Өсімдіктердің ұлпаларын жіктеу Күні: Жұмыс мақсаты



бет1/6
Дата04.04.2023
өлшемі254,28 Kb.
#79123
  1   2   3   4   5   6

«№49 орта мектеп»

Биология пәнінен 5-сынып бойынша


зертханалық жұмыстары
Пән мұғалімі: Турманова Роза Таубаевна
Лаборант: Саткеримова Набира Кобейсинкызы

2022 жыл
№1 зертханалық жұмыс.


Өсімдіктердің ұлпаларын жіктеу
Күні:
Жұмыс мақсаты:дайын микропрепараттарды микроскоп арқылы қарап,өсімдік ұлпаларының құрылысымен танысу.
Құрал-жабдықтар:микроскоп,өсімдік жасушалары мен ұлпаларының дайын микропрепараттары.
Жұмыс барысы
1.Өсімдіктің 6 түрлі ұлпасының әрқайсысының құрылысын қараңдар.
2.Ұлпалардың әртүрлі типтерінің құрылысының мынадай қырына назар аударыңдар:
1)Жасушалар бір типті ме?Олардың пішіндері қандай?
2)Жасушалар тығыз орналасқан ба,әлде бос орналасқан ба?Жасушааралық қуыстары ірі ме,әлде жасушалар бір-біріне тығыз орналасқан ба?
3)Вакуольдің құрылысы қандай?Олар көріне ме?
4)Пластидтері көріне ме?Егер көрінетін болса,түсі қандай?
5)Көрген ұлпалардың суретін салыңдар.Олардың атауларын жазыңдар.
6)Ұлпалардың әрбір типінің ерекшелігіне сипаттама беріңдер.
Кестені дәптерге сызып алып толтырыңдар.

Сипаттамасы
(белгісі)

Өсімдік ұлпаларының типтері

жабын

түзуші

негізгі

тірек

өткізгіш

бөлуші

Орналасқан жері



















Ұлпа тип тармағы



















Жасуша пішіні



















Жасуша типтері



















Жасушалар қалай орналасқан?



















Вакуолінің болуы



















Ерекшеліктері





















Қорытынды.Ұлпалардың құрылысы мен қызметінің өзара байланысты екенін өсімдік ұлпасының кез келген типінің мысалында дәлелдеп,
қорытынды жасаңдар.

№2 зертханалық жұмыс.


Жануарлардың ұлпаларын жіктеу
Күні:
Жұмыс мақсаты: дайын микропрепараттарды микроскоп арқылы қарап, ұлпалардың құрылысымен танысу.
Құрал-жабдықтар:микроскоп,жануар ұлпасының дайын микропрепараттары.
Жұмыс барысы
1.Жабын,дәнекер,бұлшық ет,жүйке ұлпаларының микропрепараттарын қараңдар.Олардың құрылысындағы ұқсастықтары мен айырмашлылықтары туралы қорытынды жасаңдар.
2.Бар болса,осы ұлпалардың негізгі және қосымша жасушаларын табыңдар.
3.Жабын және жүйке ұлпаларының жасушалары қалай бір-біріне жанасып жатады?
4.Микропрепараттарды оқулықтағы суреттермен салыстырыңдар.Осы ұлпалардың ағзадағы орнын анықтаңдар.
5.Қарастырған ұлпалардың суреттерін салыңдар,олардың атауларын жазыңдар.
6.Ұлпалардың әрбір типінің ерекшелігіне сипаттама беріңдер.Кестені дәптерге сызып алып толтырыңдар.

Сипаттамасы
(белгісі)

Жануар ұлпаларының типтері

эпителий

бұлшық ет

жүйке

дәнекер

Орналасқан жері













Ұлпа тип тармағы













Жасуша пішіні













Негізгі және қосымша ұлпалар













Жасушалар қалай орналасқан?













Жасуша бояуының ерекшеліктері















Қорытынды:Ұлпалардың әрбір типінің ерекшелігіне сипаттама беріңдер.Дәптерге «ұлпа» түсінігіне анықтама жазыңдар.

№3 зертханалық жұмыс.


Өсімдікбөлімдерінің:балдырлар,мүктәрізділер,қырықжапырақтәрізділер
ашықтұқымдылар мен жабықтұқымдылардың ерекше белгілерін анықтау.
Күні:
Жұмыс мақсаты:өсімдіктердің негізгі топтарының құрылысының ерекшеліктерін анықтау.
Құрал-жабдықтар:мүктәрізділер,қырықжапырақтәрізділер,ашықтұқымдылар мен жабықтұқымдылардың кеппе-өсімдіктері мен суреттері.


Жұмыс барысы
1.Ұсынылған өсімдіктердің әрбір бөлімдерінің кеппеөсімдігін қараңдар.
2.Өсімдіктердің әрбір бөлімдерінің мүшелерін анықтаңдар.
3.Қарастырылып отырған мүшелердің құрылысының ерекшелігіне назар аударыңдар.
4.Жасаған бақылау негізінде кестені дәптерге сызып алып толтырыңдар.

Белгі

мүктәріздестер

Қырықжапырақ
тәріздестер

Ашық
тұқымдылар

Жабық
тұқымдылар

Тамыр
(ерекшелігі)

























Сабағы
(ерекшелігі)

























Жапырағы
(ерекшелігі)

























Споронгий
(болуы)













Тұқымы
(ерекшелігі)

























Жемісі
(ерекшелігі)

























Гүлі
(ерекшелігі)



























Қорытынды:күрделену-эволюция барысында өсімдік бөлімдерінің жетілу үдерісін дәлелдеңдер.

