«Орта ғасырдағы Азия және Африка тарихы»
Дели сұлтандығының гүлденуі мен құлдырауы
жүктеу/скачать 0,66 Mb.
|
Азия
| 2.Дели сұлтандығының гүлденуі мен құлдырауы. XІІI ғасырдың ІІ жартысында монғол хандарының жағынан қауіп күшейді де Дели сұлтандары Үндістанның жаулап алынбаған басқа территорияларына басып кіруін тоқтатуға мәжбүр болды. Сыртқы жаулардан басқа сұлтанға ірі феодалдармен күресуге тура келді. Сұлтан Алау-ад-Дин Хильджа (1296-1316 ж.ж.) өзінің күшті жалдамалы әскерінің арқасында қауіпті қарсыластарын жойды және монғолдардың үш шабуылына тойтарыс берді. Алау-ад-Дин салық есебінен мемлекеттік кірісті көтеруге, әскерді нығайтуға, феодалдарға өзінің абсолюттік билігін орнатуға бағытталған реформалар бастады. Алау-ад-Диннің негізгі іс шаралары:
салық жүйесін өзгертті; “базарлық құрылымды” енгізді; әскерді қайта құрып, оны күшейтті; икталық жүйені қайта қарады; алғаш рет аттарды таңбалауды енгізді; елде қатаң репрессиялық режим орнатты; бай адамдардың бір-біріне қонаққа баруына тыйым салды. Мемлекеттік ресурстарды мобилизациялау әскерді күшейтті, солтүстік-шығыс шегарада монғолдарға бірқатар ауыр шабуылдар жасауға және Деканға жорық бастауға мүмкіндік берді. Атақты әскербасы Малик Кафур кішкене облыстармен, Малабарадан басқа түгел Деканды бағындырды. Алау-ад-Дин – талантты қолбасшы, ақылды, шешімтал саясаткер болды. Оның өлімінен соң оның орнатқан жүйесінің тіпті ізі де қалған жоқ деп жазды Барани. Сұлтанаттың экономикалық жағдайының гүлденуі Мұхаммед Тоғалақ (1316-1320 ж.ж.) кезінде болды. Ол өз әкесін жасанды түрде өлтіру арқылы билікке келді. Мұхаммед Тоғалақ тәжірибелі әскербасы еді және өзі ІІ Александр Македонский сияқты әлемді билегісі келді. Салық жүйесінде өзгеріс жасады, икталық жүйені нығайтуға бағытталған іс-шаралар жүргізді. Мемлекет астанасын Делиден Деогирге ауыструы, Дели сұлтандығының әлсіреуіне жол ашты. Мұхаммед Тоғалақтың сәтсіз іс-әрекеттерінің бірі – ақша реформасы болды. Елде ашаршылық басталып, халық көтерілістер көбейді. 1358 жылы Гуджараттағы көтеріліс кезінде Мұхаммед Тоғалақ қайтыс болды. жүктеу/скачать 0,66 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|