Нуржігіт Алтынбеков
жүктеу/скачать 1,09 Mb. Pdf көрінісі
|
| Нуржігіт Алтынбеков
Байланыстарда олар дәнекер тін талшықтарының шоғырлары бойымен өтеді. Бай иннервацияның арқасында байламдарда ауырсыну және проприоцептивті сезімталдық бар.Лигаменттер дәнекер тінмен байланысты және негізінен ақуыздың 2 түрінен тұрады: күшті коллаген және тығыз эластин протеині. Массаның көп бөлігі коллаген ақуызынан тұрады. Байламдар сүйектерге периосте (периостеум) енетін талшықтармен бекітіледі. Сүйекті тамақтандыру үшін периосте нервтер мен қан тамырларымен қамтамасыз етілген. Байланыс пен периостеум бір-бірімен тығыз байланысты. Байламдар зақымдалған кезде периостеум жиі зақымдалады. Орналасқан жеріне байланысты экстракапсулярлық байламдар, яғни артикулярлық капсуладан тыс жерде (мысалы, тізе буынының коллатеральды байланысы) капсула, яғни буын капсуласының талшықты қабығына кіреді (мысалы, коракогумеральды байлам) артикулярлы қуыста орналасқан және синовиальды қабықпен жабылған капсула ішінде (мысалы, тізе буынының айқасқан байламдары) 64. Шеміршек ағза ретінде. Шеміршек қабы. Оның шеміршектің трофикасы, өсуі және регенерациясындағы маңызы. Шеміршек және сүйек тіндері бірігіп ішкі орта тіндері жүйесіне жататын қаңқалық дәнекер тіндер тобын құрайды . Сондықтан оларға ішкі орта тіндерінің барлық жалпы белгілері тән мезенхимадан дамуы ; 2 ) жасушааралық затының көп болуы ; 3 ) организмнің гомеостазын сүйемелдеу функциясы . Қаңқалық тіндердің ерекшелігі - барлық жеке қызметтерінің ішінен оларда , әсіресе , тіректік және механикалық функциялары жақсы дамыған . Басқа да дәнекер тіндер сияқты , қаңқалық тіндер жасушалардан және жасушааралық затттан тұрады .Қаңқалық тіндер сонымен қатар қорғаныш , транс порттық қызметтерді атқарады , су - тұздық алмасуға қатысады . Осының барлығы бірігіп организмнің гомеостазын қамтамасыз етеді . 1. ШЕМІРШЕК ТІНДЕРІ Шеміршек тіндері дәнекер тіндерінің жоғары маманданған тобын құрай ды . Олар ауа тасымалдау жолдары мүшелерінің ( мұрын , көмей , кеңірдек , бронхылар ) , құлақ жарғағының , буындардың , омыртқааралық дискілердің құрамына кіреді , іштегі нәресте скелетінің едәуір бөлігін құрайды . Шеміршек тіндерінің функциялары : 1 ) іштегі нәрестеде - пішін қалып тастырушы , яғни олар кейін сүйек тіні дамуына негіз болатын шеміршекті модель ( қалып ) құрайды ; 2 ) постнаталды кезеңде тіректік қызмет атқарады ( мысалы , қуысты ағзалар қабырғасының қаттылығын қамтамасыз етеді ) . ШЕМІРШЕК ТІНДЕРІНІҢ ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ ЖӘНЕ КЛАССИФИКАЦИЯСЫ . Шеміршек тіндері шеміршек жасушаларынан ( хондробласттар , хондроциттер , хондрокласттар ) және жасушааралық заты нан тұрады . Шеміршек тіндері массасының 70-80 % -ын - су , 10 15 % -ын - органикалық заттар және 4-7жын - минералды заттар құрайды . ХОНДРОБЛАСТТАР - шеміршек тінінің аз диреференцияланған , бөлінуге қабілетті және хондроциттерге дами алатын жасушалары . Хондробласттар , жогары синтездік белсенділік көрсе тіп , жасушааралық затты өндіре алады . Эмбриондық кезеңде олар шеміршек тінінің гистогенезін қамтамасыз етеді , ал кемеліне жеткен шеміршек тінінде хондробласттар камбалды элементтер ретінде қызмет атқарады . ХОНДРОЦИТТЕР - шеміршек тінінің пісіп жетілген , синтездік белсен ділігі төмендеген жасушалары . Олар кемеліне жеткен шеміршек тіні жасу шаларының басым бөлігін құрайды . ХОНДРОКласТТАР - шеміршек тінін белсенді бұзатын жасушалар . Олар калыпты шеміршек тінінде болмай ды , тек патологияға ұшыраған жагдайла ( мысалы , шеміршек матриксінде минералды тұздар көп мөлшерде жиналганда ) гана пайда болады . ЖАСУШААPАлық зат немесе ШЕМІРШЕК МАТРИКСІ - шеміршек тінінің химиялық құрамы күрделі , функциялық тұрғыдан жетекші құрамдасы . Ол негізгі аморфты заттан және II - типті коллаген ақуызынан құ рылган талшықтардан тұрады . Коллагенді талшықтар шеміршек тінінің құрғақ массасының 50-70 % құрайды және шеміршек тініне механикалық беріктік береді . Эластикалық талшықтар тек қана эластикалық шеміршек тінінің құрамында болады . Herturi аморфты зат протеогли кандардан ( коллагенді емес |