Қожа ахмет ясауи атындағы халықаралық
жүктеу/скачать 3,13 Mb. Pdf көрінісі
|
Акмеология оқулық
| Зертеуші
ғалымдар Анықтамалар Көшбасшылық ... Хой У.К., Мискель Ж.Г. «... кең мағынада бір топ мүшелердің ішкі және сыртқы оқиғаларды шешуде белсенділіктерінің артуына, жеке тұлғаның талпыныстары мен қабілеттеріне, күш көрсету байланыстары мен ортақ бағыттарына әсер ететін әлеуметтік үрдіс» Ерен Е. «... бір топты белгілі бір мақсат төңірегінде жинай алу мен осы мақсаттарды жүзеге асыру үшін оларды әрекетке көшірудегі білім мен қабілеттердің жиынтығы» Роббинс П.С. «... мақсаттарға жету үшін топқа ықпал ету қабілеті» Паксой М. «... әсер ету, бағыт көрсетуде жол сілтеу, белсенді әрекеттерді жүзеге асыру» Челик В. «... екі немесе одан да көп адамды күштеу немесе әсер ету жолымен бағыттау» Башаран И.Е. «... бар күштерін салу үшін мүмкіндік жасау, кедергілерді жойып, дамуларын қамтамасыз ету және оларға жол көрсету» Zel U. «... ортақ бір мақсатқа топтың қызметін дұрыс бағыттау мақсатындағы жеке тұлғаның тұтас іс-әрекеті» Torlak N.G. «бір мақсатқа жету үшін басқа тұлғалардың іс-әрекеттерін басқару ......» Уманский Л.И. «... топтағы қоғамдық белсенділіктің бір формасы. Жетекшілік жасайтын тұлға үнемі өмірлік белсенді позицияны ұстайды, топтың мүшелері арасында беделді» МалиновскийА.В. «...мақсатқа жету үшін әрекет жасауға талпындыратын, жеке даралық пен топтағы адамдарға әсер ете алуға қабілеттілік» Немов Р.С. «... адамның лидер рөліндегі іс-әрекетімен байланысты әлеуметтік–психологиялық құбылыстар жүйесі» 227 оның жүзеге асатын орта мен байланыстары мен тәуелділіктерін айқындауға бағытталған. Жеке тұлғалық жағдаяттық теория: 1) көшбасшының сипат- тары мен мотивтері; 2) ізбасарларының санасында соңынан еруге ұмтылдыратын көшбасшылық бейне мен мотивтер; 3) көшбасшы рөлінің сипаттамасы; 4) көшбасшының атқаратын қызметі мен оның ізбасарларын баулитын ресми және құқықтық параметрлерін тудырады. Көшбасшылық ізбасардың функциясын күту (экспентация) деп, теорияның мазмұнында көшбасшы, бәрінен бұрын өзінің соңынан басқаларды ертіп, алып жүретін адам тұрғысынан қарастырылады. Өзін қоршаған адамдарда оңды пікір қалдыру және сендіре білу мүмкіндігі ерекше маңызды болып табылады. Бұл теория қазіргі заманғы қоғам өмірінде барынша таралымға ие болуда, әсіресе ол саяси қызметте саясаткерлердің өздерінің көпшілікке танымал болуы және жақтаушыларына әсер етуі үшін қажеттілік туындатуда. ХХ ғасырдың 90-шы жылдарындағы көшбасшылықтың құндылық теориясы ерекше қызығушылық туғызады (Г.Фейрхолфи, Сюзан және Томас Кучмарский). Көшбасшылықтың құндылық тұжырымдамасы, бәрінен бұрын кенеттен пайда болатын көшбасшылық үдерісті ұйымдастыру субъектілерінің іс-әрекеті бағытының негізі болып табылады. Көшбасшылықты екі жақты психологиялық үдеріс (З.Фрейд): бір жағынан - топтық; екінші жағынан - жеке. Осы үдерістердің негізінде көшбасшының адамдарды өзіне тарта алу қабілеттілігі, ойланбастан таңдау, шексіз қадірлеу, сүйіспеншілікке бөлену қабілеттілігі жатыр. Ғалым бірдей тұлғалардан тұратын адамдардың ұрпағы сол тұлғадан көшбасшы жасай алады деп біледі. Көшбасшы түсінігінің жан-жақтылығы мен көпқырлылығына байланысты оның дәл нақты, бірегей жауабын тауып айту қиын. Этимологиялық тұрғыдан көшбасшы болу (lead), көшбасшы (leader) және көшбасшылық (leadership) сөздерінің англо-саксон тілінде негізі жүктеу/скачать 3,13 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|