70
Стемпературадағықаныққанбудыңқысымы,к а
Cы нап
0,0002
Эфир
60
Cу
2,3
Фреон
567
Cпирт
5,9
Аммиак
857
Кез кел ген газдың қы сы мы си яқ ты қа нық қан бу дың қы сы мы да тем пе ра
ту ра жо ға ры ла ған кезде жо ға ры лай ды.
Егер бу өзі нің сұй ығы мен ди на ми ка лық те пе-тең дік те бол ма са,
он да оны
қа нық па ған бу
деп атай ды.
Ба қы лау сұ рақ та ры
1. Қан дай құ бы лыс бу ла ну деп атала ды? Бу дың газ дан ай ыр ма шы лы ғы қан дай?
2. Бу ла ну дың қан дай тә сі лі ке бу деп атала ды? Сұй ық тың ке бу жыл дам ды ғы на қан-
дай фак тор лар әсер ете ді?
3. Ке бу ке зін де сұй ық тың іш кі энер гия сы қа лай өз ге ре ді?
4. Кон ден са ция де ге ні міз не?
5. Қан дай бу ды қа нық қан бу деп атай ды? Қа нық па ған бу деген не?
Тапсырма
ара ра таберіл енқаныққанбуларқысымыкестесіментанысып келесіс рақтарға
ауапберің ер
ысымы
к аатмос ералыққысымнанартық аттар ыте буланатынс ықтар
епсанауғаболама
еліктенЖербетін еа оттан неоттектент ратын ен к л ер оқ
е буланатынс ықтарғамысалкелтірің ер
Жауабықандай
а быр да с
су ық б лады
м м
ыс ты ы а ыдау
қ ы
т мд с ққа л қарды ру
қала с р т д
л ал а а ты а а да сы тыр ла ды
а быр там ы ла ры а да р , ал
д сақ б ла ды
р ды т м п ра ту ра сы
л ыс тық та ауа т м п ра ту ра сы а б р
ра дус қа т м б ла ды
с тық
ық м лы рақ б ла ды
А
70
70
А
Р
Р
3.
4. Кон
5. Қандай бу
М
Қандай құ
Буланудың қан
дай факторлар
әсер ете
Кебу кезінде сұй
денса
А
А
А
лау сұрақтары
дай құбылыс бу
дың қандай тә
НН
Н
Н
т м п ра ту ра сы
б ла ды
ық м лы рақ
-
а да
П
б лады
ыс ты ы а ыдау
қарды
ру
қала
сы тыр ла ды
р , ал
В
ліктенЖербетін еа оттан неоттектент ратын ен к л ер оқ
ВВ
е буланатынс ықтарғамысалкелтірің ер
В
В
б
таберіл енқаныққанбуларқысымыкестесіментанысып келесіс рақтарға
мы
к аатмос ералыққысымнанартық аттар ыте буланатынс ықтар
ліктенЖербетін еа оттан неоттектент ратын ен к л ер оқ
аа
таберіл енқаныққанбуларқысымыкестесіментанысып келесіс рақтарға
мы
к аатмос ералыққысымнанартық аттар ыте буланатынс ықтар
а
с
с
с
с
п
п
пе-теңдікте бол
а
сы
сы
мы
мы
да тем
да тем
с
с
с
ы
ы
ы
ыыы
ыы
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17
мая
2019
года
№
217
71
Экс пе ри ме нт тік тап сыр ма
Сұй ық тың ке буі нің тем пе ра ту раға, оның бе ті нің ау да ны на, жел дің бар
бо лу ына жә не сұй ық тың те гі не тәу ел ді лі гін тек се рің дер:
1. Екі шы ны ті лік ке әтір дің бір дей екі там шы сын та мы зың дар. Бір ті лік ті екін-
ші сі нен алыс та тып, оның үс ті нен қа ғаз бен жел де тің дер.
Қай ті лік те гі әтір
там шы сы те зі рек ке бе ді?
2. Осы тә жі ри бе ні қай талаң дар, тек бір там шы ны ті лік тің бой ына жа ғып тас-
таң дар. Қай там шы те зі рек ке бе ді?
3. Ке бу жыл дам ды ғы ның тем пе ра ту ра ға тәу ел ді лі гін тек се рің дер: бір ті лік ті
тә жі ри бе ні қай тала мас бұ рын қыз ды рып алың дар.
4. Шы ны ті лік ке су мен әтір ден бір там шы дан та мы зып, олар дың ке бу жыл-
дам ды ғын са лыс ты рың дар.
Жа сал ған тә жі ри бе лер бой ын ша есеп бе ру ге дай ын да лың дар.
АР
МА
Н
-
ПВ
б
б
а
а
ге дайындалыңдар.
с
зып, олардың ке
дар.
п
ына жа
серіңдер: бір ті
а
ліктегі әтір
ына
жағып тас
с
с
дің бар
лікті екін-
гі әтір
ы
ы
дің бар
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17
мая
2019
года
№
217
72
§ 12. Қай нау, мен шік ті бу ла ну жы луы.
Қай нау тем пе ра ту ра сы ның сырт қы ор та
қы сы мы на тәу ел ді лі гі
I Қай нау. Қай нау ке зін де гі сұй ық тың
тем пе ра ту ра сы
Қай нау ке зін де сұй ық та ғы ері ген ауа кө пір
шік те рі нің ішін де бу пай да бо ла ды. Кө пір шік
тердің көлемі үл кей іп, Ар хи мед кү ші артады.
Көпіршіктер сұй ық тың бе ті не кө те рі ле ді де,
бу мо ле ку ла ла рын бо са та ды (44су рет). Сұ йық
тұрақты тем пе ра ту рада қайнайды әрі шу ес ті
ле ді.
44-сурет.
Сұй ық тың қай науы
Сұй ық қай на йтын тем пе ра ту ра ны
қай нау тем пе ра ту ра сы
деп
атай ды.
Әр сұй ық тың қай нау тем пе ра ту ра cы әр түр лі бо ла ды. Бұл әртүрлі зат
тардың мо ле ку ла ла ры ның өза ра әре кет те су күш те рі нің ай ыр ма шы лы ғы мен
тү сін ді рі ле ді. Молекулалардың өзара күш ті әре кет тесуін же ңіп шы ғу үшін
мо ле ку ла лар дың ки не ти ка лық энер гия сы үл кен мән ге ие бо луы жә не тем пе
ра ту ра ла ры да жо ға ры бо луы ке рек.
Қай нау –
қай нау тем пе ра ту ра сында
сұй ық тың тұтас кө ле мін де гі
бу ла ну про це сі.
2қо сым ша да ғы 10кес те де бір қа тар зат тар дың
қа лып ты ат мос фе ра лық
қы сым да ғы қай нау тем пе ра ту ра ла ры бе ріл ген.
Күтілетіннәтиже
а ра ра ты қып с д р
бу ла у д ы лу
м л р а ық та
ала сы дар
қа ау т м п ра ту ра
сы ы сырт қы қы сым а
т у л д л т с д р
ала сы дар
Назараударыңдар
Сұйық
қай наған ке з де
бу ға айналу процесі
сұ йық кө ле мін тұтас
қамтиды.
А
72
72
қы
қы
Р
Р
бу
2
2
қо
қо
сым
сым
қы
қы
сым
сым
да
да
ғы қай
ғы қай
М
лар
лар
ла
ла
ры да ж
ры да ж
ла
ла
ла
М
Қайнау –
қай
булану про
А
тың
тың
к
к
у
у
к
кк
ла
ла
у
уу
ла
ла
ры
ры
ла
ла
ла
ді.
ді.
Молекулалардың өзара күш
Молекулалардың өзара күш
лар
лар
дың
дың
ки
ки
не
не
ти
ти
ры да ж
ры да ж
о
о
ға
ға
ры бо
ры бо
ға
ға
ға
Н
Н
йтын тем
қай
қай
на
на
у тем
у тем
на
на
на
ры
ры
ның
ның
-
йтын тем
П
П
пера
В
ба
с
т
т
а
а
ды
ды
(44
(44
рада
рада
қайнайды әрі шу ес
қайнайды әрі шу ес
п
бо
бо
ла
ла
хи
хи
ме
ме
д кү
д кү
бе
бе
ті
ті
не
не
кө
кө
те
те
(44
(44
су
су
а
ері
ері
г
г
ен
ауа кө
ен ауа кө
ла
ла
ды.
ды.
Кө
Кө
пір
пір
ші
ші
с
тың
тың
ы
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17
мая
2019
года
№
217
73
ІI Мен шік ті бу ла ну жы луы
Сұй ық ты бу ға ай нал ды руға қа жетті жы лу мөл ше рін есеп теу үшін
мен
шік ті бу ла ну жы луы
деп атала тын фи зи ка лық ша ма ен гі зі ле ді.
Достарыңызбен бөлісу: