Национальные стратегии развития тюркоязычных стран


ТҮРКІТІЛДЕС ЕЛДЕР ДАМУЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ СТРАТЕГИЯЛАРЫ



Pdf көрінісі
бет2/58
Дата03.03.2017
өлшемі5,46 Mb.
#6169
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   58

ТҮРКІТІЛДЕС ЕЛДЕР ДАМУЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ СТРАТЕГИЯЛАРЫ

12         Түркітілдес елдер  әлеуметтанушыларының V Конгресі

факт, что население недостаточно хорошо знакомо с законами и 

процедурами работы судебных органов.

Одной из причин, по которым судебная власть не может в 

полной  мере  удовлетворить  спрос  на  услуги,  является  то,  что 

этот  спрос  искусственно  занижен  в  силу  недоверия  населения 

к  судебной  системе.  Другой  причиной,  снижающей  спрос  на 

судебные  услуги,  является  недостаточный  экономический 

рост,  не  способствующий  росту  потребности  в  разрешении 

экономических  споров.  Очевидно,  что  наблюдающаяся 

тенденция к активизации коммерческой деятельности и успешное 

проведение  экономических  реформ  будет  способствовать 

повышению спроса на услуги судебной системы. 

Результаты  опроса  показали,  что  как  судебные  работники, 

так  и  предприниматели  и  население  в  целом  одобрительно 

относятся к тому, что в стране проводится судебная реформа и 

с заинтересованностью наблюдают за ходом ее осуществления. 

Однако респонденты отмечают, что реформа судебной системы 

зачастую  проводится  формально  и  сводится  в  основном  к 

декларированию  новых  принципов,  провозглашению  законов 

инструкций. При этом, по мнению большинства респондентов, 

сущность судебной системы мало изменилось, она по прежнему 

не  соответствует  требованиям  демократии,  свободного 

предпринимательства,  не  является  гарантом  соблюдения 

основных прав и свобод граждан.

Существующая в Азербайджане судебная система пользуется 

доверием  со  стороны  лишь  небольшой  части  населения  и 

предпринимателей.  В  настоящее  время  77.7%  населения  не 

доверяет судебной системе страны. Только 24.2% представителей 

основного населения и 35.5% руководителей предприятий когда-

либо пользовались услугами судов. 

Респонденты 

указали 


на 

следующие 

факторы, 

ограничивающие  желание  людей  пользоваться  судебными 

услугами :

• Несовершенство законов;

• Низкая квалификация судей;

• 

Коррупция в судах;



 Бюрократические преграды при рассмотрении судебных дел;



НАЦИОНАЛЬНЫЕ СТРАТЕГИИ РАЗВИТИЯ ТЮРКОЯЗЫЧНЫХ СТРАН

                  

 

 V Конгресс социологов тюркоязычных стран                      13    



 Невозможность добиться исполнения принятых судебных 

решений.

Данные опроса о з

наниях респондентов относительно прав 

граждан,  гарантированных  Конституцией  Азербайджанской 

Республики приводятся ниже. 

Только 11,1% основного населения и 30,3% руководителей 

предприятий знают о судебных гарантиях защиты прав и свобод 

личности.

17,0% 

основного  населения  и  31,5%  руководителей 



предприятий знают о своих 

правах на получение юридической 

помощи.

13,3% 


основного  населения  и  29,3%  руководителей 

предприятий знают о недопущении изменения подсудности.

16,4% 

основного  населения  и  34,0%  руководителей 



предприятий знают о презумпции невиновности.

14,6% 


основного  населения  и  26,3%  руководителей 

предприятий  знают  о  недопущении  повторного  осуждения  за 

одно и то же преступление.

13,3% 


основного  населения  и  27,3%  руководителей 

предприятий знают о праве повторного обращения в суд.

12,3% 

основного  населения  и  28,3%  руководителей 



предприятий  знают  о  недопущении  принуждения  к  даче 

показаний против родственников. 

14,6% 

основного  населения  и  33,0%  руководителей 



предприятий  знают  о  праве  получать  разъяснения  о  правах 

гражданина и причинах действий правоохранительных органов 

при  задержании,  заключении  под  стражу  и  привлечении  к 

уголовной ответственности. 

13,3% 

основного  населения  и  30,3%  руководителей 



предприятий знают о праве пострадавшего требовать возмещения 

ущерба.


11,1% 

основного  населения  и  25,3%  руководителей 

предприятий  знают  о  свободе  от  ответственности  за  деяние, 

которое в момент совершения не признавалось правонарушением.

О  том,  что  подозреваемому,  обвиняемому  и  подсудимому 

законодательством Азербайджана гарантировано право на защиту, 

согласно данным опроса, знают 31.1% респондентов основного 


ТҮРКІТІЛДЕС ЕЛДЕР ДАМУЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ СТРАТЕГИЯЛАРЫ

14         Түркітілдес елдер  әлеуметтанушыларының V Конгресі

населения  и  57.5%  респондентов  из  числа  руководителей 

предприятий.

Наличие этого обстоятельства во многом объясняет причину 

недовольства  людей  функционирующей  судебной  системой. 

Проводимая  в  стране  судебная  реформа  мало  что  изменила  в 

этом деле. Поэтому неудивительно, что только 31,6% основного 

населения и лишь 33,5%

 руководителей предприятий довольны 

ходом осуществления судебной реформы.

Респонденты считают, что для более успешной реализации 

судебной  реформы  необходимо  усиление  законодательной 

поддержки со стороны Милли Меджлиса, развитие демократии 

и  прав  человека  в  стране,  развитие  частной  собственности  и 

рыночных отношений, создание новой правовой базы судебных 

реформ,  создание  новой  совершенной  системы  отбора  и 

назначения  судей,  повышение  правовой  культуры  населения  и 

руководителей частного сектора и повышение доверия населения 

и руководителей частных структур к судебной системе.

Респонденты  ожидают,  что  в  результате  усилий  по 

реализации  судебной  реформы  будут  достигнуты  высокое 

качество,  надежность,  эффективность,  доступность  и 

объективность  судебных  услуг,  справедливость  рассмотрения 

дел  в  судах  и  независимость  судей.  Респонденты  надеются, 

что  работа  по  совершенствованию  судопроизводстства 

приведет  к  искоренению  коррупции  в  судах,  рационализации 

процедуры и соблюдению сроков рассмотрения дел, повышению 

эффективности  контроля  за  судопроизводством  и  оказанием 

судебных услуг, качественному и своевременному исполнению 

судебных решений. 

