102.Табиғи және поляризацияланған жарық. Жарык толкындары электромагниттік толкындардын бір түрі болып табыладыда, ол атомдагы электрондарга негізгі асерін тигізеді. Сондыктан тек жарык векторын – электр орісі векторын карастырамыз. Жарык толкынынын электр орісі векторы турлі жакка багытталган, ягни ар турлі жазыктыкка тербелуі мумкін. Олай болса, электр орісі векторынын кеністікке осылайша барлык багытта таралатын жарыгы табиги жарык деп аталады.
Кейбір жагдайларда жарык толкыны тек белгілі бір багытта гана тербелуі мумкін. Осындай жарык поляризацияланган жарык деп аталады. Жартылай поляризациялаган жарык деп – векторынын тербелісіне кобінесе багытталган жарыкты айтады. Егер жарык векторы тербелістері бір гана жазыктыкта болса, онда бул жарык жазык поляризацияланган жарык болады. Бул жазыктык поляризациялану жазыктыгы деп аталады. Табиги жарык ушін жане жазык поляризацияланган жарык ушін жане Табиги жарыкты, поляризаторларды пайдаланып, жазык поляризацияланган жарыкка айналдыруга болады. Поляризатор ретінде анизотропты орталарды пайдаланады.
103.Жарық толқынының көлденеңділігі. Жарык толкындары электромагниттік толкындардын бір турі. Жарык толкындарынын орісін электр векторы (Е) мен магнит векторы (Н) аркылы сипаттауга болады. Бул векторлар озара жане толкын таралатын багытка перпендикуляр болатындыгы белгілі. Жарык толкыны орісінін векторлары уздіксіз озгеріп, ягни удайы тербеліп турады, Арнап жургізілген тажірибелер натижелеріне караганда жарыктын фотохимиялык асері онын орісінін электр векторы асеріне байланысты. Сондыктан бул вектор кейде жарык векторы деп те аталады. Жарык тербелістері делінгенде осы Е векторы тербелісі айтылады. Жарык толкынынын интенсивтігі, ягни 1 секундта толкын таралатын багытка перпендикуляр 1 см2 ауданнан отетін жарык энергиясынын молшері, онын электр векторынын амплитудасынын квадратына тура пропорционал болады.
104.Екі диелектриктің шекарасында шағылған және сынған сәулелердің поляризациясы. Табиги жарык екі диэлектрик шекарасына туссе, онда жарыктын біразы шагылады, ал біразы сынады. Шагылган жане сынган саулелердін жолдарына анализатор койып олардын поляризациялану дарежесін аныктауга болады.
Айталык саулесі пластинасына туссін жане турінде шагылсын. Осы шагылган саулені турмалин пластинасынан откізіп, шагылган сауленін интенсивтігнін байкауга болады. Егер турмалин пластинасын осі бойынша айналдырсак шагылган саулелердін интенсивтігі озгеріп отыратындыгын кореміз. Бул жагдай шагылган сауленін жартылай поляризациялангандыгын корсетеді.Поляризациялану дарежесі тусу бурышына байланысты болады. Тусу бурышынын бір манінде, ягни мынадай шарт орындалганда
шагылган сауле жазык поляризацияланады, мундагы – Брюстер бурышы делінеді.