Қорғаныс механизмдері психодинамикалық күштер тепе- теңдігінің бұзылуын жəне индивидтің біртұтастылығына төнген қауіпті азайтуға немесе жоюға бағытталған əрекеттердің жиынтығын білдіреді. Олар мінез-құлықта көрініс беру ерекшеліктері, тұлғада пайда болған бұзылыстың типі, генетикалық кезеңі, қақтығыстарды өңдеу конструктивтілігі бо- йынша ажыратылады. Қорғаныс механизмдері мəселесін З. Фрейд құрастырады. Ең маңызды қорғаныс механизмдері төмендегідей:
ығыстыру – бейсаналылыққа ығыстыру, санадан тыс сақтау жəне аластату;
регрессия – мінез-құлық пен ойдың алдыңғы формалары- на, объектілі қатынастарға, дамудың едəуір ерте кезеңдеріне қайта оралу;
кету – физикалық қашу немесе ойша іштей кету;
реактивті құрылыс – Супер Эгомен сыналатын тілектермен жəне ойлармен байланысты мазасыздықты бейсаналы жасыру, қалаулы мінез-құлықтың тікелей қарама-қарсы үлгісін таныту;
проекция – адамның өзі үшін сынға ұшыраған жəне кешірілмейтін тілектер мен ойлардың өзгеге таңылуы;
идентификация – едəуір құдіретті жəне билікке ие адамдардың бағдары мен көзқарастарын, құндылықтарын бір жүйеге келтіріп, өзіне таңуы; балалар өздерін ата-аналарымен са- лыстырады;
изоляция – ойлардың немесе əрекеттердің уақытша ретін (мəселен, салттардың көмегімен) үзуге мүмкіндік беретін тəсілдердің жиынтығы;
орын басу (алмастыру) – мазасыздықтың немесе жағымсыз аффектінің шынайы бастауын құдіреті жəне қауіп-қатері неғұрлым төменірек фигурамен алмастыру;
рационализация – жалған дəлелдің көмегімен ақиқаттың бұрмалануы;
сублимация – инстинктивті тума əуестіктердің əлеуметтік қалаулы жəне қолайлы мақсаттарға ауыстырылуы.
Қорғаныс механизмдерінің генетикалық тұрғыда ерте түрлері
ығыстыру, регрессия, кету болса, неғұрлым кеш түрлері – рацио- нализация, сублимация болып табылады.