Моралдық құндылықтардың ерекшеліктері қандай?
Мораль-бұл адамдар мен әлеуметтік бірлестіктер арасындағы қатынастарды реттейтін принцип; адамның мінез-құлқын реттеу функцияларын орындайтын әлеуметтік институт, яғни әлеуметтік қасиеттердің жиынтығы. Мораль әлеуметтік шындықтың этикалық қасиеттерін (ізгілік, мейірімділік, әділеттілік, мінез-құлық, әдеттер және т.б.) көрсететін қоғамдық сананың ерекше түріне жатады. Мораль бірқатар функцияларды орындайды:
- Моральдық ережелер мен талаптар ғасырлар бойы қалыптасқан және жалпылама сипаттағы қоғамның құндылық негізін құрайды;
- Моральдық принциптер мен сезімдер нормативті, міндетті, орынды;
- Мораль күнделікті өмір нормаларынан жоғары қойылған әлеуметтік идеал түріне жатады;
- Адамгершілікті мемлекеттік билік мойындамайды, ол адам бостандығы саласымен байланысты.
Мораль - Тарихи қайшылық, этиканы зерттеу пәні. Мораль деп біз белгілі бір қоғамда өмір сүретін адамдар арасында қалыптасқан моральдық мінез-құлық нормалары мен принциптерінің жиынтығын түсінеміз. Адамгершілік-бұл адам қоғамда өмір сүре алады, басқалармен үйлесімді қарым-қатынаста болады. Егер басқаша тұжырымдалса,онда мораль-бұл ізгілік, адамгершілік ережелерінің жиынтығы. Моральдық нормаларды сақтай отырып, әр адам өзінің адамгершілік, ізгілік қасиеттерін қалыптастырады. Адамгершілік тарихи тұрғыдан адамдардың бірге өмір сүруге дағдылануының нәтижесінде, қарым-қатынас жолында туындайтын қайшылықтарды жеңу процесінде қалыптасты. Мораль ежелгі дәуірден бастау алады.
Егер сіз бізді ежелгі шығу тегімізден алшақтататын уақыт аракашықтар үшін өте үлкен деп ойлағыңыз келсе, сіз осындай мәнге ие бола аласыз. Егер біз адамның қалыптасуының тарихи кезеңін жүз пайыз деп санасақ, онда олардың тек бір пайызы - біз "өз атымызды білетін"тарихи уақыт. Яғни, адамзаттың мәдени-өркениеттік кезеңі оның алдындағы адамзаттың "тарихымен" салыстырғанда бес-алты мың жылды құрайды. Бұл біз таңданатын уақыт, біз не түсінетінімізді түсінбейміз.
Эстетикалық талғамның адамды қалыптастырудағы орны
Эстетикалық талғам-бұл көңіл-күйді ескере отырып, әр түрлі эстетикалық қасиеттерді бағалаудың әлеуметтік тәжірибесі, ең алдымен сұлулықты ұсқынсыздан ажырату қабілеті. Өнер туындыларын бағалау жағдайында эстетикалық талғам көркемдік талғам деп аталады. Эстетикалық талғам шынайы сұлулықтан ләззат алу қабілетін, жұмыста, өмірде, мінез-құлықта, өнерде сұлулықты алу және жасау қажеттілігін білдіреді. Керісінше, нашар эстетикалық талғам адамның шындыққа деген эстетикалық көзқарасын бұрмалайды, оны шынайы сұлулыққа иммунитетті етеді және кейде адамның жағымсыз нәрселерден ләззат алуына әкеледі. Эстетикалық талғамның дамуы оның өмірімен және өнердің эстетикалық артықшылықтарды қаншалықты терең және жан-жақты игеруімен сипатталады. Дамыған эстетикалық талғамды қалыптастыру эстетикалық тәрбиенің маңызды міндеттерінің бірі болып табылады.
Достарыңызбен бөлісу: |