Отчет по корпоративной ответственности 2013 Мазмұны Наша цель Обращение генерального директора



Pdf көрінісі
бет2/9
Дата31.03.2017
өлшемі8,86 Mb.
#10659
түріОтчет
1   2   3   4   5   6   7   8   9

KPI. За 12 мес. 2013 г. сообщено о 125 

угрозах происшествий, 3 690 опасных 

ситуациях, 1 845 опасных действиях.

Ведется мониторинг работ подрядных и 

субподрядных организаций (допуск, 

безопасное выполнение работ),организация 

обучения персонала  подрядных, 

субподрядных организаций  по вопросам 

OHSAS 18001, Глобальным стандартам.

Проводится регулярная актуализация и 

выявление опасностей и оценка рисков.

Проведено обучение всего персонала 

компании Стандартам профилактики 

смертельных несчастных случаев: в 2013 

году повторно обучено 78 231 человек.

• Проведено 273 214 аудитов на всех 

уровнях от топ-менеджеров до рабочих. 

• Активно ведется вовлечение и мотивация 

персонала по безопасному выполнению 

работ и повышению ответственности по 

охране труда и технике безопасности.

• В 2013 году выявлено и сообщено 

рабочими 125 случаев угроз 

происшествий, 3 690 случаев опасных 

ситуаций, 1845 случаев опасных действий.

• Для решения вопросов по охране труда и 

технике безопасности, успешной работы в 

командах, обмена опытом организованы 

взаимопроверки между предприятиями 

угольного департамента. В 2013 году 

между подразделениями проведено 47 

проверок, обследовано 1 999 маршрута.

• Положительная мотивация – поощрены  

денежными премиями 788 работников, не 

допускающих случаи травматизма и 

обеспечивающих безопасные условия 

труда на рабочих местах. 

• В апреле 2013 года угольный департамент 

прошел 2–й инспекционный аудит на 

соответствие требованиям 

международного стандарта OHSAS 

18001:2007.



KPI – 2013 жылдың 12 айында 125 оқиға 

қауіптері, 3690 қауіпті жағдайлар, 1845 

қауіпті əрекеттер жайлы хабар берілген. 

Мердігерлік жəне қосалқы мердігерлік 

ұйымдардың жұмыстарының мониторингі 

(рұқсат, жұмыстарды қауіпсіз орындау), 

OHSAS 18001, АМ Ғаламдық стандарттар 

сұрақтары бойынша мердігерлік, қосалқы 

мердігерлік ұйымдардың жұмыскерлер 

құрамының оқытуын ұйымдастыру.

Қауіптіліктерді анықтау жəне тұрақты 

актуальдандыру жəне тəуекелдерді бағалау 

жүргізіледі.

• Компанияның барлық жұмыскерлер 

құрамы Өліммен аяқталатын жазатайым 

оқиғалардың алдын алу жөніндегі 

стандарттар бойынша оқытудан өтті: 2013 

ж. 78 231 адам қайта оқытылды.

• Топ менеджерлерден бастап 

жұмысшыларға дейінгі барлық деңгейде 

273 214 аудит жүргізілді. 

• Жұмыскерлер құрамына жұмыстарды 

қауіпсіз орындау жəне еңбек қорғау жəне 

қауіпсіздік техникасы бойынша 

жауапкершілікті арттыруға белсенді 

тартылады жəне ынталандырылады.

• 2013 жылы жұмысшылар 125 оқиға 

қауіптерін, 3 690 қауіпті жағдайларды,        

1 845 қауіпті əрекет жағдайларды 

анықтаған жəне хабарлаған.

• Еңбек қорғау жəне қауіпсіздік техникасына 

қатысты сұрақтарды шешуге, командада 

сəтті жұмыс істеуге, тəжірибемен алмасуға 

КД кəсіпорындары арасында өзара 

тексерістер ұйымдастырылды. 2013 жылы 

бөлімшелер арасында – 47 тексеріс 

жүргізілген, 1 999 маршрут тексерілген.

• Дұрыс ынталандыру – жұмыс 

орындарында жарақаттану жағдайына жол 

бермейтін жəне қауіпсіз еңбек шарттарын 

қамтамасыз ететін 788 жұмыскерге 

ақшалай сыйлықтар берілген.

• 2013 жылдың сəуірінде Көмір 

департаменті OHSAS 18001:2007 

халықаралық стандарт талаптарының 

сəйкестігіне 2-ші инспекциялық аудиттен 

өтті. 

11

ТОО «Оркен»



В ноябре 2013 года во всех подразделениях 

ТОО «Оркен» проводился наблюдательный 

аудит Международной аудиторской компа-

нией «IRCA» по выполнению глобальных 

стандартов по предотвращению смертель-

ных несчастных случаев. В сравнении с 

2012 годом в 2013 году подразделения  

ТОО «Оркен» достигли более высоких 

уровней соответствия глобальным стандар-

там. 


Подразделения ТОО «Оркен» сертифици-

рованы на соответствие системе менед-

жмента безопасности труда OHSAS 18001-

2007 и системе экологического менеджмен-

та ISO 14001.

Ключевыми приоритетами по вопросам 

охраны труда и техники безопасности в 

подразделениях ТОО «Оркен» в 2013 

году были следующие:

• Нулевой уровень смертельного травматиз-

ма.

• Снижение коэффициента частоты и 



тяжести на 10%.

• Снижение коэффициента абсентеизма до 

3,0.

• Снижение общей профессиональной 



заболеваемости по подразделениям 

компании.

• Достижение 3 уровня по Глобальным 

стандартам по новым проверочным 

листам.

• Проведение аудита на соответствие 



требованиям международного стандарта 

OHSAS 18001.

• Реализация проектов по охране труда 

(«Ответственный за технику безопаснос-

ти», «Красные скорпионы», «Каждый 

служащий – инженер по технике безопас-

ности», «Лидерство в управлении вопро-

сами охраны труда и техники безопаснос-

ти»).

• Выполнение технических мероприятий по 



улучшению условий труда.

• Выполнение программы SRDC – «Гигие-

на» (ремонт душевых, санузлов и столо-

вых).


• Обучение вопросам охраны труда.

Проведение Дня охраны труда в апреле и 

Недели здоровья в сентябре 2013 года.

• Проведение аудитов, целевых взаимопро-

верок по охране труда на всех уровнях.

«Өркен» ЖШС

2013 жылдың қарашасында «Өркен» ЖШС 

барлық бөлімшелерінде «IRCA» Халықара-

лық аудиторлық компаниясы өліммен 

аяқталатын жазатайым оқиғалардың алдын 

алу жөніндегі ғаламдық стандарттарды 

орындау бойынша бақылау аудитін өткізді. 

2012 жылмен салыстырғанда, 2013 жылы 

«Өркен» ЖШС бөлімшелері ғаламдық 

стандарттар сəйкестігінің ең жоғарғы 

деңгейіне жетті.

«Өркен» ЖШС бөлімшелері OHSAS 18001-

2007 қауіпсіздік еңбек менеджменті жүйес-

іне жəне ISO 14001 экологиялық менед-

жменті жүйесіне сəйкестікке сертификаттал-

ды.

2013 жылы «Өркен» ЖШС бөлімшел-

ерінде еңбек қорғау жəне қауіпсіздік 

техникасы бойынша төмендегілер негізгі 

басымдылықтарға ие болды:

• Өлімге əкелген жарақаттанудың нөлдік 

деңгейі.

• Жиілік жəне ауырлық коэффициенті 10% 

төмендеді.   

• Абсентеизм коэффициенті 3,0-ге дейін 

төмендеді.

• Компания департаменттері бойынша 

жалпы кəсіби сырқаттанудың төмендеуі.  

• Дофаскадағы жиналыстың нəтижелері 

бойынша шаралар орындау.

• Жаңа тексеру парақтары бойынша 

Ғаламдық стандарттар бойынша 3 

деңгейге жету.  

• OHSAS 18001 халықаралық стандарт 

талаптарына сəйкес аудит өткізу. 

• Еңбек қорғау бойынша жобаларды жүзеге 

асыру («Қауіпсіздік техникасына жауапты», 

«Қызыл сарышаяндар», «Əр қызметкер – 

қауіпсіздік техникасы бойынша инженер», 

«Еңбек қорғау жəне қауіпсіздік техникасы 

сұрақтарын басқаруда көшбасшылық»). 

• Еңбек жағдайларын жақсарту бойынша 

техникалық шараларды орындау.