 

В ходе опроса судьи, работники аппарата судов, руководители 



предприятий  и  представители  основного  населения  отметили 

следующие недостатки, наблюдаемые ими в реализации судебной 

реформы:

• 

При принятии законов о судебной реформе не проводится 



тщательный  анализ  их  финансовых  и  институциональных 

последствий;

• 

Проекты законов недостаточно приведены в соответствие с 



действующим законодательством;

НАЦИОНАЛЬНЫЕ СТРАТЕГИИ РАЗВИТИЯ ТЮРКОЯЗЫЧНЫХ СТРАН

                  

 

 V Конгресс социологов тюркоязычных стран                      15    



• 

Принимаются  законы,  содержащие  ссылки  на 

законодательные  акты,  которые  еще  не  приняты  или  не 

исполняются;

• 

Принимаются  законы,  не  содержащие  конкретных 



механизмов реализации их в судебной практике;

• 

Не созданы основы новой институциональной структуры 



и  административные  учреждения,  обеспечивающие  работу 

судебной системы;

• 

Порядок  назначения,  увольнения  судей  и  наложения 



дисциплинарных взысканий недостаточно эффективен для того, 

чтобы обеспечить независимость судебной власти;

• 

Полномочия  по  осуществлению  надзора  за  судебной 



системой,  которыми  наделена  прокуратура  противоречат 

принципу независимости судебной власти; 

• 

Вмешательство прокуратуры в рассмотрение гражданских 



и  административых  дел,  продолжающееся  в  настоящее 

время,  противоречит  принципу  равенства  сторон  в  процессе 

судопроизводства.

Опрошенные  судьи  и  работники  аппарата  судов  обратили 

внимание на то, что успешной работе новой институциональной 

структуры,  управляющей  процессом  реформы  судебной 

системы  препятствует  нехватка  средств  для  финансирования 

судебных реформ. По мнению опрошенных предпринимателей и 

представителей основного населения, успешной работе структур, 

управляющих  процесом  судебных  реформ  мешает  отсутствие 

у  некоторых  судей  заинтересованности  в  реформировании 

судебной системы.

В  ходе  проведения  опроса  многие  респонденты,  как 

судьи  и  работники  судебного  аппарата,  так  и  потребители 

судебных услуг – предприниматели и представители обычного 

населения высказали достаточно много предложений, которые, 

на  их  взгляд,  могли  бы  усовершенствовать  существующую 

ныне  судебную  систему,  способствовать  более  эффективной 

реализации судебных реформ и повысили бы спрос населения и 

предпринимателей на услуги судебной системы. 

В  своих  предложениях  респонденты  связывают  повышение 

спроса  на  судебные  услуги  с  одной  стороны  с  улучшением 



ТҮРКІТІЛДЕС ЕЛДЕР ДАМУЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ СТРАТЕГИЯЛАРЫ

16         Түркітілдес елдер  әлеуметтанушыларының V Конгресі

экономической ситуации в стране, развитием рыночных отношений 

и  предпринимательской  деятельности  и,  с  другой  стороны,  с 

реформированием правовых, институциональных и процедурных 

основ судебной системы и совершенствованием системы подбора 

и аттестации судей, повышением их квалификации.

Респонденты 

высказали 

интересные 

предложения, 

направленные  на  обеспечение  более  тесных  контактов  между 

предприятиями и физическими лицами с одной стороны и судебной 

системой с другой стороны с целью улучшения судебных услуг. 

Респонденты предложили создать в стране региональные центры 

бизнеса  и  права,  способные  консультировать  предприятия  и 

население по вопросам получения судебных услуг, содействовать 

созданию юридических фирм, сфокусированных на защиту прав 

частного предпринимательства и населения. 

По  мнению  опрошенных  руководителей  предприятий  для 

рассмотрения  коммерческих  споров  между  предприятиями 

следует создать внесудебные альтернативные методы разрешения 

споров,  такие  как  коммерческий  арбиртраж,  посредничество, 

примирение  сторон  и  переговоры.  С  этой  целью,  по  мнению 

предпринимателей, необходимо:

-  создать  правовую  основу,  обеспечивающую  развитие 

системы альтернативного разрешения споров;

- создать методику и разработать процедуру коммерческого 

арбитража, посредничества и примирения сторон;

- подключиться к Нью-Йоркской конвенции, гарантирующей 

взаимное  признание  решений,  принимаемых  судебными 

органами стран-членов этой конвенции.

Изучение 

мнений 


руководителей 

предприятий, 

представителей основного населения, а также судей и работников 

судебного  аппарата,  проведенный  в  ходе  опроса,  анализ  их 

суждений  и  предложений  позволил  выявить  наиболее  острые 

проблемы,  связанные  с  работой  судов  и  оказанием  судебных 

услуг, определить пути расширения доступа населения и деловых 

кругов к услугам судов, что поможет дальнейшему улучшению 

судебной системы и станет предпосылкой более эффективного 

проведения в жизнь задач судебной реформы в Азербайджане.



НАЦИОНАЛЬНЫЕ СТРАТЕГИИ РАЗВИТИЯ ТЮРКОЯЗЫЧНЫХ СТРАН

                  

 

 V Конгресс социологов тюркоязычных стран                      17    



ЛИТЕРАТУРА

Mәhkәmәlәr  vә  hakimlәr  haqqında Azәrbaycan  Respublikasının  �a-

  �a-

�a-


nunu. 310-I�, 10.06. 1997. www.genprosecutor.gov.az 

Mәhkәmә-Hüquq  Şurası  haqqında  Azәrbaycan  Respublikasının  �a-

  �a-

�a-


nunu. 818-II�, 28 12. 2004. www.genprosecutor.gov.az 

Konstitusiya  Mәhkәmәsi  haqqında  Azәrbaycan  Respublikasının  �a-

  �a-

�a-


nunu. 561-II�, 23.12. 2003. www.genprosecutor.gov.az 

Məhkəmə    hüquq  mühafizə  orqanları  işçilərinin  dövlət  müdafiəsi 

haqqında  Azәrbaycan  Respublikasının  �anunu.  586-I�,  11.12.  1998. 

www.e-qanun.az 

İcra məmurları haqqında Azərbaycan Respublikasının �anunu.782-I�, 

28.12. 1999. www.genprosecutor.gov.az 

Məhkəmə  nəzarətçiləri  və  məhkəmə  icraçıları  haqqında  Azərbaycan 

Respublikasının �anunu. 782-I�, 28.12.1999. www.e-qanun.az 

Məhkəmə  qərarlarının  icrası  haqqında»  Azərbaycan  Respublikasının 

�anunu.409-II�D, 24.12. 2002. www.e-qanun.az 

Abel,  Richard  L.  (1980)  «Redirecting  Social  Studies  of  Law»  in  14 

Law and Society Review 803-29.

Atkinson, J. Maxwell and Paul Drew (1983) Order in Court: The Or-

ganisation of Verbal Interaction in Courtroom Settings. London: Macmillan.

Aubert, Vilhelm (1994) Continuity and Development in Law and Soci-

ety (Oslo, Norwegian University Press).

Banakar, R. and Travers, M. (2005) «Law, Sociology and Method» in 

Theory and Method in Socio-Legal Research, pp. 1–25. Edited by Banakar, 

R. and Travers, M. (Oxford: Hart Publishing, 2005).

Black, D. (1976) The Behavior of Law (New Haven, Conn. : Yale Uni-

versity Press).

Cotterrell, Roger (2007) «Sociology of Law» in Encyclopedia of Law 

and Society: American and Global Perspectives (Thousand Oaks: SAGE).

Dalberg-Larsen, Jorgen (2000) The Unity of Law: An Illusion (Berlin, 

Galda + Wilch Verlag).

Deflem, Mathieu (2008) Sociology of Law: Visions of a Scholarly Tra-

dition (Cambridge: Cambridge University Press).

Ehrlich,  Eugen  (1936)  Fundamental  Principles  of  the  Sociology  of 

Law. Cambridge, MA: Harvard University Press (orig. 1912 Grundlegung 

der Soziologie des Recht).

Ferrari, Vincenzo (1990) ed., Developing Sociology of Law. A World-

Wide Documentary Enquiry (Milano, Giuffré).

Gessner, Volkmar and Ali Cem Budak (1998) Emerging Legal Certain-

ty: Empirical Studies on the Globalization of Law (Onati International Series 

in Law & Society).


ТҮРКІТІЛДЕС ЕЛДЕР ДАМУЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ СТРАТЕГИЯЛАРЫ

18         Түркітілдес елдер  әлеуметтанушыларының V Конгресі

Hammerslev, Ole (2007) Encyclopedia of Law and Society: American 

and Global Perspectives (Thousand Oaks: SAGE).

Hunt, Alan  & Wickham,  Gary  (1994).  Foucault  and  law: Towards  a 

sociology of law As Governance. London: Pluto Press.

Luhmann, Niklas (2004) Law As a Social System, translated by Klaus 

A. Ziegert (Oxford University Press).

McBarnet, Doreen (1981) Conviction: The Law, the State and the Con-

struction of Justice (Macmillan).

Nonet, Philippe and Philip Selznick (1978) Law and Society in Transi-

tion. Toward Responsive Law. New York: Octagon Books.

Podgórecki, Adam (1991) A Sociological Theory of Law. Milano: Dott. 

A. Giuffre Editore.

Podgórecki, Adam (1973) Knowledge and Opinion about Law. Lon-

don: M. Robertson.

Selznick, P. (1969) Law, Society and Industrial Justice (New York, Rus-

sell Sage Foundation).

Teubner, Gunther (1996) Global Law Without a State, Dartmouth.

Tomasic, Roman (1987) The Sociology of Law (London, SAGE Pub-

lications).

Travers, M. (1997) Law in Action: The Reality of Law: Work and Talk 

in a Firm of Criminal Lawyers (Aldershot: Ashgate).

Trevino, A Javier, ed, (2008) Talcott Parsons: On Law and the Legal 

System (Newcastle: Cambridge Scholars Publishing).

Ziegert, Klaus A. (1979). �The Sociology behind Eugen Ehrlich�s Soci-

�The Sociology behind Eugen Ehrlich�s Soci-

The Sociology behind Eugen Ehrlich�s Soci-

ology of Law.» International Journal of Sociology of Law 7: 225-73.

THE ROLE OF THE COURT-REFORMS IN TRANSFORMING 

AZERBAIJAN SOCIETY

R. Guliyev

,

President of the Azerbaijanian Sociological Association, Director of the 

Institution of Sociological Researches of the Academy of Public Adminis-

tration under the President of Azerbaijan Republic, Doctor of Sociological 

Science, Professor

Both in the judicial system and in the minds of the population, there 

are still problems with the past communist regime in modern Azerbaijan. 

The conducted surveyed allowed to show the character and the essence of 

this problem and identify the ways of improving the judicial system in the 

country in line with the requirements of a democratic society.



НАЦИОНАЛЬНЫЕ СТРАТЕГИИ РАЗВИТИЯ ТЮРКОЯЗЫЧНЫХ СТРАН

                  

 

 V Конгресс социологов тюркоязычных стран                      19    



The majority of the surveyed believe that 

democratic transformation of so-

ciety 

cannot be successful and private enterprises cannot develop without legal 



base and perfect judicial system that are capable of effective protection of private 

property rights, control after execution of the agreed responsibilities, protection 

of the rights of economical subjects, creation of stable conditions for the activity 

of native and foreign investors and foster creation of market relations.

One of the reasons for the judicial power not to be able fully satisfies 

demand for the services is the fact that this demand is artificially lowered 

because of the distrust of the population to the judicial system. The other 

reason that lowers demand for the judicial services is lack of economical 

growth, which doesn’t foster growth of the need in resolution of economi-

cal arguments.

 

It is evident that the observed tendency for activation of the 



commercial  activity  and  successful  implementation  of  the  economical  re-

forms will foster increase of demand for the services of the judicial system. 

Study of the opinions of enterprise managers, representatives of the general 

population and judges and employees of the court machinery, analysis of 

their judgments and proposals allowed to reveal the most relevant problems 

related to the work of courts and render of the judicial services, to determine 

the paths for extension of population’s and business sector’s access to the 

judicial services, which will help to further improve the judicial system and 

will become a cause of the more effective implementation of the goals of the 

judicial reform in Azerbaijan.



ТҮРКІТІЛДЕС ЕЛДЕР ДАМУЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ СТРАТЕГИЯЛАРЫ

20         Түркітілдес елдер  әлеуметтанушыларының V Конгресі



KÜLTÜRLER ARASI REKABET VE MILLETLEŞME 

SÜRECINDE BAĞIMSIZ TÜRK CUMHURIYETLERININ 

SOSYOLOJIK DINAMIKLERI

Doç. Dr. Abulfez Süleymanov(lı)

**

Üsküdar Üniversitesi Türkiye, Sosyoloji PhD

Giriş

1990’lı yılların başında Sovyetler Birliği’nin çözülmesiyle, bu 

sistem içinde yer alan Orta Asya ve Kafkasya Türk Cümhuriyetleri 

bağımsızlıklarını kazanarak, sosyalist idari ve ekonomik sistemden, 

demokratik ve serbest piyasaya dayalı ekonomik sisteme dönüşüm 

sürecine girmişlerdir. Geçiş ekonomileri olarak adlandırılan bu ül-

keler hem ekonomik hem de sosyal 

bakımdan eşzamanlı bir biçim-

de  bir

  dönüşüm  gercekleştirmek  durumunda  kalmışlardır. 



Piyasa 

ekonomisine

  yönelimin  doğurduğu  sancılı  transformasyon,  sosyal 

altyapıdaki değişim ve devletin ideolojik öncüllerinde farklılaşma 

ülkelerin  nüfus  dinamiklerinde  çarpıcı  bir  değişime  ve  sorunlara 

neden  olmaktadır.  Bir  yandan  sosyalist  yaşamdan  bariz  biçimde 

ayrılan  yeni  hayat  algısı;  öte  yandan  serbest  piyasa  ekonomisine 

geçiş olgusu toplumsal yapı, kültür ve düşünce tarzına yeni açılımlar 

getirmiştir. 

Bu anlamda, Türk dünyasındaki sorunların tespiti, çözü-

mü, bununla birlikte sadece sorunların değil aynı zamanda; mevcut 

küresel dinamikler etkisiyle baş gösteren değişim ve dönüşümün ta-

rihsel temelli yeni Türk kültürel çevresinin teşekkülünde etkin ola-

rak kullanılması için yöntem ve tekniklerinde geliştirilmesi ve her 

bir  toplumsal  yaşam  alanının  araştırma  nesnesine  dönüştürülerek 

çözümlemesinin  yapılması  sorunların  karşısında  daha  cesur  tavır 

alınmasını da beraberinde getirecektir.

* Türk Dünyası Sosyologlar Birliği Başkan Yardımcısı



НАЦИОНАЛЬНЫЕ СТРАТЕГИИ РАЗВИТИЯ ТЮРКОЯЗЫЧНЫХ СТРАН

                  

 

 V Конгресс социологов тюркоязычных стран                      21    



Bu  çalışmada Türk  cumhuriyetleri’nin  bağımsızlıktan  bu  güne 

geçen süre zarfında geçirdikleri sosyo-ekonomik dönüşüm süreci sos-

yal, ekonomik ve kültürel boyutları ile incelenmekte, bu sürecin iç 

ve dış toplumsal dinamiklerden kaynaklanan temel sorunları üzerinde 

durularak bu sorunların günümüz şartlarında ne oranda aşılabileceği 

tartışılmaktadır.



Milletleşme Sürecinin Dinamikleri 

Sovyetler Birliği’nin sistemli politikası sonucunda Türk boyları, 

bazıları boy isimlerine göre bazıları da sâdece yaşadığı coğrafyala-

ra göre yeni bir ayrışma ve milletleşme sürecinin içine girmişlerdir. 

Özellikle dil konusundaki basit farklılıkların uzun süreli çalışmalar 

sonucu her bir kavim için farklı bir edebi dil belirlenmiş , yeni mil-

letler inşa edilmeye çalışılmıştı. Öte yandan Sovyet yönetiminin iz-

lediği «böl-parçala-yönet» planlı politikaları sonucunda, günümüzde 

Türkistan  coğrafyasında  yaşayan  Türk  boyları,  aralarındaki  tarihî, 

coğrafî  birliğe,  kültürel  ve  dilsel  benzerliklere  rağmen,  kendilerini 

ayrı milletler olarak tanımlamakta ve kendi boy adlarını Türk adının 

alternatifi ve eşiti bir ad konumuna yükseltmiş bulunmaktadırlar. 

Bağımsızlığı  takiben,  milletleşme  süreci,  bölge  ülkelerinde  bir 

devlet politikası olarak yürürlüğe konmuştur. Milletleşme politikası-

nın temel amacı, Sovyetler Birliği’nin yıkılışından sonra ortaya çıkan 

kimlik ve ideoloji boşluğunu doldurmak ve milli birliği ve homojen-

liği sağlamaktı. (Süleymanlı, 2006: 315) Milli devlet dilinin gelişimi

milli tarih yazımı, devletin sembollerinde milli öğelerin kullanılması, 

Sovyet döneminde değiştirilen yer adlarının aslına 

uygun bir şekilde

 

iade edilmesi, Sovyet döneminde idam edilen aydınların fikri mirası-



nın canlandırılması, şehirlerde inşa edilen yeni binaların 

mimarisinde

 

milli  öğelere  ağırlık  verilmesi,  eğitim  ve  diğer  propoganda 



araçla-

rıyla


 milli değerlerin yeniden canlandırlmaya çalışılması bu sürecin 

somut  örneklerini  oluşturmaktadır.  Fakat  bu  süreç  hiç  de  kolay  iş-

lememektedir. Nitekim inşa halindeki milli kimlik süreci, üç temel 

sebepten  dolayı, 

farklı

  kültürlerin  etkisine  açıktır.  Birincisi,  bölge 



coğrafi olarak farklı kültürlerinin kesişim noktasında yer almaktadır. 

Bu süreç içerisinde vukubulan kültürler-arası rekabet, Orta Asya’da-

 vukubulan kültürler-arası rekabet, Orta Asya’da-

ki  güç  mücadelesinin  gözardı  edilemeyecek  bir  boyutudur  (Kuru, 

2002:75) İkincisi, Sovyetler Birliği’nin çöküşünden sonra, bölgenin 

bir çok ülkesinde bir kimlik krizi ve kültürel boşluk doğmuştur ve 



ТҮРКІТІЛДЕС ЕЛДЕР ДАМУЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ СТРАТЕГИЯЛАРЫ

22         Түркітілдес елдер  әлеуметтанушыларының V Конгресі

böylece 

farklı 


kültürlerin etkisine açık hale gelmiştir. Son olarak da, 

günümüzde küreselleşme, özellikle de hızla gelişen ve sınır tanıma-

yan iletişim teknolojileri sayesinde, kültürler-arası iletişimi ve etki-

leşimi artırmaktadır. Bunun sonucunda nüfusun yaygın bir biçimde 

yabancı kültür akımlarının tek yönlü bir etkisine maruz kaldığı göz-

lenmektedir. Bu bağlamda, insanların beğeni ve ilgi alanlarının, özel-

likle son yıllarda, ciddi bir değişim ve dönüşüm sürecinden geçtiği, 

bu sürecin Batı kültürü referanslı yeni adet ve alışkanlıklar 

doğurdu-

ğu 


söylenebilir. 

Milletleşmenin önünde diğer önemli bir engel bu ülkelerde Sov-

yet öncesi süreçte ve kısmen Sovyet döneminde de kendini gösteren 

ve çeşitli adlarla isimlendirilen aşiretçiliğin, bölgeciliğin (Kuzey-Gü-

ney ayrışması gibi) ve klan siyasetinin etkisinin günümüzde koruna-

rak devam etmesidir. Nitekim siyasi ve toplumsal yaşamın bir çok 

alanında kişinin klan ve bölgesel aidiyeti, sahip olduğu aile-akraba 

bağları, dayanışma gruplarının ona olan desteği, ait olduğu siyasi elite 

olan sadakati ve bağlılığı karar unsurlarındandır. Bu tutumun özellik-

le oy verme davranışlarında, yönetici elitlerin belirlenmesinde, siyasi 

gücün  ve  kaynakların  dağılımındaki  etkisi  önemlidir.  Bazı  araştır-

macılara göre bölge insanının kendilerini tanımlarken kullandıkları 

öncül kimlikleri ait oldukları aşiret ve bölge temelinde oluştuğu için 

de millet olma ve bunun getireceği birlik duygusu daha küçük alt kü-

melerde sınırlı kalmıştır. (Öraz 2012: 233) Dolayısıyla yetmiş dört 

yılın  ardından  kazandıkları  bağımsızlıkları  ve  akabinde  kurdukları 

devletleri de bu ikili yapının etkilerini pek çok açıdan hissetmektedir. 

Aynı zamanda bu durum toplumsal dayanışma ruhunu olumsuz yönde 

etkilemektedir.

Öte  yandan,  milli  kimliğin  yeniden  inşası  doğrultusunda  bu 

ülkelerde  yapılan  icraatların  daha  ziyade  meselenin  sadece  biçim-

  icraatların  daha  ziyade  meselenin  sadece  biçim-

sel/görsel  boyutu  ile  sınırlı  kaldığı  gözlenmektedir.

 

Halbuki  esas 



olan,  bu  ülke  insanlarının  aralarında  varolan/varolduğuna  inanılan 

dayanışma duygusunun ve bundan kaynaklanan toplumsal aidiyet ve 

yeni bağımsızlığını kazanmış devletlerine sahip çıkma duyğusunun 

gerçekleştirilebilmesi  ve  bu  bağlamda  biçimsel  simgelerin  gerçek-

ten ulusu temsil edecek anlamlar kazanmasıdır. Kısacası, buralardaki 

esas sorun, simgesel/biçimsel uluslaşmadan ziyade, özsel/bilişsel bir 

uluslaşmanın gerçekleşmesidir. (Kurubaş, 2006: 123) 


НАЦИОНАЛЬНЫЕ СТРАТЕГИИ РАЗВИТИЯ ТЮРКОЯЗЫЧНЫХ СТРАН

                  

 

 V Конгресс социологов тюркоязычных стран                      23    



Orta Asya Türk Cumhuriyetleri’nde Geçiş Ekonomileri Uy-

gulamasının

 

Sonuçları

Bir toplumun kültürel gelişim süreçlerini o toplumun ekonomik, 

sosyal ve siyasal kurumlarından ayrı düşünmek mümkün değildir . O 

halde, Türk cumhuriyetlerinin içinde bulunduğu ekonomik ve sosyal 

koşullara bakmamız yararlı olacaktır.

Orta Asya Türk Cumhuriyetleri, 1990’lı yılların başlangıcından 

itibaren uzun süren merkezi planlı ve dışa kapalı modelden, piyasa 

mekanizmasının hâkim olduğu dışa açık bir modele geçme hususunda 

ekonomik dönüşüm programları başlatmışlardır. Bu ülkelerde yaşa-

nan dönüşüm sürecini belki diğer geçiş ekonomilerinden bazı nokta-

larda farklı şekilde ele almakta fayda bulunmaktadır. 

Zira bu ülkeler, 

gerek SSCB’nin oluşturulması sürecindeki zorlama birlikteliğin sos-

yal,  kültürel  ve  dinsel  açıdan  daha  sancılı  geçmesi;  gerekse  SSCB 

tarihi boyunca yaşanan kültürel yabancılaştırma dayatmaları, ekono-

mik olarak doğal kaynak deposu olarak görülmesi nedeniyle, dağılma 

sonrasında yaşanan dönüşüm sürecinde farklı sıkıntılarla karşılaşaş-

mışardır.

 

Bu açıdan bakıldığında, Orta Asya Türk Cumhuriyetleri, bağım-



sızlıklarını  ilan 

etmelerinden 

itibaren  mücadelelerini  sürdürmede 

yolun bir kısmını tamamlamışlardır. Ekonomilerini merkeziyetçilik-

ten kurtarmada, uluslararası bağlantıları gerçekleştirmede, üretim ve 

ticarete  konu  olan  malları  çeşitlendirmede  dikkati  çeken  reformlar 

gerçekleştirmişlerdir. (

Güngör


, 2001: 510

) Ancak, diğer geçiş ekono-

mileri  ile  karşılaştırıldıkları  zaman,  daha  alınması  gereken  çok  yol 

olduğu 


görülmektedir. 

Bütün  cumhuriyetlerde  farklı  hızlarda  süren 

özelleştirme temelinde bir liberalleşme çabası görünse de, hem ani 

yoksullaşmanın yol açtığı sorunlar, hem de özelleştirmelerin göster-

melik  kalması  bu  çabaları  zora  sokmaktadır.  (Kurubaş  2006:  129) 

Bilhassa  sosyalist 

sistemden

  miras  kalan  gelir  dağılımındakı  den-

gesizlikler  yeni  düzende  kendisini  daha 

belirgin  bir  şekilde

  ortaya 

koymaktadır. Nitekim BM İnsani Gelişme İndeksine göre Orta Asya 

Cumhuriyetleri orta insani gelişmişliğe sahip ülkeler arasında yer al-

 al-


maktadırlar. Bu cumhuriyetlerde gelir dağılımı bozuk ve kişi başına 

düşen gelir düzeyi düşük ülkeler sırasında yer almaktadır. Bu nedenle 

söz konusu cumhuriyetler öncellikle gelir dağılımındaki bozukluğu 

gidermeli ve yoksulluk sınırı altında yaşayan nüfusun toplam nüfusa 



ТҮРКІТІЛДЕС ЕЛДЕР ДАМУЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ СТРАТЕГИЯЛАРЫ

24         Түркітілдес елдер  әлеуметтанушыларының V Конгресі

oranını azaltabilecek dinamikleri geliştirebilmektir. Bu dinamiklerin 

gelişmesinin önünde ise sosyalist sistemin kalıntılarının kültürel ola-

rak toplumun içerisine yerleşmesi en büyük engel olarak görülmekte-

dir. ( Yüce 2006:20; Aydıngün 2013: 1011) 

Diğer taraftan bu ülkelerin sahip olduğu doğal kaynak zenginliği 

(özellikle petrol ve gaz), SSCB’nin oluşumu aşamasında tamamen bir 

dezavantaj; dağılma ve dönüşüm sürecinde ise kısmen avantaj ve kıs-

men de dezavantajlar yaratmıştır. 

Sovyetler Birliği’nin dağılmasının 

ardından özellikle Hazar havzası Türk cumhuriyetlerinin (Azerbay-

can, Kazakistan, Türkmenistan) petrol ve doğal gaz zenginliği ekono-

milerinde değişimi geçekleştirmek için gerekli kaynakları sağlamak 

ve geçiş döneminin sıkıntılarını hafifletmek için önemli bir kaynaktı 

ve bölge ülkeleri bu kaynakları kullanarak bir takım ekonomik reform 

ve  yatırımları  gerçekleştirmeyi  başardılar.  Örneğin  bu  kaynaklara 

sahib  olmayan  Kırgızistan  ekonomik  yatırımları  gerçekleştirmede 

mali  sıkıntılarla  karşılaştığın  söyleyebiliriz.  Fakat 

öte  yandan 

eko-

nomik gelişmenin sadece doğal kaynakların ihracı üzerine kurulmuş 



olması ülke rezervlerinin tükenmesi , tüketici bir toplum haline gel-

mesi ve sosyal adalet ilkesinin aksine olarak nüfusun yalnız küçük bir 

grubunun faydalanması, çoğunluğun yaşam düzeyinin düşmesi sonu-

cunu doğurmaktadır. Dolayısıyla ekonomilerini sadece doğal kaynak-

lara ve tek sektöre dayandıran ülkelerin hem iç hem de dış ilişkilerde 

bağımsızlıklarını zedeleme ihtimali yüksektir. Aynı zamanda ekono-

minin sadece enerji sektörüne bağımlı olması bazı sosyo-ekonomik 

olumsuz sonuçlar da doğurabilecektir. Enerji sektörüne vasıflı işgü-

cü ve araçların akımı diğer sektörlerin gelişim potansiyelini olumsuz 

yönde  etkileyecektir.  (Bulut  2013,  399)  Bu  anlamda 

doğal  kaynak 

zenginliğinin yarattığı ulusal ve yönetsel düzeydeki sonuçları da ge-

rek sosyal, gerekse siyasal yapılanma göstergelerinin yorumlanma-

sında ve 

değerlendirilmesinde

 dikkate almak gerekmektedir (Demir, 

2002: 171

).

Sosyo-ekonomik  Dönüşüm  Sürecinin  Toplumsal  Kurumlar 



ve Katmanlar Üzerine Etkisi. 

Yeni sosyo-ekonomik yapının oluşumu ve beraberinde yeni bir 

dünya görüşünü getiren piyasa ekonomisi, doğal olarak, Sovyet dö-

nemindeki sosyalist ekonominin şartlarından doğan hayat tarzına nis-

petle yeni ve değişik bir yaşam, insan ve toplum anlayışının ortaya 


НАЦИОНАЛЬНЫЕ СТРАТЕГИИ РАЗВИТИЯ ТЮРКОЯЗЫЧНЫХ СТРАН

                  

 

 V Конгресс социологов тюркоязычных стран                      25    



çıkmasına yol açmıştır. Bu durum, Türk topluluklarında toplumsal ya-

pıyı, kültür ve dünya görüşünü de derinden etkilemiş, daha da ötesi, 

çağdaş dünyada cereyan eden ve Türk dünyasında da kendini gösteren 

küresel değişimler temel kurumsal dönüşümlere de yol açmıştır.

 

Yukarıda  ana  hatlarıyla  ortaya  koyduğumuz  gelişmeler,  toplu-



mun değer ölçülerinin yeni dönemin taleplerine uygun bir biçimde 

değişime maruz bırakmıştır. Bu değişimden en fazla nasibini alan ise 

aile kurumu olmuştur. Sovyet döneminde milli ve dini asimilasyon 

politikalarına karşı Türk topluluklarının en önemli güç kaynakların-

dan biri olan aile kurumu, özet bir biçimde ifade etmeye çalışırsak, 

çok  farklı  kanallar  aracılığıyla  (televizyon  programları,  diziler,  in-

ternet vd.) geleneksel aile yaşamını değiştirmiş, aile değerleri siste-

minde  dönüşümler  yaşanmasına  neden  olmuştur.

  Ailenin  her  türlü 

etkilenmenin  odağında  bulunması,  gerçekte  toplumsal  değişmenin 

aile özelinde ortaya çıkan bir aşaması olarak kabul edilmelidir. Bu 

ülkelerde ailenin dayandığı temel değerler, özellikle ekonomik yönü, 

onun sosyal statüsü ve yaşama geçirilen çeşitli fonksiyonları 

günü-


müzdeki 

sorunsal  alanı  teşkil  etmektedir.  Aile  yapısında  ve 

onun 

ihtiva  ettiği  değerlerde



  önemli  değişimler  yaşanmaktadır.  Sosyal 

bir  kurum  olarak  aileye  ilişkin  olumsuz  yaklaşımlar  hemen  hemen 

tüm Türk topluluklarında boşanmaların sayının çoğalmasında, 

evli-


lik

 dışı doğum oranların artmasında ve geleneksel aile değerlerinin 

yıkılmasında  kendini  hissettirmektedir.  Türk  toplumlarının  aile 

yapısında  dönüşümlerin  araştırılması  ve  yeni  sosyo-kültürel  durum 

çerçevesinde modernlikle gelenekselliğin karşılaştırılması yeni olana 

doğru  bir  değişim  geçirdiğini  göstermektedir.(

Süleymanov,  2009: 

215-218


).

Yoğun sosyal ve kültürel dönüşümlerin etkileri, toplumun bütün 

katmanları açısından önemlidir. Ancak bu sürecin, sosyo-kültürel ve 

sosyo-psikolojik etkileri, toplumun bilhassa genç kuşakları üzerinde 

daha yoğun olarak hissedilmekte ve gözlenmektedir. Küreselleşme-

nin olumsuz etkileri ve 

teknolojinin değiştirdiği

 iletişim alışkanlık-

ları gençlik üzerinde olumsuz 

etkiler


 meydana getirmektedir. Farklı 

kültürlerin  değerlerini  sorgulamadan  benimseme,  ortaya  çıkan  yeni 

durumlara hemen uyum sağlama, hızlı tüketim özellikleri ve bitmek 

tükenmek bilmeyen enerjileriyle gençler, bu ülkelerde küresel popü-

ler  kültür  araçlarının  en  büyük  hedef  kitlesi  halindedirler.  Nitekim 


ТҮРКІТІЛДЕС ЕЛДЕР ДАМУЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ СТРАТЕГИЯЛАРЫ

26         Түркітілдес елдер  әлеуметтанушыларының V Конгресі

gençliğin önemli bir bölümünü pop sanatçılığı, mankenlik, 

futbolcu-

luk

 gibi şöhretli meslekleri kendilerine uygun meslekler olarak ide-



alize  etmeye  başladıkları  görülmektedir.  Gelecekte  gençlerdeki  bu 

kişilik yapılanmasının

 ve yaşayış tarzının bireyler, aileler ve toplu-

mun geleceği için ciddi bir tehdit olduğu düşünülmektedir. Zira eğer 

bir  toplumda  uzun  süren  kronik  toplumsal  sorunlar  varsa,  o  toplu-

mun sosyal ve kültürel değerler sisteminde ve buna bağlı olarak da 

insan ilişkilerinde ciddi rahatsızlıklar ortaya çıkar. Sosyolog İsmail 

Doğan  bu  rahatsızlıkların  iki  şekilde  ortaya  çıkabileceğini  söyler  : 

birincisi bireyin topluma yabancılaşması diğeri toplumun bireye nasıl 

davranacağını dikte ettiği bir toplumsal ilişkiler ağı. (Doğan, 2002:267 

) Bu bağlamda Türk Cumhuriyetlerindeki durumu değerlendirdiğimiz 

zaman  bireyselleşme  ve  yabancılaşma  süreçleri  sonucunda  kimlik 

arayışları içinde olan bir gençliğin ortaya çıktığı görülmektedir

Bu 



olumsuz sonucun ortaya çıkmasında günümüz yaşam koşullarının ve 

dünyanın gelmiş olduğu noktanın etkisi çok fazladır. 

Kısa zamanda 

şöhret  olma  ve  para  kazanma  arzusu,  gençlerin  kendi  niteliklerini 

geliştirmeden, kendine ve yeteneklerine emek vermeden, kendilerini 

beslemeden yaşamalarına neden olmaktadır.

 

Gençlik bir toplumun geleceği ve en büyük kaynağıdır. Gençle-



rin iyi bir eğitim alarak yetişmeleri milli ve manevi değerlerine sahip 

çıkarak iyi birer yurttaş olmaları bu ülkelerin bağımsızlığının bekası 

açısından son derece önem arzetmektedir. O nedenle genç 

kuşakların

 

yeni dünyaya ve değişimin getirdiği yeni değerlere sancısız ve sıkın-



tısız  adapte  olmalarını  sağlayacak  nitelikte  projelerin  üretilmesine 

ciddi ihtiyaç bulunmaktadır. 



 Sonuç

1980’li yılların sonunda sosyalist anlayışın iflas etmesi ve SSCB 

içinde bulunan Orta Asya Türk Cumhuriyetleri’nin merkezi planlama 

ekonomilerinin  piyasa  ekonomisine  dönüşme  sürecine  girmeleriyle 

birlikte, bu ülkelerde ekonomik ve sosyal yaşamın her alanında yeni 

bir  dönem  başlamıştır.

 

Sovyet  dönemindeki  sosyalist 



ekonominin 

şartlarından doğan hayat tarzına nispetle yeni ve 

farklı

 bir yaşam, in-



san ve toplum anlayışı ve dünya görüşünü beraberinde getiren piyasa 

ekonomisi, Türk topluluklarında toplumsal yapıyı, kültür ve ekono-

milerini  derinden  etkilemiş  bulunmaktadır.  Eski  değer  ve  normlar 

sorğulanırken yerine yenileri konulmaya çalışılmaktadır. Ancak, bu-



НАЦИОНАЛЬНЫЕ СТРАТЕГИИ РАЗВИТИЯ ТЮРКОЯЗЫЧНЫХ СТРАН

                  

 

 V Конгресс социологов тюркоязычных стран                      27    



nun kısa zamanda gerçekleşmesi pek kolay görünmemeketedir. Ni-

tekim  küreselleşmenin  ve  kültürel  yozlaşmanın  etkisiyle  toplumsal 

kurumlar ve katmanlarda ortaya çıkan sorunlar, eski dönemin kültürel 

ve ideolojik mirası bu süreci zorlaştıran etkenlerdir. Aynı zamanda bu 

dönemeçte toplumun temel taşı olan aile yapısında, bağımsızlık süre-

cinin lokomotifi olan gençlik üzerinde bir takım kaygılandırıcı geliş-

meler yaşanmaktadır. Bu sorunların çözümü bütün Türk toplulukları-

nın bizzat kendi özgür iradeleri ile katılım sağlayacaklar platformlar 

ve geliştirecekleri sivil toplum hareketleri merkezli yeni dayanışma 

odaklarının teşekkülüyle mümkündür



KAYNAKÇA

AKDİŞ,  M.  «Orta Asya  Türk  Cumhuriyetleri  İle  Ekonomik,  Sosyal, 

Kültürel İlişkiler-Bölgeye Yabancı İlgisi ve Beklentiler�, http://makdis.pa-

�, http://makdis.pa-

, http://makdis.pa-

mukkaleedu.tr/mak5htm, 09.12.2002

AYDINGÜN, A. (2013) «Sovyet Sonrası Kazakistan’da Toplumsal ve 

Siyasan Dönüşüm: Kısa bir Değerlendirme» Yeni Türkiye Dergisi, Sayı:53-

54(Türk Dünyası Özel Sayısı)

BAL, H (2004 ) 

«

Geçiş Ülkelerinde Yolsuzluk ve Kayıtdışı Ekonomi: Kır-



gızistan Bavul Ticareti Örneği

»

, İşletme ve Finans Dergisi, 72-92, Sayı: 219.



BULUT,  C.  SÜLEYMANOV,  E.  HASANOV,  F.  (2013)  �Azerbay-

�Azerbay-

Azerbay-

can’ın Piyasa Ekonomisine Geçiş Sürecinde Karşılaştığı Sorunlar ve Çözüm 

Arayışları», İnternational Conference on Eurasian Economies St. Petersburg 

– Russia 17-18 September 2013, Ed. Sarı,S. Beykent University http://www.

eecon.info/books/eecon2013.pdf

DOĞAN, İ. (2002) Sosyoloji, İstanbul: Pagem Yayıncılık

DEMİR,

 

M, (2002) 



«

Kazakistan�da Geçiş Ekonomisi Uygulamaları Ve 

Piyasa  Ekonomisine  Geçiş  Süreci

»

,  Dış Ticaret  Dergisi,  Sayı:  Özel  Sayı, 



158-179,.

KURU, A (2002) ‘Between the state and cultural zones: Nation-build-

ing in Turkmenistan,’ Central Asian Survey, Vol 21, No 1, 

KURUBAŞ, E. (2006) «SSCB Sonrası Türk Cumhuriyetlerinde Yeni 

Uluslaşma Süreçleri Üzerine Bir Değerlendirme� Uluslararası Hukuk ve 

Politika Cilt 2, No: 5 ss.112-133, 

GÜNGÖR, B. 2001 «Post-Komünist Geçiş Sürecinde Dünyada ve Orta 

Asya Türk Cumhuriyetlerinde Ekonomik kalkınma Çabaları ve Sonuçları», 



Türk Cumhuriyetleri(der.E.G.Nascali), Sota yay., Haarlem, s.505-516

SÜLEYMANLI, E (2006), Azerbaycan Türkleri Milletleşme Sürecin-

de. İstanbul Ötüken Yay.


ТҮРКІТІЛДЕС ЕЛДЕР ДАМУЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ СТРАТЕГИЯЛАРЫ

28         Түркітілдес елдер  әлеуметтанушыларының V Конгресі

SÜLEYMANLI,  M  (2013)  Küreselleşmenin  Azerbaycan  Kültürüne 

Yansımalarına  Dair  http://www.gunaskam.com/tr/index.php?option=com_

content&task=view&id=38&Itemid=1

SÜLEYMANOV, A., (2009) � Çağdaş Türk Toplumlarında Aile ve Ev-

� Çağdaş Türk Toplumlarında Aile ve Ev-

 Çağdaş Türk Toplumlarında Aile ve Ev-

lilik İlişkileri�, Sosyal Siyaset Konferansları, 58 kitap, 197-217, İstanbul 

SÜLEYMANOV, A., (2009) Türk Dünyasında Düşünce Sorunları ve 

Sosyal Bilimler. Fourth İnternational Conference of The Asian Philosophical 

Association (İCAPA 2009 ), The Path To Alliance of Civilizations Throuch 

The Asian Comminity, 4-6 November 2009 İndonesia, ss.91-97

MACKELLAR,  Landis,  Wörgötter,  Andreas,  Wörz,  Julia.,  (2000) 

«Economic  Development  Problems  of  Landlocked  Countries», Transition 

Economies Series, No.14, Institute For Advanced Studies, Wienna, January  

DEMİR

ÖRAZ, S. (2012) �Kırgız Siyasi Hayatında Aşiretçilik Ve Klan Siyase-



Kırgız Siyasi Hayatında Aşiretçilik Ve Klan Siyase-

ti», Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi / XII/1 (Yaz), s.211-238)

YÜCE, Mehmet , ÖZBEK, M. (2006) «Orta Asya Türk Cumhuriyet-

lerinde  Sosyo-Ekonomik  Boyutlarıyla Yoksulluk  Olgusu  Üzerine  Bir  De-

ğerlendirme», AKADEMİK BAKIŞ Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler 

E-Dergisi ISSN:1694 – 528X Sayı: 10 Eylül 2006



COMPETITION BETWEEN CULTURES AND SOCIOLOGI-

CAL DYNAMICS INDEPENDENT TURKIC REPUBLICS IN THE 

PROCESS OF NATIONBUILDING

Doç.Dr.Abulfez Süleymanov(lı)

 Uskudar University, Turkey, Candidate of Sociological Sciences

With the collapse of the Soviet Union in the early 1990s Turkic republics 

of Central Asia and the Caucasus which were the part of the Union received 

their independence and embark on the path of transformation from social-

ist command economic system to democracy and market economy system. 

These so-called transition countries have been forced to implement parallel 

social and economic transformation. Painful transformation generated by the 

reorientation towards a market economy, reforms in the social infrastructure 

and differentiation of ideological priorities of these states led to a dramatic 

change in the dynamics of population growth. This paper considers a process 

of socio – economic transformation of the Turkic republics in the period af-

ter the acquisition of their independence from social, economic and cultural 

points of view. It also examines the difficulties generated by the internal and 

external social dynamics of this process and possible ways to overcome



НАЦИОНАЛЬНЫЕ СТРАТЕГИИ РАЗВИТИЯ ТЮРКОЯЗЫЧНЫХ СТРАН

                  

 

 V Конгресс социологов тюркоязычных стран                      29    



СОЦИОЛОГИЧЕСКАЯ ДИНАМИКА НЕЗАВИСИМЫХ 

ТЮРКСКИХ РЕСПУБЛИК В ПРОЦЕССЕ МЕЖКУЛЬТУРНОЙ 

КОНКУРЕНЦИЯ И ФОРМИРОВАНИЯ НАЦИЙ

Сулейманов Абульфаз

Университет Ускудар, Турция, кандидат социологических наук

С распадом Советского Союза в начале 1990-х годов находящиеся в 

его составе тюркские республики Центральной Азии и Кавказа, получив 

свою независимость, встали на путь трансформации из социалистической 

командно-административной  экономической  системы  в  систему 

демократии  и  рыночной  экономики.  Эти  так  называемые  страны  с 

переходной экономикой были вынуждены осуществить параллельную 

трансформацию как с социальной, так и экономической точки зрения. 

Болезненная  трансформация,  порожденная  переориентацией  к 

рыночной экономике, преобразования в социальной инфраструктуре и 

дифференциация в идеологических приоритетах государств привели к 

резкому изменению динамики роста населения. В этом исследовании с 

социальной, экономической и культурной точек зрения рассматривается 

процесс социально-экономичекой трансформации тюркских республик 

в  период  после  обретения  ими  независимости,  а  также  исследуются 

проблемы,  порожденные  внутренними  и  внешними  социальными 

динамиками этого процесса, и возможные пути их преодоления. 


ТҮРКІТІЛДЕС ЕЛДЕР ДАМУЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ СТРАТЕГИЯЛАРЫ

30         Түркітілдес елдер  әлеуметтанушыларының V Конгресі



ВЕНГРИЯ

INSTITUTIONALIZATION OF NATIONHOOD, SOCIAL 

JUSTICE AND A NEW CULTURE OF DIFFERENCE IN 

POST-SOVIET SOCIETIES 

Pal Tamas

Doctor of Sociological Sciences, 

Professor of Corvinus University of Budapest

�Trains in this parts went from East to West and to West to East… 

On either side of the railway lines lay the great wide spaces of the 

desert – Sary Ozeki, the Middle land of the yellow steppes. In this 

parts any distance was measured in relation to the railway, as if from 

the Greenwich meridian� Chingiz Aitmatov, 1980



1991-2014 in CA: change and continuity

Dramatic changes and astonishing continuities  -- we should pay 

more attention to the continuities,  until now from a theoretical point 

of view we ignored them (and consumerism and Islam are both new 

ideologies in the region)

«when the Soviet Union was dissolved, it has replaced by ... the 

Union, only with more border guards, more custom posts, more „tax” 

collectors, more state inspectors...» Stephen Kotkin, Princeton



НАЦИОНАЛЬНЫЕ СТРАТЕГИИ РАЗВИТИЯ ТЮРКОЯЗЫЧНЫХ СТРАН

                  

 

 V Конгресс социологов тюркоязычных стран                      31    



INTERACTIONS

CRI 

Ranking

Enterprise 

Capacity

Government 

capacity

People-Civil 

Society 

Capacity

Kazakhstan

20

31

17



24

Russia


62

67

70



52

Ukraine


67

62

86



46

Israel


6

3

10



8

Saudi Arabia

8

6

4



20

Lithaunia

17

22

25



15

Poland


24

32

29



19

Bertelsmann Transformation Index 2003-2014

Rang 

status-

index

Status 

index

Democ-

racy 

status

Statehood 

intensity

Political 



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   58




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет