А.Р. Лурияның мидың үш негізгі құрылымдық-қызметтік (функционалды) блок теориясы
А.Р. Лурия мидың құрылымдық-қызметтік үлгісін психикалық іс-әрекеттің негізі ретінде көрсеткен.
Осы үлгіге сәйкес барлық миды 3 құрылымдық-қызметтік блокка бөлуге болады:
Осы үлгіге сәйкес барлық миды 3 құрылымдық-қызметтік блокка бөлуге болады:
а) энергетикалық блок;
б) экстероцептивтік ақпаратты қабылдау, өңдеу және сақтау блогы;
в) күрделі іс-әрекеттерді реттеу және бақылау бағдарламасын жасау блогы.
А.Р.Лурияның теориясы «Мидың үш негізгі құрылымдық-қызметтік (функционалды) блок теориясы» деп аталады (1970-1973)
Кез келген жоғары дәрежелі психикалық қызмет міндетті түрде
3 блоктың қатысуымен жүзеге асады.
Әрбір блок психикалық қызметті қамтамасыз етуде басты рөл атқаратын жұмыстарын негізге алатын құрылыс ерекшеліктерімен және физиологиялық принциптерімен сипатталады.
I — энергетикалық блок, немесе мидың активтілік деңгейін реттеу блогы;
II — экстероцептивті блок, мәліметтерді қабылдау, қайта өңдеу және сақтау;
III — психикалық әрекеттің бақылау, реттеу және бағдарламалау блогы.
Әр жоғары психикалық қызмет мидың барлық үш блокатрының қатысуы арқылы іске асады.
Олар белгілі бір құрылу ерекшеліктерімен, оның жұмыс негізінде жатқан физиологиялық принциптерімен сипатталады.
I — энергетический блок, или блок регуляции уровня активности мозга;
II — блок приема, переработки и хранения экстероцептивной (т.е. поступающей извне) информации;
III — блок программирования, регуляции и контроля за протеканием психической деятельности.
Каждая высшая психическая функция (или сложная форма сознательной психической деятельности) осуществляется при участии всех трех блоков мозга, вносящих свой вклад в ее реализацию.
Они характеризуются определенными особенностями строения, физиологическими принципами, лежащими в основе их работы, и той ролью, которую они играют в осуществлении психических функции.
I —Энергетикалық блок, немесе мидың активтілік деңгейін реттеу блогы.
Энергетикалық блок әртүрлі деңгейдегі айрықша құрылымдарды құрайды:
ми бұтағының ретикулярлы формациясын;
орта мидың айрықша құрылымы, оның диэнцефальды бөлімдері; лимбикалық жүйені;
мидың маңдай және самай бөліктерінің медиобазальді бөлімдері.
Ретикулярная формация представляет собой нервную сеть, в которую вкраплены тела нейронов с короткими аксонами.
II — Экстероцептивті мәліметті қабылдау, өңдеу және сақтау блогы.
Екінші блок — экстероцептивті (яғни, сыртқы ортадан шығатын) мәліметті қабылдау, өңдеу және сақтау блогы — негізгі анализаторлық жүйелерді қосады: көру, есту және тері – кинестикалық, олардық қыртысты зоналары бас ми үлкен жартышарының артқы бөлімдерінде орналасқан.
III — Психикалық қызметтің жүруін бақылау, реттеу және ұйымдастыру блогы.
Үштік блок —психикалық қызметтің жүруін бақылау, реттеу және ұйымдастыру блогы — мидың маңдай бөлігі қыртысының моторлы, премоторлы және префронтальды бөлімдерін біріктіреді.
