Монография «Елтаным баспасы»


ит пешə, ит пешмəсə, бит пешə



Pdf көрінісі
бет186/193
Дата06.01.2022
өлшемі14,19 Mb.
#16567
түріМонография
1   ...   182   183   184   185   186   187   188   189   ...   193
Байланысты:
Verstka

ит пешə, ит пешмəсə, бит пешə. 
• Кунак –хужаның ишəги, кунак булсаң, тыйнақ бул.- деген тіркес-
тер жаман үйдің қонағы билейді фразеологизміне балама айтылған.
Қазақ мақал-мəтелдері, фразеологизмдерінде «тарақан» сөзі мүлде 
кездепейді. Татарларда Кара таракан булу – оказаться третьим лиш-
ним;
Татарлар қазақтарға қарағанда ертерек отырықшы болғандықтан, жер-
ді игеру, пайдалану мəдениетіне қарай, егін, көкөніс, құс шаруашылығына 
қатысты жасалған тұрақты тіркестер жиі кездеседі. Мұндағы ұйытқы 
сөздер сұлы, шалкан, үйрек, қаз т.б.; 
Мысалы:  солы  чəчсəң суга чəч; пешкен шалкам; үрдəк биргəн қаз 
алыр, һич бирмəгəн не алыр? Ал чебешне көз саныйлар; цыплят по осени 
считают үрдəк очыру – пустить утку, біздіңше, бұл фразеологизмдер 
татар тіліне орыс тілінен калькаланған болу керек. 
Татар, башқұрт тілдерінде қазақ тіліне қарағанда тауық, қаз, үйрек 


236
атаулары ұйытқы болған тіркестер көп. Қ.Қалыбаеваның көрстеуі бойын-
ша:  
Моны эт те белə, тавык та белə – мұны тауық біледі, ит те біледі
Тавык атлап чыгарлык – жақын жер
Тавык мие эчкен – мисыз, ақылсыз адам деген мағынада
Каз биреп үрдəк алу – орынсыз айырбас жасау,  ақылсыздық 
[Қалыбаева, 2009:278]
◊ Татар тіліндегі: Чыраена қарама, ыраена кара; я уңа, я туңа; ты-


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   182   183   184   185   186   187   188   189   ...   193




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет