Орындаған: Қмб 1-01 топ
жүктеу/скачать 0,7 Mb. Pdf көрінісі
|
| Сталинград шайқасы (1942 ж. ш лде- 1943 ж. ақпан).
1942 жылы 17 ш лде Сталинград түб ндег кеск лескен ұрыстар басталды. 1942 жылы күзде Сталинград шайқасының жалыны Батыс Қазақстан даласына жетт . 1942 жылы күзде жоғарғы Кеңес Төралқасының жарлығымен Каспий алабында соғыс жағдайы енг з лд , ал 1942 жылғы қыркүйект ң 1- нде Атырау қорғаныс комитет құрылды. 1942 жылғы қыркүйект ң 15- нде мемлекетт к қорғаныс комитет соғыс жағдайын енг зд , ал 1942 жылы 26 қазанда Орал аймағы әуе шабуылынан қорғану бөл мдер н ң қатарына енг з лд . 1943 жылғы желтоқсанда белг ленген шекара бойынша Қазақстан Сталинград облысымен шектест (Каспий тең з нен Александров Гайға дейнг 500 км.) 1942 жылы 9 қазанда Қазақ КСР үк мет Сталинград майданының ең жақын тылы Қазақстан екен н, сондықтан бұдан артық шег нет н жер жоқ екен н айтып, Сталинградты қорғаушы жерлестер не үндеу тастады. Батыс Қазақстан жер нде алты қорғаныс шеб , Сайхан, Орда, Чапаев, Тайнақ аудандарында арнайы аэродромдар салынды. Сталинград майданының көптеген әскери бөл мдер , материалдык, техникалық базалары Батыс Қазақстанда орналастырылды. Орал қаласында әскери байланыс торабы орналасты Батыс Қазақстан жер нде 70-ке жуық әскери госпиталь жұмыс стед . Гитлерл к ұшақтар Сайхан, Жән бек, Шұңғай станцияларына шабуыл жасап, 7 млн. сом шығын келт р лд . Сталинград майданын барлық жағынан Қазақстан қамтамасыз еткен. Осында көптеген әскери техника жөндеуден өтт . Мысалы, б р ғана Ақтөбеде ай сайын 30 ұшақ құрастырылды. Каспий бассейнн нде орналасқан Гурьев майданы Орта Азиямен, Кавказбен байланыстыратын нег зг көп рге айналды. Қазақстан жер нде құрылған 292,387-атқыштар дивизиясы, 81-атты әскер дивизиясы т.б. Сталинградты қорғауға т келей қатысты. Сталинградтың түб нде көптеген Қазақстандықтар ерл кт ң неб р тамаша үлг с н көрсетт . Жамбылдың ұлы Алғадай Сталинград түб нде ерл кпен қаза тапты. Г.Сафиулин, М.Баскаков сияқты азаматтардың басқарған әскери бөл мдер жауды талқандау барысында көп үлес қосты. Мысалы, М.А.Баскаков басқарған батареяның 43 зенитш с трактор заводын қорғап, жаудың 11 танк с н жойып жеберд . 36 зенитш қаза тапты, б рақ б р адам да шег нбед . 1942 жылы 19 желтоқсанда Қарағандылық ұшқыш Нүркен Әбд ров Боховская- Пономаревка ауданындағы әуе шайқасында ұшағын жау танк лер шоғырына құлатып, ерл кпен қаза тапты. 28-29 атқыштар дивизиясының жауынгерлер жауды Сталинградтың Киров ауданына енг збей, танк мен зеңб ректер жөндейт н заводттың жұмыс стеу н қамтамасыз етт . 1943 жылы бұл дивизиялар, 72 және 73-гвардиялық дивизияларға айналып, « Сталинград дивизиясы» құрметт атағына ие болды. Оңтүст к Қазақстандық жауынгер Толыбай Мырзаев «Павлов үш н» қорғауға ерл к көрсетт . Сталинград түб нде қазақстандықтар К.Сатпаев пен А.А.Бельгин өздер н ң ерл г нәтижес нде Кеңестер Одағының батыры атағына ие болды. 116- атқыштар дивизиясы, 565-атқыштар полк н ң 7-ротасының жаунгерлер Сталинград көшелер нде ерл кпен шайқасты. Олардың ерл г жүктеу/скачать 0,7 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|