Непрерывного педагогического образования, рассмотрены вопросы роста

348 

 

қалай  оқиды?,  Өмірмен  қалай  байланыстыру  керек?  Оқыту  реттілігін  басқа 

пәндермен  қалай  байланыстыра  құрылымдау  керек?,  Бала  білгеніңізді  қалай 

қабылдауы  керек?  Міне,  осы  жағдайларды  ескере  келе  мұғалім  өз  сабағын 

тиянақты  жоспарлап,  жаңа  инновациялық  технологияның  стратегияларын 

дұрыс қолдана білуі қажет. 

Физика  сабағында  түрлі  тапсырмалар  орындату,  есептер  шығару  барысында 

оқушыларды  өз  іс-әрекетінде  математикадан  қажетті  әдіс  тәсілдерді, 

формулаларды қолдана білуге дағдыландыру қажет. 

 Әр    түрлі  берілген  тапсырмаларды  орындау  барысында  оқушылар 

бойында мынадай дағдылар қалыптасады: 

1.  Мәселерді  шешу  дағдылары.  Өз  бетінше  ізденіп,  талдап,  оны  таңдай  біліп, 

қызығушылығы артады. 

2. Топта, жұппен жұмыс істеуі өзара әрекет пен қарым-қатынас тәсілдерін білу 

арқылы түрлі әлеуметтік топтарда жұмыс істей білу дағдылары қалыптасады. 

3.  Шешімдер  қабылдаумен  жауаптылыққа  бейімділігі,  жүйелік  әдістер  мен 

жүйелік сараптамаларды пайдалану  дағдысы. 

4.  Өзінің  шығарып  отырған  есептерінің  өмірмен  байланысына  көз  жеткізе 

отырып,    әр  ісіне  жауапты  қарауға  өз  мүмкіндігін  нақты  перспективалық 

жоспар құрып салыстыра білу дағдысы. 

5.  Түрлі  тапсырмаларды  шешу,  оқушылардың  өз  ойлауын,  нақты  мінез-

құлықтарын қалыптастыру, өзіндік әрекеттерге бағыттау дағдысы. 

Осы дағдылар арқылы оқушы бойында мынадай сапалар қалыптасады: 



 

Белсенділік 



 

Шығармашылық тұрғыда ойлау. 



 

Шешім қабылдай алу 



 

Өз кәсібін дұрыс таңдай алу 



 

Өмір бойы білім алуға дайын тұруы . 

Нақтылай келсек,  физика  пәнінен  өтетін  құбылыс  түсініктерін,  қозғалыс 

түрлерін  сипаттауда  математика  ережелеріндегі  түрлі  операциялардың 

формуласын  қолдануымыз    міндетті.  Түсінік,  құбылыс,  заң,  теорияларының 

құрылысының  негізі  операция  ережесінің  нысандарын  анықтап,  қолдануға 

мүмкіндік  береді.  Түрлі  бағыты  бар  денелердің(шамалардың)  қозғалыс 

нәтижелерінің геометриялық кескіні мен олардың математикалық өрнектелуіне 

тоқталайық.  Мұнда  координаталық  түзуді  (сан  осін)  өзгеретін  шаманың, 

қозғалатын  дененің  жолы  деп  қарасытрамыз.  Дене  қозғалысына  байланысты 

жолдың өсу (кему) деген ұғымдары жоқ, тек жолдың бағыты оң (сол) қозғалуы 

қарастырылады.    Яғни,  қарсы  бағытта  теріс  таңбаға,  қозғалыс  бағытымен 

сәйкес  оң  таңбаға  ие  болады.  Қостаңба-  шама  өзгерісінің,  дене  қозғалысының 

түрін береді, ал қостаңбаны бір таңбамен алмастырсақ- шама өзгерісінің, дене 

қозғалысының нәтижесін береді. Осылай қос таңбалы сандардың және олардың 

бір таңбалы сандарға айналуы өзімізді қоршаған өмір шындығының өзі екенін 

түсіндіре аламыз.  

1.  у-ті  х-қа  байланысты  функция  ретінде 

қарастырамыз. 

1.  s-ті  t-ға  байланысты  функция  ретінде 

қарастырамыз. 

349 

 

Математикалық  өрнектерді  физика  формулаларымен,  олардың  графиктік 

белгіленуін,  анықталу  облысын  және  түрі  бірдей  функция  болуын  айыра 

көрсету  арқылы  салыстырулар,  математика  ережелерінің  жалпылығын 

көрсетуде  ерекше  маңызды  орын  алады.  Мысалы 

түріндегі  сызықты 

функция  мен  бірқалыпты  қозғалыс  теңдеуін  салыстыруды  мынадай  түрге 

келтіруге болады:       

 

 

1- 

таблица 

№  1.  Жоғары  тік  лақтырылған  дене 

заңдылығымен 

қозғалады,  мұндағы 

-  метрмен  өлшенетін  биіктік,  ал 

-  секундпен 

өлшенетін уақыт. 

а) дененің бастапқы жылдамдығын; 

б) Жермен түйіскендегі жылдамдығын; 

в) Көтерілудің ең үлкен биіктігін табыңыздар. 

Шешуі:  а)  Дененің  уақыт  моментіндегі  жылдамдық 

туындыға  тең, 

яғни 

 

б)  Жермен  түйіскенде 

,  бұдан 

(мағынасы  жоқ).  Сонда 

(минус  таңбасы 

жылдамдықтың бастапқы жылдамдыққа қарсы бағытталғанын көрсетеді. 

в)  Ең  үлкен 

биіктікке  дененің  жылдамдығы  нольге  тең  болып, 

көтерілуден  төмен  түсу  кезеңінде  жетеді;  яғни 

,  бұдан 

. 

Ең үлкен биіктік 

. 

№2.  Массасы  5кг  жүк  белгілі  биіктіктен  құлап  келе  жатыр  және  жердің 

бетіне 2,5 секундтан кейін келіп түседі. Жүктің жасаған жұмысын табу керек. 

Шешуі: Жүктің толық жұмысы мынаған тең: 

. 

Мұндағы 

-  жүк  құлай  бастаған  биіктік; 

жүкке  әсер  ететін 

ауырлық күші; 

. 

 

теңдеуді түрлендірсек: 

жүктеу/скачать 8,45 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: