Электр заряды. Электрлену. Электр зарядының сақталу заңы. Кулон заңы.
+
+
-
+
Ойлан Жұптас Бөліс Ойлан Жұптас Бөліс І-топ. 1. Электр, электр заряды дегеніміз не? 2. Зарядтардың тегі, денелерді қалай зарядтаймыз? 3. Бір-біріне үйкелген денелердің электр зарядын тәжірибе жүзінде қалай байқауға болады? 4. Элементар заряд дегеніміз не? 5. Сандық мәні неге тең? ІІ-топ. 1. Денелерді электрлеудің әдістері. 2. Денелердің зарядталғанын анықтауға болатын құрал. 3. Электр зарядын бір денеден екінші денеге қалай беруге болады? 4. Тұйық жүйе деп қандай жүйені айтамыз? 5. Электр зарядының сақталу заңының тұжырымы. ІІІ-топ. 1. Электр заряды бар денелердің өзара әрекеттесу күшін анықтауға бола ма? 2. k – коэффицентінің мағынасы қандай? 3. Кулон заңы бойынша зарядтардың өзара әрекетін қалай түсінеміз? 4. SI жүйесінде заряд бірлігіне анықтама бер. 5. Ортаның салыстырмалы диэлектрлік өтімділігі және оның физикалық мағынасы қандай? Қосымша сұрақ: Суперпозиция қасиеті дегеніміз не?
Шарль-Огюстен Кулон (Шарль-Огюстен Кулон – француз физигi және инженерi Ангулем қаласында (Франция) мемлекеттiк шенеунiк жанұясында дүниеге келген.
Француз ғалымы Ш.Кулон 1785 жылы тәжірибе жүзінде вакуумдегі нүктелік зарядтардың өзара әсерлесу заңын ашқаннан кейін, 18 ғасырдың соңына қарай, электр құбылыстарын сандық жағынан зерттеу басталды. Өлшемдері өзара әрекеттесетін денелердің арақашықтығынан бірнеше кіші болатын денеде орналасқан зарядты нүктелік заряд деп атайды. Тәжірибелер зарядталған денелер арасындағы өзара әрекеттесуші күштері олардың геометриялық өлшемдеріне, денелердің пішіне мен олардың электрлену дәрежесіне байланысты екенін көрсетеді. Бірақ нүктелік зарядтар үшін денелер арасындағы өзара әрекеттесу күштері Кулонның қарапайым заңына бағынады. Өз тәжірибесінде Кулон жіңішке серпімді сымға ілінген және шыны цилиндр тәріздес ыдысқа орналастырылған, А шыны таяқшадан тұратын қондырғы-іиірмелі таразыны қолданды. Таяқшаның бір ұшына кішкентай а металл шар бекітілген, ал екінші ұшында оны теңгеріп тұратын жүк (қарсы салмақ) бар.Жіптің жоғарғы ұшы оның ширатылу бұрышын анықтауға арналған бөліктері бар шкалаға бекітілген (Г). Ыдыс тығынындағы саңылау арқылы дәл сондай басқа в сынақ шар енгізіледі. Егер шарларға оң заряд берсек, онда олар бір-бірімен өзара әрекеттеседі. Өзара әрекеттесуші күшінің шамасын жіптің ширатылу бұрышына қарап анықтауға болады.
Бүкіләлемдік тартылыс заңы
F=G
“Вен” диаграммасы
Кулон күші
Бүкіләлемдік
тартылыс күші күші
F
Достарыңызбен бөлісу: |