• SRDC – «Гигиена» бағдарламасын 

орындау (жуыну бөлмелерін, кəріз торап-

тарын жəне асханаларды жөндеу).   

• Еңбекті қорғау мəселелерін оқыту.

• 2013 жылдың сəуір айында Еңбек қорғау 

күнін жəне қыркүйекте Денсаулық апталы-

ғын өткізу. 

• Барлық деңгейлердегі еңбек қорғау 

бойынша аудиттер, мақсаттық тексеру-

лерді өткізу.

1 182

2013 жылдың маусымында 



«Өркен» ЖШС «Өжет 

көшбасшылық» бағдарла-

масы іске қосылды. 2013 

жылы осы бағдарлама 

бойынша 1 182 адам 

оқытылды.

В июне 2013 года в      

ТОО «Оркен» запущена 

программа «Смелое 

лидерство». По данной 

программе в 2013 году 

обучено 1 182 человека. 

2013 жыл ішінде «Өркен» 

ЖШС цехтар мен 

бөлімшелер деңгейінде 

27963 аудиті өткізілді, 1868 

сəйкеспеушілік табылған.

В течение 2013 года в  

ТОО «Оркен» проведено 

27 963 аудита на уровне 

цехов и подразделений, 

выявлено 1 868 

несоответствий. 

27 963


10

15 845


«Өжет көшбасшылық» 

бағдарламасы бойынша 

барлығы 15845 адам, 

соның ішінде Көмір 

департаментінің 

басшылығы жəне болашақ 

жаттықтырушылар 

оқытылды


По программе «Смелое 

лидерство» обучено всего 

15 845 человек, в том 

числе руководство и 

будущие тренеры 

угольного департамента.

«Қауіпті өндірістік 

объектілерде еңбек қорғау 

жəне өнеркəсіптік 

қауіпсіздік» бағдарламасы 

бойынша Көмір 

департаменті 

кəсіпорындарының 15370 

жұмысшылары оқытылды

По программе «Охрана 

труда и промышленная 

безопасность на опасных 

производственных 

объектах» обучено 15 370 

рабочих предприятий 

угольного департамента.

15 370


Кəсіпорынның санитарлық-

тұрмыстық баспаналарын 

жөндеуге бағытталған 

«Гигиена» бағдарламасы 

бойынша 2013 жылы 

9 жуыну бөлмелері

20 кəріз тораптары

1 асхана жөнделді.

«Гигиена» бағдарламасы 

2015 жылға дейін əрекет 

етеді. 

По программе «Гигиена», 



предполагающей ремонт-

ные работы санитарно-

бытовых помещений 

предприятия, в 2013 году 

отремонтировано:

9 душевых

20 санузлов

1 столовая

Программа «Гигиена» 

будет действовать до 2015 

года.

KPI. За 12 мес. 2013 г. сообщено о 125 

угрозах происшествий, 3 690 опасных 

ситуациях, 1 845 опасных действиях.

Ведется мониторинг работ подрядных и 

субподрядных организаций (допуск, 

безопасное выполнение работ),организация 

обучения персонала  подрядных, 

субподрядных организаций  по вопросам 

OHSAS 18001, Глобальным стандартам.

Проводится регулярная актуализация и 

выявление опасностей и оценка рисков.

• Проведено обучение всего персонала 

компании Стандартам профилактики 

смертельных несчастных случаев: в 2013 

году повторно обучено 78 231 человек.

• Проведено 273 214 аудитов на всех 

уровнях от топ-менеджеров до рабочих. 

• Активно ведется вовлечение и мотивация 

персонала по безопасному выполнению 

работ и повышению ответственности по 

охране труда и технике безопасности.

• В 2013 году выявлено и сообщено 

рабочими 125 случаев угроз 

происшествий, 3 690 случаев опасных 

ситуаций, 1845 случаев опасных действий.

• Для решения вопросов по охране труда и 

технике безопасности, успешной работы в 

командах, обмена опытом организованы 

взаимопроверки между предприятиями 

угольного департамента. В 2013 году 

между подразделениями проведено 47 

проверок, обследовано 1 999 маршрута.

• Положительная мотивация – поощрены  

денежными премиями 788 работников, не 

допускающих случаи травматизма и 

обеспечивающих безопасные условия 

труда на рабочих местах. 

