Оқулық Алматы : «Нұр пресс»

дүниеде
алғашқылардың
бірі
болып
, 
бала
құқықтары
декларациясын
түзіп
, 
жариялады
. 1906-1909
жж
. 
аралығында
Мəскеуде
ол
ұйымдастырған
«
Еркін
бала
Отауы
» 
жұмыс
істеп
тұрды
. 
Бұл
ерекше
оқу
мекемесінде
басты
кейіпкер
- 
бала
аса
құрметпен
танылды
. 
Тəрбиешілер
мен
мұғалімдер
бала
қызығуларына
икемдесіп
, 
оның
табиғаттан
берілген
қабілеттері
мен
дарынының
дамуына
жəрдемдесу
қызметтерін
атқарды
.
Қазан
төңкерісінен
кейінгі
кеңестік
педагогика
жаңа
қоғамдағы
адам
тəрбиесі
идеяларын
өзіндік
түсінім
жолымен
дамыта
бастады
. 
Жаңа
педагогикаға
байланысты
шығармашылық
ізденістер
аймағында
белсенділікпен
қатысқан
белгілі
педагог
ғалымдар
: 
С
.
Т
.
Шацкий
(1878-1934), 
П
.
П
.
Блонский
 
(1884-1941), 
А
.
П
. 
Пинкевич
(1884-1939) 
болды
. 
Социалистік
дəуір
педагогикасын
танымал
еткен
Н
.
К
.
Крупская
, 
А
.
С
. 
Макаренко
, 
В
.
А
.
Сухомлинский
 
еңбектері
. 
Надежда
 
Константиновна
 
Крупскаяның
(1869-1939) 
теориялық
ізденістері
жаңа
кеңес
мектебін
қалыптастыру
, 
сыныптан
тыс
тəрбиелік
жұмыстарды
ұйымдастыру
, 
енді
пайда
бола
бастаған
пионер
қозғалысы
проблемаларының
төңірегінде
шоғырланды
. 
Антон
 
Семенович
 
Макаренко
 
(1888-1939) 
балалар
ұжымына
педагогикалық
басшылық
, 
еңбек
тəрбиесі
, 
саналы
тəртіп
қалыптастыру
жəне
балаларды
отбасында
тəрбиелеу
əдістемелеріне
байланысты
идеяларды
қорытындылап
, 
оларды
практикада
іске
асыру
принциптерін
ұсынды
, 
əрі
өзі
оларды
тəжірибе
тексеруінен
өткізді
. 
Василий
 
Александрович
 
Сухомлинский
(1918-1970) 
өз
зерттеулерін
жастарды
тəрбиелеудің
моральдық
проблемаларымен
байланыстырды
. 
Оның
дидактикалық
кеңестері
мен
нақты
да
дəл
бақылаулары
қазіргі
педагогикалық
ой
дамуы
жəне
қоғамды
қайта
түзу
дəуіріндегі
мектеп
тағдыры
жөніндегі
ұсыныстары
өз
маңызын
əлі
де
сақтауда
, 
сонымен
бірге
білім
сапасын
жаңаша
түсінуде
үлкен
жəрдемін
тигізіп
отыр
. 
Халыққа
білім
беру
аймағында
өткен
ғасырдың
40-60 
жылдары
белсенді
еңбек
еткен
педагог
-
ғалымдардың
бірі
Михаил
 
Алексеевич
 
Данилов
(1899-1973). 
Ол
бастауыш
мектеп
тұжырымдамасын
жасап
шықты
(“
Бастауыш
білім
беру
міндеттері
мен
ерекшеліктері
”,1943), 
(1947 
жылы
“
Адамның
ақыл
-
парасат
жəне
моральдық
дамуында
бастауыш
мектептің
рөлі
”) 
кітабын
жазып
, 
мұғалімдерге
арналған
көптеген
жетекші
əдістемелік
еңбектер
жариялады
. 
Олар
осы
күнге
дейін
мұғалім
қауымының
таптырмас
құралдарына
айналып
отыр
. 
70-80 
жылдары
жалпыбілімдік
мектеп
проблемаларымен
академик
Л
.
В
.
Занковтың
ғылыми
лабораториясы
белсенді
айналысты
. 
Бұл
мекеменің
зерттеулері
нəтижесінде
кіші
, 
орта
жастағы
балаларды
оқытудың
жаңа
, 
оқушылардың
танымдық
мүмкіндіктерін
арқау
еткен
оқу
жүйесі
пайда
болды
. 

80-
жылдардың
ақырында
бұрынғы
Кеңес
республикаларында
мектепті
жаңалау
мен
қайта
құру
қозғалысы
өріс
алды
. 
Бұл
қызметтестік
 
педагогикасының
туындауынан
көрінді
. 
Осы
дəуірдегі
жаңаланған
педагогиканы
дамытуға
ат
салысқан
педагог
ғалымдар
мен
бірегей
шығармашыл
мұғалімдер
көптеп
таныла
бастады
.
Олардың
арасында
Ш
.
А
.
Амонашвили
, 
Л
.
С
.
Соловейчик
, 
В
.
Ф
.
Шаталов
, 
Н
.
П
.
Гузик
, 
Н
.
Н
.
Палтышев
, 
В
.
А
. 
Караковский
жəне
басқалар
болды
. 
Бүкіл
елге
белгілі
болған
мəскеулік
бастауыш
мектеп
мұғалімі
С
.
Н
.
Лысынкова
“
Қалайша
жеңіл
оқуға
болады
?” 
атты
кітабын
жариялап
, 
онда
бастауыш
мектеп
оқушыларының
оқу
істерін
схема
, 
тірек
карточкалар
, 
таблицалар
пайдалану
арқылы
басқару
тəсілдерін
көрсетіп
берді
. 
Сонымен
бірге
С
.
Н
. 
Лысынкова
“
Ілгерілестірілген
(
опережающее
)
оқу
” 
əдістемесін
жасады
. 
Бүгінгі
кезеңдегі
педагогика
өзінің
диалектикалық
, 
өзгермелі
ғылым
сипаттарына
сай
болуымен
қарқынды
дамуда
. 
Кейінгі
он
жылдықтарда
педагогиканың
бірнеше
салаларында
келелі
табыстарға
қола
жеткізілді
, 
əсіресе
мұндай
жетістіктер
мектептегі
оқудың
жаңа
технологияларын
жасауда
көрініс
берді
. 
Сапалы
оқу
бағдарламаларымен
жабдықталған
қазіргі
заман
компьютерлері
оқу
процесін
басқаруда
үлкен
жəрдемін
тигізуде
. 
Соның
нəтижесінде
оқу
барысында
аз
қуат
пен
уақыт
жұмсап
, 
жоғары
нəтижелерге
жету
мүмкіндіктері
пайда
болды
. 
Тəрбиенің
жетілген
əдістемелерін
жасау
бағытында
да
пайдалы
өзгерістер
көптеп
болуда
. 
Ғылыми
-
өндірістік
комплекстер
, 
авторлық
мектептер
, 
эксперименталды
оқу
-
тəрбие
алаңдары
- 
ұнамды
өзгеріс
-
тер
жолындағы
елеулі
көзге
түскен
педагогикалық
жаңалықтар
. 
Еліміздегі
жаңа
жəне
жаңаланған
мектеп
оқуы
мен
тəрбиесі
басты
назарда
тұлға
дамуын
көзге
алып
, 
гуманистік
бағытта
өрлеп
, 
өрістеуде
. 
Сонымен
, 
тəрбие
тəжірибесі
адамзат
өркениетінің
тереңдегі
тарихи
сатыларынан
бастау
алады
.
Тəрбие
жөніндегі
ғылым
негіздері
ежелгі
, 
көне
дəуір
философиясының
арнасында
дамыған
. 
Тəрбие
, 
оқу
, 
білім
берудің
тиімді
теориялары
мен
əдістемелері
пайда
болғанша
, 
педагогика
дамудың
ұзақ
та
қайшылықты
жолын
басып
өтті
. 
1.3. 
Педагогика
 
нысаны
, 
пəні
 
жəне
 
қызметтері
 
 
 
Өткенде
де
, 
қазіргі
күнде
де
педагогика
жөніндегі
ғалымдар
пікірі
үш
бағытта
өрбіген
. 
Бірінші
топ
ғылым
өкілдерінің
ойынша
педагогика
адамзат
білімдерінің
пəнаралық
аймағын
құрайды
. 
Осыдан
мұндай
көзқарас
педагогиканың
дербес
теориялық
ғылым
екендігін
, 
яғни
педагогикалық
құбылыстардың
идеялық
түйіні
боларын
тіпті
де
мойындамайды
. 
Бұл
жағдайда
педагогикалық
нысан
ретінде
əртүрлі

күрделі
болмыс
объекттері
(
космос
, 
мəдениет
, 
саясат
жəне
т
.
б
.) 
қабылданары
сөзсіз
. 
Ендігі
ғалымдар
тобы
педагогиканың
басқа
ғылым
салаларынан
(
психология
, 
жаратылыстану
, 
əлеуметтану
жəне
т
.
б
.) 
алынған
білімдерді
жанама
түрде
пайдаланып
, 
оқу
жəне
тəрбие
аймағында
туындайтын
мəселелерді
шешуге
икемдестірілген
қолданбалы
пəн
рөлін
таңдады
. 
Бұлай
болғанда
педагогикалық
практиканың
іске
асуы
мен
өзгерістеріне
тұғырлы
тірек
болар
тұтастай
теориялық
негіз
қалыптасуы
мүмкін
емес
. 
Мұндай
педагогика
мазмұны
педагогикалық
құбылыстардың
жеке
тақырыптары
жөніндегі
кездейсоқ
, 
жүйеленбеген
,
байланыссыз
деректер
жиынтығы
күйінде
көрінері
екінің
біріне
аян
. 
Қазіргі
кезеңде
ғылым
мен
практикаға
үшінші
ғылыми
тұжырым
өз
тиімділігімен
танылып
отыр
: 
педагогика
- 
өзіндік
нысаны
мен
зерт
-
теу
пəніне
ие
салыстырмалы
дербес
білім
саласы
(«
Педагогика
» 
оқулықтарының
ең
соңғы
басылымдары
: 
Б
.
Т
.
Лихачев
, 
И
.
П
.
Подласый
, 
В
.
А
.
Сластенин
жəне
т
.
б
.). 

жүктеу/скачать 1,76 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: