● Ақ Орданың ыдырауынан құрылды
●Құрушысы –Әбілқайыр,1428ж құрды
●Әбілқайыр –Жошы ханның бесінші ұлы Шайбани ханның ұрпағы,яғни Шайбани Әбілқайыр
●Әбілқайыр жас кезінде әкесінен қалып,Жұмадық ханның қолында өседі
●Жұмадық хан маңғыттарға шабуыл кезінде қаза тауып,16 жасар Әбілқайыр тұтқынға түседі, бірақ маңғыт билері шешімі бойынша тұтқыннан босатылады
●1428ж.17 жасар Әбілқайыр 200-ден астам ақсүйек –шонжарлардың қолдауымен хан сайланады ●Әбілқайыр 40 жылдан астам хан болды
● Жер иеленудің 4 түрі болған: 1/Мемлекеттік жер ( хан жері) 2/ Інжулік жер 3/Вақфтық жерлер ( дін иелерінің)
4/ Шарулардың мүліктік жерлері ● «Иқта», «сойырғал» жерлері әскери немесе мемлекеттік басқару ісінде ханға адал қызмет істегендерге берілген және иқталық жер мұрагерлік болмады, сойырғал жер алған адамдар сатқындық жасаған жағдайда сойырғалды тартып алған.
●1377-1378ж.сойырғал алған Ұрұс ханның әскербасшысы Ұрұқ –Темір Тоқтамыспен бірге Әмір Темірге қашып кеткенде сойырғалға берілген жер қайтарып алынып, Тойшы деген әскербасыға берілген.
●Жерді бөлу, беру тек ханның билігінде болды
●Бұл салықтар монғол шапқыншылығынан кейін пайда болған
●Салықтың бұл түрлері ХІІІ –ХІV ғ. кең тараған
●Алтын Орда мен Шағатай ұлысында мал өсірушілерден мал басының 1/10 алынған
●Оңтүстік Қазақстан қалаларында қолөенршілер мен саудагерлер зекет салығын төлеген.
●Көшпелі аудандардағы малы шағын шаруалар соғым, сыбаға, сауын сияқты төлемдер төлеген
●Қарапайым адамдар әскери қызметкерлік жұымстарын өз аттарымен, қару –жарақтарымен атқарған
●Жазба деректерде ұлыс сөзі «ел» деген ұғымды да берген