Оқулық Алматы, 012 Əож 330 (075. 8) Кбж
жүктеу/скачать 1,31 Mb. Pdf көрінісі
|
dogalov-makroekonomika
- Бұл бет үшін навигация:
- Тақырыптың мазмұны.
- Экономикалық қызметі
| Негізгі түсініктер: еңбек нарығы; еңбек нарығының ерек-
шеліктері; еңбекке деген сұраныс факторлары; еңбекке деген ұсыныс факторлары; еңбек нарығының қызметтері; жұмыс кү- ші; жұмыссыздық; фрикциондық жұмыссыздық; құрылымдық жұмыссыздық; циклдік жұмыссыздық; толық жұмысбасты лық; жұмыссыздықтың табиғи деңгейі; жұмыссыздықтың табиғи дең- гейінің факторлары; Оукен заңы; еңбек нарығын мемлекеттік реттеудің негізгі бағыттары. Тақырыптың мазмұны. Макроэкономикада, еңбек нарығы - бұл ерекше тауар – жұмыс күшін сату жəне сатып алумен байланысты экономика- лық қатынастар жиынтығы; еңбекті жалақыға айырбастау ме- ханизмі орындалатын нарық. Еңбек нарығында жұмыс күшіне жəне еңбек қызметтеріне сұраныс пен ұсыныс жəне оған де- ген баға қалыптасады. Еңбек нарығының негізгі субъектілері
202 ретінде кəсіпкерлер ірі монополистер, шағын жəне орта бизнес- мендер, мемлекет, жекелеген жұмыскерлер жəне олардың ассо- циациялары (кəсіподақтар) қарастырылады. Еңбек нарығында қалыптасатын бағалар жұмыс күшінің ақшалай нысандағы құны болып табылатын жалақы мөлшерлемелері ретінде сипаттала- ды. Еңбек нарығының динамикасы оның негізгі екі элементінің арақатынасына, яғни: жұмыс күшіне деген нарықтық сұраныс пен жұмыс күшінің нарықтық ұсынысына тəуелді болып табылады.
- жұмыскерлермен өндірілетін тауарлар мен қызметтерге де- ген сұраныс көлемі; - еңбек ресурстарына деген бағалардың деңгейі, яғни жалақы деңгейі; - өндіріс үдерісіндегі капитал мен еңбектің өзара алмастыры- лу дəрежесі; - экономикалық циклдің фазалары; - елде орын алып отырған экономикалық жағдаят; - ғылыми-техникалық прогресс; - жұмыс берушілердің монопсониялық əрекеттері.
- демографиялық факторлар; - еңбек ресурстарының əртүрлі демографиялық жəне этни ка- лық топтарының экономикалық белсенділік деңгейі; - жұмыскерлердің зейнеткерлік жасы; - еңбекке қабілетті халықтың имиграциясы; - жұмыскерлерің кəсіби біліктілік дайындығының деңгейі; - жұмыс күнінің ұзақтылығы; - кəсіподақтардың жұмыс күшін монополиялық тұрғыдан сатудағы əрекеттері; - жалақыдан басқа табыс алудың басқа да мүмкіндіктері; - жұмыс орнын таңдау кезіндегі еңбек жағдайының қолай- лылығы. Еңбек нарығының экономикалық жəне əлеуметтік деген екі негізгі қызметі бар. Экономикалық қызметі еңбекке қабілет- ті халықтың ұдайы өндірісінің тиімді үрдістерін қамтамасыз етуден көрінеді, ал əлеуметтік қызметі жұмыскерлердің жəне олардың отбасыларының өмір сүру сапасының жоғары деңгейін қамтамасыз етумен сипатталады.
|