№4зертханалық жұмыс


Даражарнақты және қосжарнақты өсімдіктер
кластарының белгілерін зерттеу
Күні:
Жұмыс мақсаты:нақты өсімдіктің қандай класқа жататынын анықтауды үйрену.
Құрал-жабдықтар:даражарнақты және қосжарнақты өсімдіктер өкілдерінің ірі тұқымдар жиынтығы мен кеппеөсімдік материалдары.
Жұмыс барысы
1.Берілген өсімдіктердің тұқымдарына қараңдар,олардың қабығын алып тастаңдар.Оларды екі жарты бөлікке бөлуге бола ма?Анықтаңдар.
2.Берілген өсімдіктің әрқайсының кеппеөсімдігін қараңдар.
3.Жапырақ,тамыр,жүйесінің типі,жүйкелену типі сияқты құрылысын анықтаңдар.
4.Гүлдердің құрылысына қараңдар.Гүл бөліктерін санаңдар.Тостаған жапырақшалары бар ма?
5. Жасаған бақылаулар негізінде өсімдіктердің гүлді өсімдіктердің белгілі бір класқа жататыны туралы қорытынды жасаңдар.
6. Гүлді өсімдіктердің екі класының негізгі айырмашылықтарын белгілеп,кестені дәптерге сызып алып толтырыңдар.

Даражарнақтылар класы

Белгісі

Қосжарнақтылар класы




Тұқымдағы тұқымжарнағының саны







Тамыр жүйесінің типтері







Жапырақтарының жүйкелену типтері







Жапырақтарының типтері







Тостаған жапырақшаларының болуы







Гүл бөліктерінің еселенуі







Камбий мен сүрегінің болуы.







Тіршілік формалары






Қорытынды:қарастырған өсімдіктердің кластарын дұрыс анықтағандарыңды дәлелдеңдер.

№5 зертханалық жұмыс.


Азық-түлік құрамындағы С дәруменін анықтау
Күні:
Жұмыс мақсаты:азық-түлік құрамындағы С дәруменін анықтаудың қарапайым әдістерін меңгеру.
Құрал-жабдықтар:қара қарақат,лимон,алма,ашыған қырыққабат,апельсин,картоп шырыны, дистилденген су,крахмал суспензиясы немесе коллоид1,дәріханалық йод,5%-дық спирт ерітіндісі, химиялық ыдыс.
Жұмыс барысы
1.Әртүрлі сынауыққа 20 мл-ден шырын құйыңдар.
2.Шырынға дайындалған крахмал суспензиясынан шамамен 5 мл су құямыз.Сосын сынауықтағы қоспаны араластырамыз.
3.Йод ерітіндісін 40 есе сұйылтамыз.Енді осындай йодтың 1 мл-іне 0,875 мг С дәрумені сәйкес келеді.
4.Арнайы химиялық ыдыс арқылы шырыны бар сынауықтарға тамшылатып(титрлеу) дайындалған йод ерітіндісін қосыңдар.Жұмсалған йод мөлшерін мұқият санап алыңдар.
5.Шырыны бар ерітіндінің көкшіл түске айналуы бұл-йодтың С дәруменін толықтырып һ, крахмалмен әрекеттесе бастағанына дәлел.Әр сынауыққа неше мл йод жұмсалғанын жазыңдар.
6.Йод сынамасы бояуының өзгеру дәрежесі және жұмсалған йод мөлшері бойынша әртүрлі өсімдік шырынындағы С дәруменінің мөлшері туралы қорытынды жасаңдар.
7.Шырындарды Сдәрумені мөлшерінің арту реті бойынша орналастырып, кестені толтырыңдар.Сдәруменінің мөлшерін шамамен есептеп, көрсетуге болады.

№6 зертханалық жұмыс


Түрлі ағзалар қанының формалы элементтерін зерттеу
Күні:


Жұмыс мақсаты:дайын микропрепараттар арқылы әртүрлі ағзалар қанының формалы элементтерінің құрылысының ерекшеліктерін зерттеу.
Құрал-жабдықтар:микроскоп,адам,бақа,құс,лама немесе түйе,қоян қанының дайын микропрепараттары;егер дайын микропрепараттар болмаса,олардың кез келген тасымалдаушыдағы суреттері.
Жұмыс барысы

1.Дайын микропрепараттарды микроскоп арқылы қараңдар.Микропрепараттардан қанның барлық жасушалары көріне ме?


2.Егер дайын микропрепараттар болмаса,әртүрлі ағзалардың қанының жасушаларының суреттерін қараңдар.Мынадай тапсырма сұрақтарына жауап беріңдер.



Адам қаны Бақаның қаны Жылқының қаны

-Қан жасушаларын қарап,олардың пішіндері мен түстерін анықтаңдар.Жалпы қандай жасушалар көп?


-Бір-біріне қатысты жасуша өлшемдері қандай?Оқулықтағы сипаттамасымен салыстырыңдар.
-Эритроциттерді қараңдар.Қандай ағза эритроциттерінде ядро болады?
-Әртүрлі ағзалардың лейкоциттерін қараңдар.Айырмашылықтарын көрдіңдер ме?
-Адам лейкоциттерінің әртүрлі типтерін ажырата алдыңдар ма?

Зертханалық жұмыс қорытындысы ретінде қан жасушаларын:


1)пішіні;
2)мөлшері;
3)жасуша саны;
4)ядросы бойынша салыстырыңдар.
№7 зертханалық жұмыс


Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3   4   5   6




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет