Жарықтын жутылуы (адсорбциясы) деп зат аркылы откен жарык толкынынын толкын энергиясынын баска турге турлену салдарынан, энергия жогалту кубылысын айтады. Натижесінде жарык аркылы откенде интенсивтік азаяды.
58.Жарық шашырауы. Жарықтың молекулалық, комбинациялық шашырауы. Жарыктын шашырауы Кейде омірде жарыктын шашырауы да байкалады. Мысалы, таза суда жарыктын шашырауы оте байкалмайды, егер суга атір тамызып жіберсек, суда жарыктын шашырауы анык байкалады. Шашырау улкен болмаган кезде, шашыраган жарык когілдір тусті болады, ал откен жарык саргыш болады. Суйыктын лайлануы арткан сайын, шашырау арта береді де, откен жарыкта тек корінетін жарыктын узын толкындары калады.
Жарыктын комбинациялык шашырауы — белгілі бір затка тускен жарыктын сол заттан толкын узындыгы озгере отырып шашырауы. Бул кубылысты 1928 жылы ресейлік физиктер Г.С. Ландсберг пен Л.И. Мандельштам (кварц кристалдары ушін) жане үнді физиктері Ч.В. Раман мен К.С. Кришнан (суйыктыктар ушін) аркайсысы бір-біріне тауелсіз оз беттерінше ашкан. Сонгы екі галымнын енбектері дуниежузілік адебиетте бурынырак жарык коргендіктен, шет елде бул қубылысты раман эффектісі деп атайды. Жарыктын комбинациялык шашырауы арнаулы кондыргынын комегімен бакыланады.
59. Жарықтың оптикалық бір текті емес ортадан өтуі. жарык саулесінін бастапкы таралу багытын озгертіп, жан-жакка ауыткуы. Бул кубылыс жарыктын оптикалык жагынан біртекті емес ортада таралуы кезінде байкалады. Сол орта ішіндегі богде болшектер жарыктын таралу багытын озгертеді. Жарык толкынынын электр орісі асерінен мундай орта электрондары еріксіз тербеледі де, барлык багытта бастапкы толкын жиілігіндей екінші реттік электрмагниттік толкындар шыгарады. Жарык богде коспалардан мукият тазартылган ортадан (заттан) откенде де шашырайды. Ойткені молекулалар мен атомдар уздіксіз козгалыста болатындыктан, шагын колем ішінде де заттын тыгыздыгы озгеруі мумкін. Осы озгеріс салдарынан да жарык шашырауы байкалады.
