ V
.
Көлемдік мағынаны білдіреді. Бұл тіркес мекендік мәнді сөздермен
қозғалыс мәнді етістіктердің тіркесінен жасалады да, көбінесе, іс-
қимылдың басталу орнын білдіреді:
сырттан кірді, мәшинеден түсті,
таудан асты т.б.
2.
N
6
+ V немесе Num
6
+ V моделі.
Мезгілдік мағынаны білдіреді. Мезгілді,
кісінің жас мөлшерін
білдіретін есімдер мен қабылдау мәнді етістіктердің тіркесінен
жасалады:
он бестен асты, сағат бестен кетті, кішкентайынан
білемін т.б.
3.
V
Достарыңызбен бөлісу: