Н. С. Ахтаева А. И. Абдигапбарова
Қазіргі кездегі басқару теориясының күйі
жүктеу/скачать 1,86 Mb.
|
Н. С. Ахтаева А. И. Абдигапбарова-emirsaba.org
| 1.3 Қазіргі кездегі басқару теориясының күйі
Сонымен қазіргі әлемдік менеджмент теориясы мен прак- тикасында өмір сүріп, өзара іс-әрекеттесіп жатқан негізгі 3 ба- ғыт бар: жүйелілік, процестік және жағдайлық. Тұжырымда- малардың, мектептердің орасан көп саны бар, олар нәтижелерді қорыту, синтездеу, біріктіру қиындығын туғызады. Басқару тео- риясын әрі қарай дамыту үшін сенімді негіз беруге мүмкіндік ту- ғызатын тұжырымдама жағдайлық тұрғысы болып табылады. Жоғарыда айтылғандай, бұл бағытқа сәйкес кез келген ұйым – ортамен өзара әсерде болатын ашық жүйе, ал оның ішінде болып жатқанның барлығын және тиімді басқару мазмұнын құраушыларды қазіргі менеджменттің негізгі ұғымы – бейім- делусіз сипаттауға болмайды. Басқару теориясында жаңа ба- ғыттар мен ағымдар, перспективалы ұстанымдар пайда болды. Бұлар – «стратегиялық менеджмент», «қызметкерлерді бас- қару», «ұйымдастыру мәдениеті» тұжырымдамалары. Соңғы тұ- жырымдаманы 80-жылдардағы басқарудағы ойдың «теориялық бұзып өтуі» деп есептейді. Жұмыс істеушілердің барлығының жалпы мақсаты – бір және осы мақсатқа жету жолдарын жасауға тікелей әрі қызығушылықпен қатысады. Басқарудың қуатты қаруы ретінде ұйымдастыру мәдениеті Жапонияда аса кеңінен қолданылуда. Соңғы кездері жапондық тәжірибемен менедж- мент тарихының айқын беттері тығыз байланыста. Америкалық менеджментті түбегейлі зерттеген жапондық мамандар, одан ең тиімділерін алып, басқарудың өзіндік моделін тұрғызды. Ме- неджменттің батыс және жапондық тұжырымдамалары арасын- дағы принципті айырмашылық мынадай: біріншісінде – түпкі- лікті нәтижеге, ал екіншісінде – адами факторларға бағдар ба- сым. Жапондық тұрғының негізі – өзін-өзі басқару және өзін-өзі 21
талады, олардың дамуы ынталандырылады, әріптестік пен өзара көмекке, ынтымақтастыққа, корпоративтік рухтың қалыпта- суына қолдау жасалынады. Қызметкерлердің моральдық көңіл- күйіне үлкен зейін аударылады. Адамды жұмысқа қабылдай отырып, әкімшілік оның кәсіби сапаларына ғана емес, сондай-ақ моральдық-этикалық сапаларына, оның ерінбей еңбектену тала- бына және топтық іс-әрекетке үйлесу шеберлігіне де қызығу- шылық танытады [30]. Басқару теориясы дамуының қазіргі кезеңінде негізгі ағым- дарды атап көрсетуге болады, олар: 1) ұйымның материалдық-техникалық базасына бұрынғыға қарағанда әлдеқайда жоғары мән беру; 2) басқаруды әрі қарай демократияландыру, ұйымды басқару объектісінен өзін-өзі басқару субъектісіне айналдыру; 3) менеджмент пен бизнесті және ол туғызған басқарудың жаңа мәселелерін интернационалдау. Барлық осы және басқа да ағымдар басқаруға деген көзқа- растардың «тыныш басқару революциясы» деп аталатын жаңа жүйесінің қалыптасуына алып келді. Оның негізгі сипаттары мыналар: 1) ұйымның ішкі факторларына дұрыс әсер ету басқару табысының негізі болып табылады деп есептейтін менеджмент- тің классикалық мектептерінің басқарудағы ұтымдылығынан бас тарту. Басқарудың стратегиясы мен тактикасын сыртқы орта өзгерістеріне бейімдеу мәселесі әлдеқайда маңызды болып есептелінеді; 2) басқаруды жақсартатын кез келген жүйенің бірқатар әмбебап элементтерін анықтауға мүмкіндік беретін басқарудағы жүйелер теориясын қолдану; 3) басқаруға жағдайлық бағыт, оның басты тезисі – кәсіп- орынның ішіндегі бүкіл ұйымдастыру – бұл сыртқы әсерлерге жауап; 4) менеджменттің бүкіл қоғам және адам алдындағы (ұйым- да істейтін әрбір адамның) әлеуметтік жауапкершілігін тану. XX ғасырдың 90-жылдардағы басқару қағидалары: 22
– жауапкершілік; – ұйымды тігінен де, көлденеңінен де көктеп өтетін комму- никациялар; – қызметкерлердің қабілеттілігін ашуға бағытталған ұйым- дастыру мәдениеті; – барлық жұмыс істеушілердің үлестік қатысуы; – сыртқы ортадағы өзгерістерге пара-пар реакция; – топ жұмысына тікелей араласу; – менеджердің жұмысы бойынша барлығын тыңдау шебер- лігі; – бизнес этикасы; – адалдық және адамдарға сену; – менеджменттің іргелі негіздері: сапа, сервис, ресурстарды бақылау, қызметкерлерге арқа сүйеу; – алдағы болашақты ұйымдастыруды көре білу; – жеке жұмыс сапасы және оны жетілдіру. жүктеу/скачать 1,86 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|