• В апреле 2013 года угольный департамент 

прошел 2–й инспекционный аудит на 

соответствие требованиям 

международного стандарта OHSAS 

18001:2007.



KPI – 2013 жылдың 12 айында 125 оқиға 

қауіптері, 3690 қауіпті жағдайлар, 1845 

қауіпті əрекеттер жайлы хабар берілген. 

Мердігерлік жəне қосалқы мердігерлік 

ұйымдардың жұмыстарының мониторингі 

(рұқсат, жұмыстарды қауіпсіз орындау), 

OHSAS 18001, АМ Ғаламдық стандарттар 

сұрақтары бойынша мердігерлік, қосалқы 

мердігерлік ұйымдардың жұмыскерлер 

құрамының оқытуын ұйымдастыру.

Қауіптіліктерді анықтау жəне тұрақты 

актуальдандыру жəне тəуекелдерді бағалау 

жүргізіледі.

• Компанияның барлық жұмыскерлер 

құрамы Өліммен аяқталатын жазатайым 

оқиғалардың алдын алу жөніндегі 

стандарттар бойынша оқытудан өтті: 2013 

ж. 78 231 адам қайта оқытылды.

• Топ менеджерлерден бастап 

жұмысшыларға дейінгі барлық деңгейде 

273 214 аудит жүргізілді. 

• Жұмыскерлер құрамына жұмыстарды 

қауіпсіз орындау жəне еңбек қорғау жəне 

қауіпсіздік техникасы бойынша 

жауапкершілікті арттыруға белсенді 

тартылады жəне ынталандырылады.

• 2013 жылы жұмысшылар 125 оқиға 

қауіптерін, 3 690 қауіпті жағдайларды,        

1 845 қауіпті əрекет жағдайларды 

анықтаған жəне хабарлаған.

• Еңбек қорғау жəне қауіпсіздік техникасына 

қатысты сұрақтарды шешуге, командада 

сəтті жұмыс істеуге, тəжірибемен алмасуға 

КД кəсіпорындары арасында өзара 

тексерістер ұйымдастырылды. 2013 жылы 

бөлімшелер арасында – 47 тексеріс 

жүргізілген, 1 999 маршрут тексерілген.

• Дұрыс ынталандыру – жұмыс 

орындарында жарақаттану жағдайына жол 

бермейтін жəне қауіпсіз еңбек шарттарын 

қамтамасыз ететін 788 жұмыскерге 

ақшалай сыйлықтар берілген.

• 2013 жылдың сəуірінде Көмір 

департаменті OHSAS 18001:2007 

халықаралық стандарт талаптарының 

сəйкестігіне 2-ші инспекциялық аудиттен 

өтті. 

11

ТОО «Оркен»



В ноябре 2013 года во всех подразделениях 

ТОО «Оркен» проводился наблюдательный 

аудит Международной аудиторской компа-

нией «IRCA» по выполнению глобальных 

стандартов по предотвращению смертель-

ных несчастных случаев. В сравнении с 

2012 годом в 2013 году подразделения  

ТОО «Оркен» достигли более высоких 

уровней соответствия глобальным стандар-

там. 


Подразделения ТОО «Оркен» сертифици-

рованы на соответствие системе менед-

жмента безопасности труда OHSAS 18001-

2007 и системе экологического менеджмен-

та ISO 14001.

Ключевыми приоритетами по вопросам 

охраны труда и техники безопасности в 

подразделениях ТОО «Оркен» в 2013 

году были следующие:

• Нулевой уровень смертельного травматиз-

ма.

• Снижение коэффициента частоты и 



тяжести на 10%.

• Снижение коэффициента абсентеизма до 

3,0.

• Снижение общей профессиональной 



заболеваемости по подразделениям 

компании.

• Достижение 3 уровня по Глобальным 

стандартам по новым проверочным 

листам.

• Проведение аудита на соответствие 



требованиям международного стандарта 

OHSAS 18001.

• Реализация проектов по охране труда 

(«Ответственный за технику безопаснос-

ти», «Красные скорпионы», «Каждый 

служащий – инженер по технике безопас-

ности», «Лидерство в управлении вопро-

сами охраны труда и техники безопаснос-

ти»).

• Выполнение технических мероприятий по 



улучшению условий труда.

• Выполнение программы SRDC – «Гигие-

на» (ремонт душевых, санузлов и столо-

вых).


• Обучение вопросам охраны труда.

• Проведение Дня охраны труда в апреле и 

Недели здоровья в сентябре 2013 года.

• Проведение аудитов, целевых взаимопро-

верок по охране труда на всех уровнях.

«Өркен» ЖШС

2013 жылдың қарашасында «Өркен» ЖШС 

барлық бөлімшелерінде «IRCA» Халықара-

лық аудиторлық компаниясы өліммен 

аяқталатын жазатайым оқиғалардың алдын 

алу жөніндегі ғаламдық стандарттарды 

орындау бойынша бақылау аудитін өткізді. 

2012 жылмен салыстырғанда, 2013 жылы 

«Өркен» ЖШС бөлімшелері ғаламдық 

стандарттар сəйкестігінің ең жоғарғы 

деңгейіне жетті.

«Өркен» ЖШС бөлімшелері OHSAS 18001-

2007 қауіпсіздік еңбек менеджменті жүйес-

іне жəне ISO 14001 экологиялық менед-

жменті жүйесіне сəйкестікке сертификаттал-

ды.

2013 жылы «Өркен» ЖШС бөлімшел-

ерінде еңбек қорғау жəне қауіпсіздік 

техникасы бойынша төмендегілер негізгі 

басымдылықтарға ие болды:

• Өлімге əкелген жарақаттанудың нөлдік 

деңгейі.

• Жиілік жəне ауырлық коэффициенті 10% 

төмендеді.   

• Абсентеизм коэффициенті 3,0-ге дейін 

төмендеді.

• Компания департаменттері бойынша 

жалпы кəсіби сырқаттанудың төмендеуі.  

• Дофаскадағы жиналыстың нəтижелері 

бойынша шаралар орындау.

• Жаңа тексеру парақтары бойынша 

Ғаламдық стандарттар бойынша 3 

деңгейге жету.  

• OHSAS 18001 халықаралық стандарт 

талаптарына сəйкес аудит өткізу. 

• Еңбек қорғау бойынша жобаларды жүзеге 

асыру («Қауіпсіздік техникасына жауапты», 

«Қызыл сарышаяндар», «Əр қызметкер – 

қауіпсіздік техникасы бойынша инженер», 

«Еңбек қорғау жəне қауіпсіздік техникасы 

сұрақтарын басқаруда көшбасшылық»). 

• Еңбек жағдайларын жақсарту бойынша 

техникалық шараларды орындау.

• SRDC – «Гигиена» бағдарламасын 

орындау (жуыну бөлмелерін, кəріз торап-

тарын жəне асханаларды жөндеу).   

• Еңбекті қорғау мəселелерін оқыту.

• 2013 жылдың сəуір айында Еңбек қорғау 

күнін жəне қыркүйекте Денсаулық апталы-

ғын өткізу. 

• Барлық деңгейлердегі еңбек қорғау 

бойынша аудиттер, мақсаттық тексеру-

лерді өткізу.

1 182

2013 жылдың маусымында 



«Өркен» ЖШС «Өжет 

көшбасшылық» бағдарла-

масы іске қосылды. 2013 

жылы осы бағдарлама 

бойынша 1 182 адам 

оқытылды.

В июне 2013 года в      

ТОО «Оркен» запущена 

программа «Смелое 

лидерство». По данной 

программе в 2013 году 

обучено 1 182 человека. 

2013 жыл ішінде «Өркен» 

ЖШС цехтар мен 

бөлімшелер деңгейінде 

27963 аудиті өткізілді, 1868 

сəйкеспеушілік табылған.

В течение 2013 года в  

ТОО «Оркен» проведено 

27 963 аудита на уровне 

цехов и подразделений, 

выявлено 1 868 

несоответствий. 

27 963


Мен жабдықпен жұмыс жасағанда

блокадалау мен оқшаулау 

рəсімін орындауға міндеттенемін.

Я обязуюсь следовать процедуре 

блокировки и изоляции при работе 

на оборудовании.

Мен еңбекті қорғау мен қауіпсіздік 

техникасының бар ереже-

талаптарын орындауға, сонымен 

қатар жеке қорғану құралдарын 

қолдануға міндеттенемін.

Я обязуюсь соблюдать все правила 

и требования по охране труда и 

технике безопасности, а также 

применять средства 

индивидуальной защиты.

Представителями трудового коллектива и 

лидеров цеховых комитетов профсоюза в 

течение года постоянно проводятся круглые 

столы, цель которых – выявление и 

устранение несоответствий по охране труда 

и технике безопасности. В аудитах 

производственных площадок совместно с 

руководителями подразделений принимают 

участие общественные инспекторы. Кроме 

того, на всех предприятиях установлены 

ящики для принятия замечаний и 

предложений, так что у всех работников 

есть возможность указать на проблемы и 

предложить пути их решения. Все 

предложения тщательно анализируются и 

принимаются к сведению, большинство из 

них принято к исполнению. 

Еңбек ұжымының өкілдері мен кəсіподақтың 

цех комиттетерінің жетекшілері жыл бойы 

үнемі дөңгелек үстелдер өткізіп отырады, 

олардың мақсаты – өндірістік алаңдардың 

аудиттерінде еңбек қорғау жəне қауіпсіздік 

техникасы бойынша сəйкеспеушіліктерді 

анықтап, жою. Аудиттерде бөлімшелердің 

жетекшілерімен бірге қоғамдық 

инспекторлар да қатысады. Одан басқа, 

барлық кəсіпорындарда ескертулер мен 

ұсыныстарды қабылдауға арналған 

жəшіктер орнатылған, сондықтан барлық 

қызметкерлердің мəселелерді көрсетуге 

жəне олардың шешу жолдарын ұсынуға 

мүмкіндіктері бар. Барлық ұсыныстар жете 

талданады жəне ескеріледі, олардың көбі 

орындауға қабылданған.

12

Мен жұмысқа келгенде жұмысқа 



жарамды жəне сау болуға 

міндеттенемін

Я обязуюсь приходить на работу в  

работоспособном и трезвом 

состоянии.

Мен стандарттармен талап етілетін 

жерлерде құлаудан сақтандыратын 

құралдарды қолдануға міндетте-

немін 

Я обязуюсь применять средства, 



предотвращающие падение там, 

где это требуется стандартами.

Мен жабдықпен жұмыс жасағанда

блокадалау мен оқшаулау 

рəсімін орындауға міндеттенемін.

Я обязуюсь следовать процедуре 

допуска и работы в замкнутом 

пространстве при работе 

в замкнутом пространстве.

Мен крандар жəне ЖКМ жөніндегі 

стандарттардың барлық ережелері 

мен талаптарын орындауға, 

сонымен қатар асылып тұрған 

жүктің астында тұрмауға 

міндеттенемін.   

Я обязуюсь следовать всем 

правилам и требованиям стандарта 

по кранам и ГПМ, а также никогда 

не находиться под подвешенным 

грузом.


Мен жол қозғалысының  барлық 

ережесін орындауға міндеттенемін. 

Я обязуюсь соблюдать все правила 

дорожного движения.

Мен т.ж. транспортына қатысты 

барлық ережелерді орындауға 

жəне рельс жолдарына қауіпсіздік 

шараларынсыз жақындамауға 

міндеттенемін.

Я обязуюсь соблюдать все 

правила, связанные с ж.д. 

транспортом и держаться 

подальше от рельсовых путей без 

необходимых мер безопасности. 

Мен газ қауіпті орындарда рұқсат 

алу жəне жұмыс жасау ережелерін 

орындауға міндеттенемін.

Я обязуюсь соблюдать правила 

доступа и работы в газоопасных 

местах.


Мен қорғаныс құралдарын 

бұзып-сындырмауға міндеттенемін.

Я обязуюсь не наносить 

повреждения защитным средствам.

Қауіпсіздіктің 

он алтын ережесі

Десять

Золотых правил



Компанияның барлық 

кəсіпорындарында 

жұмыскерлердің санынан 

алынған ҚТ бойынша 

қоғамдық инспекторлар 

(стюардтар) жұмыс істейді, 

олар еңбек қорғау жəне 

қауіпсіздік техникасы 

басқармасына өндірістегі 

айтарлықтай қауіпті 

жерлерді анықтау, болуы 

мүмкін тəуекелдерді 

бағалау, жұмыскерлердің 

қауіпті əрекеттерінің алдын 

алу жəне жұмыс 

орындарында еңбек 

шарттарын жақсарту мен 

өндірісте жазатайым 

оқиғалардың алдын алуға 

бағытталған шараларды 



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет