29
2-кестенің жалғасы
Сондықтан қарым-қатынас жасай білу жүйелі-кіріктірілген сипатта
қарастырылады. Оңтайлы қарым-қатынас жасауға
қажетті іскерліктер шартты
түрде жеті топқа бөлінеді: 1) сөйлеу шеберлігі (сөйлеу қызметін және сөйлеу
құралдарын меңгеру); 2) әлеуметтік-психологиялық іскерліктер (өзара қарым-
қатынас, өзара іс-әрекет, өзара іс-әрекет, өзара іс-әрекет, өзара іс-әрекет, өзара
іс-қимыл процестерін меңгеру); 3) психологиялық іскерліктер (өзін-өзі басқару,
өзін-өзі жетілдіру, өзін-өзі құру, өзін-өзі бақылау процестерін меңгеру); 4)
қарым-қатынаста нақты коммуникативтік жағдайға сәйкес тілдік этикет
нормаларын қолдана білу (қарым-қатынас жағдайын меңгеру); 5) қарым-
қатынастың әр түрлі құралдарын (паралингвистикалық, экстралингвистикалық,
кинестетикалық); 6) іскерлік қарым-қатынастың әртүрлі
ұйымдастыру-
коммуникативтік формаларында (пікірталас, талқылау, дау және т. б.) қарым-
қатынас жасай білу); 7) қарым-қатынас бойынша серіктеске әсер ете білу [102].
Коммуникативтік мәдениет болашақ ағылшын тілі мұғалімінің қарым-
қатынас барысында гуманистік, тұлғалық-бағдарлы қарым-қатынас орнату
білімдерінен көрінеді: - өзгелердің оң қасиеттерін, күшті
жақтарын,
маңыздылығын мойындауға бағдарлану; - эмпатияға, басқаның эмоционалдық
жағдайын түсіну және есепке алу қабілеттері; - басқаларға оң кері байланыс
бере білу; - іскерліктерді ынталандыру басқа да қызметі мен жетістіктері; -
нақты коммуникативтік қабілеттер: сәлемдесу, қарым-қатынас жасау, сұрақтар
қою, жауап беру, белсенді тыңдау, бағалау, сұрау, қолдау, бас тарту және т. б.; -
өзіне деген құрмет, өзінің күшті жақтарын білу, оларды өз қызметінде қолдана
білу; - бірлескен іс-әрекеті мен тұлғааралық қарым-қатынасын ұйымдастыруға
педагогикалық қолдау көрсету қабілеті; - сөйлеу мәдениеті [103, 104].
Болашақ ағылшын тілі мұғалімдерінің коммуникативтік
мәдениетін
дамытудың
мәселесінің
психологиялық-педагогикалық
әдебиеттердегі
зерттелуін талдау нәтижесінде
біз болашақ ағылшын тілі мұғалімінің
1
2
И.И. Рыданова
- мұғалімнің педагогикалық әрекеттеріне және білімгерлердің
оңтайлы қарым-қатынасы мен бірлескен қызметі;
- эмоционалдық және танымдық белсенділік,
шығармашылық
ізденіс пен ынтымақтастық қарым-қатынасы;
- мұғалім мен білімгер арасындағы іскерлік және тұлғааралық
қарым-қатынаста моральдық-этикалық нормаларды сақтау.
А.Г. Самохвалова
- коммуникативтік қабілеттер,
- коммуникативтік дағдылар,
- коммуникативтік білім,
- коммуникативтік міндеттер.
Г. С. Васильев
1) гностикалық-басқа адамдарды түсіну қабілеті;
2) экспрессивті-өзін-өзі көрсету қабілеті;
3) интеракциялық – қарым-қатынас бойынша серіктестікке
белсенді әсер ету қабілеті.
30
коммуникативтік
мәдениетінің
құраушыларын
–
коммуникативтік
құзыреттілік, білім беру үдерісіне қатысушылармен тұлғааралық қарым-
қатынастағы коммуникативтік толеранттылық, эмпатия, нәтижелі
ұйымдастырушылық-коммуникативтік іс-әрекетке бейімділік деп анықтадық.
Болашақ ағылшын тілі мұғалімінің коммуникативтік мәдениеті әлеуметтік
қасиеттер жүйесінде, қызмет пен мінез-құлық стилінде көрінетін оның
дамуының жоғары деңгейін білдіреді. Сондықтан да, ең жоғары дәрежедегі
болашақ ағылшын тілі мұғалімінің коммуникативтік
мәдениеті мәні бар
тұлғалық сипаттамаларды, атап айтқанда – қабілеттерді, білімді, іскерлікті,
дағдыларды, құндылықты бағдарларды, ұстанымдарды, мінез-құлықтың
ерекшеліктерін қамтиды және тұлғаны табысты
іске асырудың қажетті шарты
болып табылады.
Достарыңызбен бөлісу: