Өткенді қастерлеу арқылы, болашағымызды баянды етеміз
жүктеу/скачать 0,5 Mb. Pdf көрінісі
|
Коркыт ата
- Бұл бет үшін навигация:
- Қорқыт ата кітабы
| Дрезденде (12
нұсқа) және Ватиканда (6 нұсқа) сақталған. 19 ғ-да бҧл жазба ескерткішті зерттеп, аудару ісімен академик В.В. Бартольд айналысып, жеке тармақтарын жариялады. Кейін бҧл аударма ―Деде Горгуд‖ (Баку, 1950), ―Книга моего деда Коркута‖ (М.–Л., 1962) деген атпен жарық кӛрді. Ә.Қоңыратбаевтың аударуымен қазақ тілінде 1986 ж. тҧңғыш рет басылды. Әдеби әрі тарихи этник. мҧра ретіндегі ―Қорқыт Атаның кітабында‖ қазақ эпосына тән кӛркемдік кестелермен қатар қазақ тарихы мен мәдениетіне қосатын деректер де мол. Сондай-ақ жазбада оғыз тайпаларының этникалық тегі, этнографиясысы, мекені, әлеуметтік жағдайы, т.б. мәліметтер кӛп сақталған. Кітаптың 1300 жылдығы 1999 ж. ЮНЕСКО тарапынан халықараралық деңгейде атап ӛтілді, ―Қорқыт ата‖ энциклопедиялық жинағы жарыққа шықты. ―Қорқыт Атаның кітабы‖ Қазақстанда М.Әуезов, Ә.Марғҧлан, Ә.Қоңыратбаев, Р.Бердібаев, Х.Сҥйіншәлиев, Н.Келімбетов, М.Жолдасбеков, Ш.Ыбыраев, Т.Қоңыратбай, т.б. еңбектерінде зерттелген. Осы жылдың 17 сәуірінде Парижде Қорқыт ата кітабының 200 жылдығы атап ӛтілді. Франция астанасында ЮНЕСКО концерт залында ЮНЕСКО-ның 70 жылдық мерейтойының аясында «Қорқыт ата» кітабының алғаш жарыққа шығуының 200 жыл толуына орай Халықаралық Тҥркі академиясымен бірлесіп Қазақстан, Әзербайжан, Тҥркіменстан және Тҥркияның Тҧрақты ӛкілдіктерімен салтанатты концерт ҧйымдастырылды. Шараға жоғары ҧйым хатшылығының ӛкілдері, тҥркітілдес мемлекеттерден мәртебелі меймандар мен дипломатиялық миссияның және Франциядағы қазақ диаспорасының ӛкілдері қатысты. Қорқыт ата кітабы тҧңғыш зерттеушісі неміс ғалымы Н.Ф.Диц ӛзінің " Аталар сӛзі" атты тҥркі мақалдардың жинағында Қорқыттың Оғыз ҧрпағынан шыққан, кӛп халықтардың әулие тҧтатынын ескертеді. Зерттеушілердің айтуынша Қорқыт ата кітабы бір жылда жасалған не бір ғана оқиғаға байланысты пайда бола қалған шығарма емес, ол халықтардың ауыз әдебиетінде ғасырлар бойы айтылып келген аңыздар мен жырлар негізінде қалыптасқан. Ол ертеде жыр, ертегі, әңгіме тҥрінде ӛмір сҥріп келген, кейін біріктіріліп, ҥлкен бір эпосқа (жырға) айналған. Қорқыт ата кітабы 12 жырдың қосындысы десек, онда он шақты ғасыр ішінде ӛмір сҥрген, он шақты ру, тайпа ҧлытарының ӛткен дәуіріндегі оқиғалар суреттеледі. Жыр оқиғасының бірі Алтайда болса, енді бірі Орта Азия, Жетісу ӛңірінде немесе Сыр бойында, Сардала мен Кавказда ӛтіп жатады. Бҧлай болуы оғыздардың бір кездерде сол ӛлкелерді жайлап ӛткендігіне байланысты еді. Сондықтан Қорқыт ата кітабын бір ел, не бір ғана халық ие боп меншіктей алмайды,онда бірнеше халықтың ҥлесі бар. Қорқыт бабамыз асқан кҥйші ғана емес, қазақ музыкасының, ән-кҥй ӛнерінің атасы. Оның шын мәніндегі кҥйші-композитор болғандығын ел ішінде сақтаған " жүктеу/скачать 0,5 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|