Оқулық Алматы, 012 Əож 528(075. 8) Кбж 26. 12я73 т 53
Географиялық карталардағы жазулар
жүктеу/скачать 11,51 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 3.1-сурет. Картографиялық шрифттердің бірқатар түрлері 3.2-сурет
| 125
Географиялық карталардағы жазулар. Жазуларды географиялық карталардың мазмұнын ашатын маңызды құрамдас бөлік ретінде қарастыру қажет. Олармен қамтылған аумақтардағы меншікті атаулар беріледі. «Мұхит», «жота», «асу», «СЭС», «жа- нартау» сыяқты географиялық атаулардың түрлері түсіндірмелі жазулармен беріледі. Сипаттама-жазулар нысандардың сапалық ерекшеліктерін жəне олардың қасиеттерінің сандық си- патын түсіндіреді. Көптеген сипаттама-жазулар топографиялық карталардың құрамдас бөлігі болып табылады. Ұсақ масштабты карталарда жазулар меншікті географиялық атаулары мен нысандардың түрлерін көрсету үшін қолданылады. Оларда сипаттама-жазулар аз болады. Шолу карталарында сан түріндегі түсіндірмелі жазулар биіктіктер мен тереңдік белгілерін көрсету үшін қолданылады [3.1-сурет]. 3.1-сурет. Картографиялық шрифттердің бірқатар түрлері 3.2-сурет 1:100 000 масштабты карталардағы жазулардың жазылу ерекшеліктері Ұсақ масштабты тақырыптық карталарда жазулармен (қысқартылған) көбінесе қабылданған жіктеу бойынша же- келеген аумақтардың сапалық сипаттарын, атап айтсақ, тау 126 жыныстарының геологиялық жастарын, климаттың типтерін, топырақ пен өсімдіктердің сипаттарын көрсетіледі. Сандық жазулармен абсолютты жəне салыстырмалы көрсет- кіштерді белгілейді. Тек меншікті географиялық атаулар, нысан- дар мен құбылыстардың түрлері көрсетілетін карталармен қа тар тек жазулары жоқ, барлық мазмұны тек географялық шартты бел гілермен ғана кескінделетін тақырыптық карталар да болады. Карталардағы жазуларды əріптерді теру мақамдарының сипат- тарына, өлшемдеріне, түсіне, бас əріптермен жазылуына қарай да ажыратылады. Карталар мазмұнының əртүрлі элементтеріне жа- татын нысандар əртүрлі шрифтпен жазылады. Картографиялық жазулардың əріптер мен сандардың бейнесіне, олардың салыстыр- малы қалыңдығына, көлбеулігіне қарай өздеріне тəн ерекшелік те- рі болады [3.2-сурет]. Атаулар жазылған шрифттердің белгілі бір пішіні нысанның маңызды сапалық ерекшеліктерін айқындайтын шартты бел гі қызы метін атқарады. Мысалы, жазылу мақамы арқылы елдімекен- дердің түрлерін анықтауға болады. Жазулардың түсі де нысандардың карта мазмұнының құрам- дас бөліктерінің қандай да бір түріне жататынын көрсетуге мүм- кін дік береді. Атап айтсақ, жалпы географиялық карталарда су нысан дары көк, жер бедері қоңыр түсті жазулармен жазылады. жүктеу/скачать 11,51 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|