20-ға жуық қала мен қоныстар қалған.
●1269ж.Талас жағасында құрылтай өтіп,белгіленген салықтан артық салық жинауға тиым салған заң қабылданды
●Йасы,Отырар,Құмкент,
Созақ қалалары жандана
бастады
●Қалалық өмірдің дамыған кезі –Ақ Орда
хандары Сасы Бұқа,
Ерзен,Мүбәрак,Шымтай-
лар кезінде болды
●Қолөнердің басты саласы –қыштан ыдыс жасау болды
●Отырарда шеберхана-
лардың көлемі 2 га.
●ХІІІ ғ.2-ж.Сыр бойы қалаларда кірпіш күйдіру кәсібі дамыды
●Қола,мыстан түрлі бұйымдар жасады
●Отырар маңында
зергерлік кәсіп жақсы
дамыды
●Көмбеден табылған
әшекей бұйымдар ішінде сұрау белгісі тәрізді «3» саны сияқты шекеліктер,
көп қырлы ауыр сырғалар бар
●Отырар,Тараз қалаларында әйнек жасау Х-ХІ ғ.белгілі
●Әйнектердің алуан
түспен жасалған
§ 33. Қазақстанның ХІV – ХV ғ. сәулет өнері
Сәулет өнері
Арыстан баб кесенесі
Қожа Ахмет Йассауи кесенесі
Алаша хан кесенесі
Көккесене
●Сәулет өнері Қазақстанда Х-ХІІ ғ.Қарахан мемлекеті-
Нің кезінде өркендей бастады
● ХІV – ХV ғ. ірі архитектуралық құрылыс жүйелері салына бастады
●Бұл кезде салынған тамаша кесенелер қатарына –Қожа Ахмет Йассуаи, Арыстан баб, Көккесене, Алаша хан,Дәуітбек, Тектұрмас кесенелері жатады
● ХІV – ХV ғ. сәулет өнерінің жаңа үлгілері қалыптаса бастады
●Ғимарат төбесін жабуда пайда болған жаңалық-күмбез –шатырдың шығуы
●Бұл кезеңдегі кесенелерді
сапалы материалдардан салды
● Арыстан баб кесенесіОтырар қаласының батыс жағында 3 км жерде, Сырдария өзеніне жақын орналасқан. ●Аңыз бойынша Арыстан баб VІІ-VІІІ ғ. өмір сүрген.
●Қожа Ахметтің рухани ұстазы болған ●Құлап қалған кесенесін Әмір Темір ХІV ғ.қайта салғызыпты. ●Кесене 2 бөлмеден тұрады,ортасында дәлізі бар
●Негізгі бөлмелердің төбесі күмбезбен көтерілген.
●Кесене ХІХ ғ.бірнеше жөндеуден өткен.
● ХІV – ХV ғ Әмір Темір бұйрығымен салынған ●Тамаша сәулет өнерінің туындысы
●Қожа Ахмет –ислам дінінің көрнекті өкілі, уағыздаушы,әрі ақын.
●Кесене Түркістанқаласының дәл ортасында
●Кесенені салуға Әмір Темір 1397 жылы бұйрық берген. ●Күмбезді салудағы басты мақсат –Қожа Ахметтің мұсылмандар арасындағы зор беделі арқылы оны пір тұтушылардың сеніміне ие болып, өз жағына тарту болды
●Кесененің аумағы -46,5*65,5 м. ●Биіктігі – 37,5 м.
●Кесене 35 бөлмеден тұрады
●Залдың ортасында 1399 жылы жасалған үлкен тайқазан бар.
●Бөлмелердің ішіндегі негізгісі – кітапхана.
●Басты бөлмеде Ахмет Йасауидың мүрдесі қойылған
●Күмбездің барабандарын айналдыра араб жазуы бар.
● ХІV – ХV ғ.арасындағы сәулет өнерінің басты бір ескерткіші
●Күмбез Ұлытау ауданында-
