ОқУ Әдістемелік кешені пәні «Қыпшақтану»



бет58/79
Дата20.04.2022
өлшемі1,31 Mb.
#31662
1   ...   54   55   56   57   58   59   60   61   ...   79
Морфологиясында ерекшеліктер: созылыңқы осы шақ – көрүбит/көрүпд’ат «ол көріп отыр/көреді/он видит», мұндағы -ит/ -д’ат элементі көмекші етістіктің ықшамдалған формасы болып табылады;

Нақ/жедел өткен шақтың 1 ж. көпше түр баяндауыштық аффиксі –быс, -бис: иштибис «біз іштік/ішіп алдық», бардыбыс «біз бардық» (өзге тілдердегі –қ/-к орнына).



Лексикасында қытай (кинъза «темекі тартуға арналған түтік»), санскрит (эрдине «асыл тас), ежелгі иран (Курбустан монғол (йебе «жебе»<dzede, өбөгөн «қария/қарт»ХХ ғасырдың 40-жж. бастап жазуы орыс кириллицасына негізделген. 1928-1938 жж. латын алфавиті, содан кейін қайтадан кириллицада қолданылған. ХІХ ғ. жазба ескерткіштері – алтайлық-ойроттарды христиан дініне өткізу кезінде жасалған Библия /Інжіл кітабы мәтіндерінің аудармалары, әулиелердің өмірлері, дұғалар жинақтарының т.б. аудармалары.

Әдеби тілді дамытуда М.В.Чевалков сынды ағартушы-жазушының шығармашылығы үлкен роль атқарды. Қазіргі авторлар: С.Манитов, К.Тëлëсëв, Т.Шинжин, П.Шабатин.
Қырғыз тілі

Қырғыз (қырғыз, ескіше. қарақырғыз)- қара-қыпшақ топшасына, басқаша айтқанда, түркі тілдерінің шығыс хун бұтағына жатады. Ерекшеліктері:





Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   54   55   56   57   58   59   60   61   ...   79




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет