Нуржігіт Алтынбеков
жүктеу/скачать 1,09 Mb. Pdf көрінісі
|
| Нуржігіт Алтынбеков
ішек моторикасын, К дәрумені мен майларды сіңіруді жақсартады, Бактерицидтік әсерге ие және шірік процестердің алдын алады. Пішінінде ол ұзартылған алмұрт тәрізді қапқа ұқсайды. Толтыруға байланысты ол цилиндрлік немесе дөңгелек бола алады. Өт жолдарымен бірге ол өт жүйесін құрайды. Өт қабының бөліктері - дене, мойын және түб. Оның астыңғы жағы бауыр астынан шығады және ультрадыбыстық зерттеу арқылы тексеріледі. Дене төменгі және цистальды каналдың арасында орналасқан, ол арқылы қарыншалардан өт жалпы өт жолына түседі. Оның кисталық өт жолына өтетін тар бөлігі өт қабының мойны деп аталады. Жатыр мойны түтігі арқылы цистикалық канал арқылы өт шығару жолының қалған бөлігіне жалғанады. Өт жолының ұзындығы шамамен 4 см. Асқазанның ұзындығы 7–10 см, түбі диаметрі бойынша - 2-3 см.Оның көлемі небары 50 мл құрайды. Бауырға іргелес жатқан жоғарғы қабырға және іш қуысына қарайтын бос төменгі жағы оқшауланған. Қабырға бірнеше қабаттан тұрады: Сыртқы - серозды мембрана. Бұлшықет қабаты. Іші - эпителий. Шырышты қабық. Өт қабының топографиясы: Холотопия. Оң жақтағы субкостальды аймақ. Синтопия. Ұйқы безінің жоғарғы қабырғасы бауырдың висцеральды бетімен тығыз орналасады, онда тиісті мөлшерде фосса пайда болады. Кейде көпіршік паренхимаға енген сияқты. Төменгі қабырға ішек көлденең ішекпен жиі байланысады, асқазанмен және он екі елі ішекпен. Толтыру кезіндегі түбі іш қабырғасына тиеді. Скелетонотопия: қарыншаның төменгі жағы оң жақта IX және X қабырғаларының шеміршек түйіскені жанында орналасады. Басқа жолмен проекцияны Костальды арка мен кіндікті оң жақ білектің фоссасының жоғарғы жағымен жалғайтын сызықтан табуға болады. Организмді қанмен қамтамасыз ету кистикалық артерия - бауыр оң артериясының тармағы арқылы жүреді. Қан одан везикалды тамыр арқылы портальды венаның оң бөлігіне өтеді. Өт жолдары - бұл өт ішектен бауырдың он екі елі ішекке ағуын қамтамасыз ететін құбырлы қуыс мүшелер. Бауыр жолдары (оң және сол жақтар) біріктіріліп, циститпен біріктірілген жалпы бауыр жолын құрайды. Нәтижесінде жалпы өт жолдары пайда болады, олар он екі елі ішектің люменіне ашылады. Функциялары: 1) өтті жинақтайды, 2) өтті қоюландырады (концентрирование), 3) шырышты секрециялайды. Құрылысы. Шырышты, бұлшықетті, сыртқы қабықшалардан тұрады. Шырышта қабықша бірқабатты призмалы эпителийден және өзіндік пластинкадан (БТДТ) түзілген. Эпителиоциттер шырышты өндіреді және оны эпителий беткейіне бөліп тұрады. Шырыш эпителийді өттің зақым келтіретін компоненттерінен қорғап тұрады. Шырышты қабықша көптеген қатпарларды түзеді. Өтқабының шырышасты негізі болмайды . Бұлшықетті қабықшасы айқын түзілмеген екі қабатынан тұрады: ішкі –циркулярлы, сыртқы – бойлай. Сыртқы қабықшасы бауыр жағынан – адвентициалды, құрсақ қуысы жағынан –серозды. Микробүрілерге және цитоплазмадағы шырышты секреторлы түйіршектерге назар аударыңыз. Сілтеуіштер жасушааралық кеністіктерді көрсетіп тұр. Осы жас-р натрий хлоридін кеністіктен дәнекер тінге тасымалдайды. Су пассивті түрінде өтеді, сонымен өттің қоюлығын (концентрациясын) қамтамасыз етеді (су жасушааралық кеністікке әрі қарай капиллярларға өтеді). Өт қабының адам ағзасындағы басты рөлі - бауырда пайда болатын өт жиналуы және оның тамақ ішуге арналған он екі елі ішекке шығуы. Сонымен қатар, ол қандағы тұздар мен амин қышқылдарының кері сіңуіне, сондай-ақ антихолецистокинин гормонының және шырыштың босатылуына жауап береді. Дені сау адамның гепатоциттері күніне 0,5-тен 1,5 литрге дейін өт шығарады. Бауырдан күрделі жолдар арқылы өт өт жолына түседі. Асқазанда ол шоғырланған және тек асқорытуға қажетті заттар қалады: |