Оқытушы ф.ғ. к. Асылова Р. О


Вольтер мен Бомарше сағатпен әуестенген



бет8/9
Дата31.12.2021
өлшемі283,64 Kb.
#23840
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Байланысты:
10-11-12

Вольтер мен Бомарше сағатпен әуестенгенЕсімдері аңызға айналған Француз жазушылары Вольтер мен Бомарше бос уақыттарын сынған сағаттарды жөндеумен өткізген. Вольтер тіпті хронометр құруды комерциялық жолға айналдырған екен. Тіпті Швейцарияда шағын фирма құрып, сол арқылы туған жері Францияға және өзге де мемлекеттерге сағат тасымалдап отырған. Бір қызығы сағат сату үрдісі – заманауи желілік маркетингті еске түсіреді. Мысалы, сатып алушыларды табуға көмектескен достарына жазушы арнайы сыйлық беріп отырған екеБайрон жануарларды қатты жақсы көретін. Кембридж университетінде оқып жүрген кезінің өзінде ит асырап алмақшы болған екен. Бірақ, ондағы тәртіп ит асырап алуға қарсы еді. Ал бөлмеде қонжық ұстау туралы сол жердегі тәртіпте еш айтылмағандықтан Джордж Гордон Кембриджге кішкентай қонжықты алып келеді. Өзінің қысқа ғана ғұмырында ақын түлкіге, қыран құсқа, борсыққа, тырнаға тіпті қолтырауынға шатыр жасап берген. Бір қызығы Байрон серуендеуге шыққанда соңынан аулада жүрген төрт қазы ілесіп шығады екен.

30




3

Көркем конфликт ерекшелігі

Конфликт (әдебиеттанудағы) немесе көркемдік қақтығыс - әдеби шығарманың мазмұнын сипаттайтын негізгі категориялардың бірі (ең алдымен драмалық немесе драмалық ерекшелігі бар шығармалар). Терминнің шығу тегі латын сөзімен байланысты - қақтығыс, ереуіл, ұрыс, күрес (Цицеродан табылған).

Өнер шығармашылығындағы конфликт - бұл қайшылық, сюжетті құру, образдар жүйесін, әлем туралы түсініктерді, адам мен өнерді, композицияда көрінетін жанрдың ерекшеліктерін қалыптастыратын, сөйлеуге және кейіпкерлерді суреттеу тәсілдеріне із қалдыратын, адамның туындыға ерекше әсерін анықтайтын - катарсис

Лессингтің драмалық теориясында Гегельдің эстетикасында «қақтығыс» ұғымы кейінірек «қақтығыс» терминімен қолданылған (қақтығыс қақтығыстың сюжеттік түрі немесе, керісінше, қақтығыстың ең жалпы түрі деп саналады).

Әдетте шығармаларда (әсіресе үлкен формаларда) қақтығыстар жүйесін құратын бірнеше қақтығыстар болады. Ол қақтығыстардың белгілі бір типологиясына негізделген, олар ашық және жасырын, сыртқы және ішкі, өткір және ұзаққа созылатын, шешілмейтін және шешілмейтін және т.б.

Тиісті жанрлардың дизайнына қатысатын қайшылықтар қайғылы, күлкілі, драмалық, лирикалық, сатиралық, юморлық және т.б. болуы мүмкін.

Сюжеттің шешіміне сәйкес, әдеби шығармалардағы қақтығыстар - бұл әскери, этникааралық, діни (конфессияаралық), ұрпақтар аралық, отбасылық, әлеуметтік қақтығыстар саласын қалыптастыратын және сол арқылы әлеуметтік (әлеуметтік-психологиялық) жанрдың жалпылануын анықтайтын (мысалы, ежелгі эпостар: үнділік «Махабхарата», «Илиад»). «Гомер; жаңа эпостар мен тарихи романдар: В. Скотттың, В. Гюгоның романдары, Л.Н.Толстойдың» Соғыс және бейбітшілік «, О.Балзақтың, С.Диккенстің, М. Е. Салтыков-Щедриннің шығармаларындағы әлеуметтік роман; ұрпақ туралы Тургеневтің «Әкелер мен ұлдар», Ф.М. Достоевскийдің «Жасөспірім», «Отбасы шежіресі»: Т. Манннің «Кенеттен шыққан бүлдіршіндер», Д. Гальсвортидің «Форсит туралы дастаны», Р. Гара; Кеңес әдебиетіндегі «өндірістік роман» жанры және т.б.).



Ең айқын жанжал драмада көрсетілген. В.Шекспир мен А.Чеховтың драматургиясында осыған байланысты екі полюс ашылды: Шекспирдің ашық қақтығысы, Чеховтың күнделікті өмірде жасырған конфликті бар. ХІХ және ХХ ғасырдың басында драматургиядағы қақтығыс көрінісінің ерекше формасы - «пікірталас» (Г. Ибсеннің «Қуыршақ үйі», Д. Б. Шоудың драмасы және басқалары), ол кейіннен экзистенциалистік драмада қайта қарастырылып, қайта ойналды (Дж.П. Сартре, А. Камус, Дж. Ануил) және Б. Брехттің «эпикалық театрында» модернистік антидрамада (Е. Ионеско, С. Бекетт және басқалары) абсурдтыққа жол ашылды. Бір шығармада Шекспир және Чехов сызықтарының үйлесуі де кең таралған (мысалы, М. Горькийдің драматургиясында, қазіргі кезде Т. Стоппардтың «Утопия жағалауы» театр трилогиясында). Жақында «қақтығыс» санатын «диалог» категориясынан алып тастады (М. Бахтин), бірақ мұнда әдебиеттанудың іргелі категорияларына қатысты уақытша ауытқуларды көруге болады, өйткені әдебиеттегі қақтығыс категориясы тек көркем мазмұнның өзі емес, шындықтың диалектикалық дамуы болып табылады.

30




4

1. Ызалы, кекті күлкіні қалай атаймыз?


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет