Cурет 1 - Қазақтың тұлғааралық қатынасындағы әлеуметтік рөлдерге байланысты көрінетін жаңсақ нанымдар
Үшіншіден, нағашы, жиен арасындағы қарым-қатынас механизмдері де жиенге деген сүйіспеншілік, қайырымдылық, қамқорлық сияқты жаңсақ нанымдарды қалыптастырады. Себебі бұл жерде де қыз баланың әлеуметтік статусының өзіндік ерекшелігін байқауға мүмкіндік аламыз. Нағашы шеше буыннан тарағандықтан ол әр кезде қамқоршы болып есептелінеді.
Демек, отбасындағы қарым-қатынас, отбасылық мәдени құндылықтар этностық жаңсақ нанымдардың пайда болуына әсер ететін негізгі факторлар ретінде оның генезисін анықтайтын құрылымдық жүйелер.
Тұлғаның этноәлеуметтену процесін Тежфел мен Тернердің әлеуметтік біртектілену теориясымен (ӘБТ) түсіндіруге борлады[6,77].
Сонымен, қазіргі кезде ұлттық тұлғаны қалыптастыру оның әлеуметтену және мәдениеттену жүйелерімен сабақтастырыла қаралуда. Себебі, оның жүріс-тұрысы, келбеті, өмірлік бағыт-бағдары жоғарыда көрсетілген құндылықтар негізінде қалыптасады. Сондықтан жас ұрпақтың әлеуметтену мәселесі елімізде мемлекеттік саяси деңгейге көтеріліп отыр.
Біздің зерттеулеріміз осы факторлардың тұлғаның инкультурациялану процесіне қаншалықты әсер ететіндігін көрсетуге мүмкіндік берді. Соған орай тұлғаның әлеуметтік біртектіленуі оның ұлттық сана сезімінің негізі ретінде қалыптасатындығын сипаттадық.
Әдебиеттер:
Нельсон Т. Психология предубеждений: Секреты шаблонов мышления, восприятия и поведения. 2-е международное издание. – СПб: «прайм-ЕВРОЗНАК». – Москва: «ОЛМА-ПРЕСС», 2003. – 384 с.
Эриксон Э. Детство и общество. «Ленато» АСТ. Фонд «Университетская книга». – СПб., 1996. – 590 с.
Herskovits V.J. Les bases de Panthopologie culturelle. - Paris: Payot, 1967. – 132 р.
Каган М.С. Синергетика и культурология // Синергетика и методы науки. – СПб.: Наука, 1998. – C. 71-75.
Әмірова Б.Ә. Этностық жаңсақ нанымдар: теориясы мен практикасы. – Павлодар. 2009 – 360 с.
Taylor H.A. & Tversky B. (1996). Perspective in spatial descriptijons. Jornal jf Memory and Language, 35, - P. 371-391
Достарыңызбен бөлісу: |