Өзенқұламасы – деп оның бастауының сағасынан метр есебімен көрсетілген биіктікті атайды.
Өзенбастауыдеп- өзеннің басталатын жерін айтады
Өзеннің барып құятын жері -өзенсағасы – деп аталады
Өзеннен а ағып шығатын немесе өзенге келіп құятын бөлікті -өзенсаласы деп атайды
Таудағы жыл бой қардың еріп үлгермей жинақтала беретін , биіктігін белгілейтін шартты сызықты
– қаржиегінемесешекарасы – деп атайды
Өзен арнасы бойында қалыптасып, суға шайылмайтын қатты тау жыныстары кездесетін жерлерде судың тік кемерден құлап ағуын – сарқырама – деп атайды
Әлемдегі ең биік сарқырама - АНХЕЛЬ ( Оңт. Амер.1054м - ден) , екінші сарқырама Тугела (Афр.
947,8 м)
§ 6 БИОСФЕРА – ТІРШІЛІК ҚАБАТЫ
Тіршілік қабатын – биосфера деп атайды
Өсімдіктер мен жануарлардың ең көп тіршілік ететін аймағы – жер беті. Әлемдегі ең биік ағаш эвкалиптінің тамырының ұзындығы 100м жетеді. Тірі организмдерді фауна (жануарлар) және флора (өсімдіктер)
деп екіге бөлеміз.
Бейорганикалық заттардан органикалық заттарды түзушілерді, яғни өсімдіктер – продуценттер
(өндірушілер) д. а
Түзілген органикалық заттармен қоректенетіндер (жануарлар, саңырауқұлақтар) – консументтер
(пайдаланушылар)
Осыған дейін түзілген өнімдерді бейорганикалық заттарға ыдырататын микроорганизмдерді –
редуценттер(қалпына келтірушілер)
Әлемдегі ең жасы ұзақ ағаш - Секвоя д. а (жасы 3 – 4 мың)
Әлемдегі ең алып сүт қоректі – ол көк кит оның салмағы 160 тонна
Мұхиттағы өмір сүру деңгейіне сай мұхиттағы тіршілік планктондар (қалқыма) беткі жақта қалқып жүретіндер, нектон (жүзгіш) – мысалы балықтар, бентос (тереңдік) өте тереңдегі тіршілік деген мағынаны білдіреді.
Жапырағының ауданы 2– 3 метрден асатын өсімдіктің аты – Виктория – Араукария д.а