Ортағасырлық Қалалар мен өнер
жүктеу/скачать 38,99 Kb.
|
| 1096 жылы .......... айында салжұқ түріктерінің әскері Кіші Азияға ба- сып кірген кресшілерді толық дерлік қырып жіберді.
Ұзақ қанды шайқастан кейін кресшілер .............. басып алды. Ол жерде кресшілердің бір көсемі өз князьдығын құрды да, Иерусалимге бармай, сонда қалды. Кресшілер армяндардың Эдесса деген бай қаласын басып алды. Осы арада кресшілердің тағы бір мемлекеті ............ графтығының негізі қаланды. Қай жылы шілде айында кескілескен шабуылдан кейін кресшілер Иерусалимді алды. Кресшілер Жерорта теңізінің шығыс жағалауындағы шағын жерде өз мемлекеттерін құрды. Олардың ішіндегі ең бастысы .................... корольдігі болды. Кресшілер Жерорта теңізінің шығыс бөлігін басып алды, солтүстіктен оңтүстікке созылған жерді қолға қаратып бағындырған қалалары. Франциядағы Клерво монастырының аббаты Бернар христиандарды қолына қару алып, қайтадан Палестинаға аттануға шақырды. Бұл шақыруды француз королі ................. пен неміс императоры қабыл алып, 1147 жылы екінші крест жорығын жасады. Олар Кіші Азияда салжұқтардан жеңіліп қайтты. 1187 жылы Мысыр сұлтаны ................... кресшілерді Палестина мен Сириядан қуып шықты. Иерусалим қайтадан мұсылмандар қол астына көшті. Иерусалимді мұсылмандардан қайтарып алу үшін ..............., ....................., ......................... корольдері 1189–1192 жылдары үшінші крест жорығын жасады. Ол жорық та нәтижесіз аяқталды. 1202 жылғы төртінші крест жорығын ................. папа ұйымдастырды. Кресшілер қасиетті жерге теңіз арқылы бармақ болып, Вене- цияның кемелерін жалдады. 1202 жылы кресшілер Константинопольді басып алып, Еуропаның ең бай қаласын иемденген кресшілер Византияда өз мемлекетін құрып, Палестинаға бармай қалды. Олардың мемлекеті Латын империясы деп аталып, ........ жылға дейін өмір сүрді. Француз королі .................. 1270 жылғы сегізінші крест жорығы кезінде қайтыс болды. Крест жорықтарының Батыс Еуропа елдері үшін біраз пайдалы жақтары да болды. Біріншіден, Жерорта теңізіндегі сауданың қыза түсуіне ықпал етті. Бұл саудада Солтүстік ................ қалалары үстемдікке ие болды. Екіншіден, Батыс Еуропа халықтары Шығыстан жоғары дәрежеде дамыған мәдениеттің үлгісін игерді. Кресшілер мұсылман халықтарынан нелерді үйренді. Үшіншіден, еуропалықтар Шығыстан жаңа егіс дақылдарын көріп, Еуропада ..........., ..............., .................., ...................... өсіре бастады. Еуропалықтар Шығыс халықтарынан жібек мата тоқуды, айна жасауды, металды сапалы өңдеуді үйренді. §11. КРЕСТ ЖОРЫҚТАРЫНАН КЕЙІНГІ ХРИСТИАНДЫҚ ЕУРОПА ЖӘНЕ МҰСЫЛМАН ӘЛЕМІ 1291 жылы кресшілердің соңғы тірегі ....... құлады. .............. мен .......... көпестері бұрын византиялықтар мен арабтар үстемдік құрған Жерорта теңізіндегі саудаға ие болып, зор пайда түсірді. Еуропа тұрғындары өздеріне бұрын белгісіз болып келген дақылдарды өсіре бастады. Шығыс елдерінің ауылшаруашылығы техникасын пайдаланды .................. Ең қызығы, Шығыста мұсылмандардың ................. хат тасуға пайдалануын еуропалықтар да үйренді. Еуропаның саудасы екі бағытта жүрді. Біріншісі – ................ теңізі арқылы Испания, Оңтүстік және Орталық Франция, Италия елдері өзара сауда байланыстарын орнатты. Сондай-ақ Византия, Қара теңіз бойы және Шығыс елдерімен сауда жасасты. Бұл бағытта ........... қалалары үстемдік етті. Келесі бағыт .............. және ................... теңіз бойын қамтыды. Бұл бағыттағы саудаға Рустің солтүстік-батыс облыстары, солтүстік Германия, Скандинавия елдері қатысты. Жәрмеңкелер Франция, Италия, Германия мен Англияда өткізіліп тұрды. Жыл бойы жұмыс жасап тұратын Франциядағы .................. жәрмеңкесіне елдің түкпір-түкпірінен және шетелдерден көптеген көпестер келіп тұрған. Тау-кен кәсіпшілігі дамып, өз алдына бір салаға айналған елдер. Крест жорықтарына белсенді қатысушыларының бірі болған мемлекет. Крест жорықтарында ағылшын корольдері біраз қаражат жұмсап әлсіреді. Ағылшын королі ............................. көп уақыты мен қаржысын жорыққа жұмсады. Крест жорықтары кезінде Германияда .................... әулеті билік жүргізді. Атақты ........................... үшінші крест жорығына қатысып, Сирия жерінде суға кетіп, қайтыс болды. Германияның билеушісі .......................... деп аталды. Герман императорлары Римді елдің орталығы деп санады және үнемі Италияны жаулап алу жолында соғыстар жүргізді. .............. крест жорығында кресшілердің Константинопольді алуы Византияны әлсіретіп, христиан шіркеуінің православиелік бағытына соққы болып тиді. Византияның аумағы кішірейді атап айтқанда, Кіші Азия мен Македонияның, Фракияның аз бөлігі, Пелопонесс қарады. Византия бұрынғы қалпына келе алмай, XV ғасырда ................. шабуылынан біржолата құлады. ...................... Папаның кезінде католик шіркеуі күшейіп, Еуропа билеушілерінің үстінен қарайтын күшке айналды. Бірінші крест жорығы аяқталып, көптеген рыцарьлар Еуропаға қайтып кеткеннен кейін, Палестинада қалған тобына көмек ретінде діни-рыцарьлық ордендер (ұйымдар) құрылды. ХІІ ғасырдың соңында немістердің ........... ордені қалыптасты. Папа ІІІ Иннокентий Балтық бойы тайпаларының жерлеріне крест жорығын жариялады. Бұл жерлерді жаулау үшін Ливон немесе .............. ордені құрылды. ......... жылы Тевтон ордені Семсерлілер орденімен бірікті. 1386 жылы .............. мен .................. одақ құрып, 1410 жылы Грюнвальд түбіндегі шайқаста Тевтон орденін күйрете жеңді. 1466 жылы орден ............ тәуелділігін мо йындады. XI ғасырдан бастап .................... сұлтандары мұсылман әлемін біріктіруге тырысты. ХІІІ ғасырда монғолдардың шапқыншылығы Ортаазиялық мұсылман мемлекеттерін қиратып, 1258 жылы ............... халифатының құлауына әкелді. Иранның көп бөлігі Монғол империясының құрамына енді. Мәмлүктер ортағасырлық Мысырдағы ............. және ............. халықтары өкілдерінен шыққан жауынгер-құлдар болатын. Мәмлүк сөзі араб тілінен аударғанда қандай мағынаны білдіреді. Қазақ даласынан бала күнінде тұтқынға түсіп, кейін Мысырда сұлтан болған Бейбарыстың орны ерекше. Ол ................... жылдары 17 жыл бойы Мысырды биледі. ............ сарайлар, мешіттер салынып, канал құрылысы жүргізілді. Қолөнер, егіншілік, ғылым, сауда, қолөнер және мәдениет дамытылды. Бейбарыcтан кейінгі сұлтандар кезінде христиандық мемлекеттер толық жойылды, қай мемлекеттерде. Пиреней түбегіндегі мұсылман мемлекеттері, атап айтсақ, ................. халифаты 1031 жылы әмірліктерге ыдырап кетті. 1492 жылы Пиренейдегі біржолата жойылған, соңғы мұсылман мемлекеті. ХV ғасырдың ортасында ..................... Византияны құлатып, Кіші Азияда қуатты мұсылман мемлекетін құрды. Ислам діні бұрынғы Византия аумағына таратылды. §12. МОНҒОЛ ИМПЕРИЯСЫ Монғол тайпалары Х–ХІІ ғасырларда қай жерлерді мекендеген. ХІІ ғасырдан бастап монғол тайпалары ...................... , .............. көліне, ................... өзенінен ............. шөліне дейін созылып жатты. Біртұтас монғол мемлекетінің құрылуы Темужіннің (Темучин) атымен байланысты, ол қай жылдары өмір сүрді. Темужін ............ тайпасының ........... руынан шыққан. Әкесі Есугей батыр 1155 жылы ............. тайпасына шабуыл жасап, Темужін атты батырын қолына түсіреді. Сол жылы дүниеге келген баласының есімін Темужін деп қояды. Қай жылы Онон өзенінің бойында өткен Құрылтайда монғол және түркі тайпалары Темужінді «Шыңғысхан» деген атпен ұлы хан етіп көтерді. жүктеу/скачать 38,99 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|