1.3. Короналық разрядын қолдану
1) Электрлік газдарды тазарту (электрфильтрлер). Түтінмен толтырылған ыдыстың кенеттен мөлдір болуы, оған электр машинасына қосылған үшкір металл электродтар енгізілген жағдайда ғана жасалады. Шыны түтіктің ішінде екі электрод бар: металлдан жасалған цилиндр және оның осьі бойынша ілініп тұрған жұқа металл сым. Электр машинасына электродтар жалғанған. Егер түтікше арқылы түтін (немесе шаң) ағысын үрлеп, машинаны іске қосса, онда кернеу коронаның пайда болуы үшін жеткілікті болады, ауа ағысы таза және мөлдір болады және газдағы барлық қатты және сұйық бөлшектер электродтарда шөгіледі. Тәжірибенің түсіндірмесі келесідей. Сымның коронасы жанғаннан кейін, түтіктің ішіндегі ауа өте қатты ионнизацияланады. Шаң бөлшектерімен соқтығысқан газ иондары соңғысына «жабысып», оларды зарядтайды. Түтікшенің ішінде күшті электр өрісі бар болғандықтан, зарядталған бөлшектер өрістің әсерімен электродтарға қозғалады, және сол орналасады. Сипатталған құбылыс қазіргі уақытта өнеркәсіптік газдарды қатты және сұйық қоспалардан үлкен көлемде тазартудың техникалық қолданылуын табуда.
2)Эленментар бөлшектердің счетчиктері. Короналық разряд өте маңызды физикалық аспаптардың құралады: элементар бөлшектердің счетчиктері (электрондар, сондай – ақ радиоактивті айналулар кезінде пайда болатын басқа да элементарлық бөлшектер) деп аталатын Гейгер-Мюллер счетчигі. Ол шығын металл тереземен жабдықталған цилиндр А-дан тұрады, және жұқа металл сым цилиндрдің осі бойымен созылып, одан оқшауланған. Счетчик бірнеше мың вольтты кернеу көзі бар тізбекке кіреді. Кернеуді «критикалық» жағдайдынн біршама аз болатындай етіп таңдалады, яғни счетчик ішінде корона разрядының пайда болуы үшін қажет. Счетчикке жылдам қозғалатын электрон кіргенде, соңғысы счетчик ішіндегі газ молекулаларын ионизациялайды, бұл коронаның пайда болу үшін кернеуді біршама төмендетеді. Счетчикте ішінде разряд пайда болады, ал тізбекте әлсіз қысқа мерзімді ток шығады.
Мұндай счетчиктер тек жылдам электрондарды ғана емес, сонымен қатар соғысу жолымен газды ионизациялануға қабілетті кез келген зарядталған, тез қозғалатын бөлшектерді де тіркеуге мүмкіндік береді. Қазіргі заманғы счетчиктер оларға тіпті бір бөлшектің түсуін оңай анықтайды, табиғатта қарапайым бөліктердің бар екеніне толық сенімділікпен және өте үлкен көрнекілікпен көз жеткізуге мүмкіндігін береді.
Достарыңызбен бөлісу: |