Нивелирлеу – жергілікті жердің топографиялық бетінің биіктік сипа-
тын анықтау мақсатындағы кешенді түсіру жұмыстары.
Нивелирлеу бекеті –
бір-бірімен байланысатын екі нүктеге де ортақ
нивелир орналасқан нүкте.
Ортодромия – Жер элипсоидының үлкен шеңбері арқылы жүргізілген
екі нүктені қосатын сызық.
Параллель – экваторға бағыттас, меридиандарға перпендикуляр жүр-
гі зілген шартты шеңбер.
Перпендикулярлар тəсілдері – кескіндері иректелген бұлақтар
мен орман шоқтары, ірі нысандардың қоршаулары сияқты нысандарды
түсіру барысында қолданылатын тəсіл. Бұл нысандардың барлығының
кескін дері күрделі болуымен ерекшеленетіндіктен олардың нақты пішінін
жүріп өтетін жол мен нысанға дейінгі арақашықтықты перпендикуляр түзу
өлшеулер арқылы ғана анықтайды.
Перспективті аэрофототүсірілімдер – бейнелердің перспективтілігі
айқын байқалатын аэрофотосуреттер. Олар біршама көрнекі жеңіл
оқылғанымен масштабы бірдей болмағандықтан өлшеу жұмыстарын
жүргізу қазіргі кезеңде жоспарлы күрделі жəне перспективті аэрофототүсіру
жұмыстары қатар жүргізіледі.
Пикетті нүкте – нивелирлеу барысында
қима биіктік h анықтайтын
артқы А нүктесіндегі тақтайша.
Пішіннің бұрмалануы – картада кескінделген телімнің немесе аумақ-
ты алып жатқан нысанның пішіндерінің Жердің деңгейлік бетіндегі піші-
нінен айырмашылығының болуы.
Полярлық координат – координаттың бастауы болып табылатын О
нүктесінде тұрып қажетті нүктенің орнын анықтау. Полярлық координат
қара пайым геодезиялық құралдарды қолданып жүргізілетін көз мөлшері
теқсеру жұмыстарында кеңінен қолданылады.
Полярлық планиметр – картадағы нысандардың ауданын өлшеу
қызымеін атқаратын құрал.
Полярлық тəсіл – түсірілетін аумақ жақсы көрінетін орында
орналас қан бір нүктеден қажетті нысанға дейін нысаналап, екеуінің
арақашықтықтарын өлшеуге негізделетін түсіру тəсілі.
Полюс – Жер элипсоидының кіші айналу білігі РР
1
жер бетімен түйіліс-
кен нүктесі.
